Aranđelovac

Aranđelovac
Grad
Аранђеловац
Panorama Aranđelovca
Grb
Aranđelovac Lokacija u Srbiji
Koordinate: 44°18′00″N 20°34′00″E
Država	Srbija
Okrug	Šumadijski okrug
Vlada
• Gradonačelnik	Dimitrije Jovanović
Površina
• Metropolitansko područje	376 km2
Nadmorska visina	259 m
Stanovništvo
• Urbano područje	24.580
• Metropolitansko područje	46.098
• Metropolitansko područje (gustoća)	122,6 /km2
Vremenska zona	CET (UTC+1)
• Ljeti (DST)	CEST (UTC+2)
Poštanski broj	34300
Pozivni broj	(+381) 034
Registracija vozila	AR
Veb-sajt	http://www.arandjelovac.rs/

Aranđelovac je grad i općina u Srbiji. Nalazi se u podnožju planina Bukulja i Venčac na oko 255 m nadmorske visine, na 76 km od Beograda. Općina obuhvata dvije gradske i 18 seoskih mjesnih zajednica. U samom gradu nalazi se Bukovička banja. Administrativno pripada Šumadijskom okrugu sa sjedišem u Kragujevcu. Prema posljednjem popisu iz 2002. godine u gradu je živjelo 24.309 stanovnika, a na području općine 48.129 stanovnika.

Etimologija

Sadašnja teritorija grada najvećim dijelom je pripadala selu Vrbica. Pošto je knez Miloš često boravio u lječilištu Bukovičke banje odluči da u Vrbici 1858. godine podigne crkvu i posveti je Arhanđelu Gavrilu, a od dijela sela Vrbice sa dijelom sela Bukovik formira varoš kojoj da ime Aranđelovac.

Znamenitosti

Ono po čemu je Aranđelovac najpoznatiji je blagotvornost kisele vode kojom je još 1811. godine svoje zdravlje krijepio Dositej Obradović. Na lični zahtjev kneza Miloša, bukovička voda je dopremana u buteljama i korištena na dvoru, a početkom XX vijeka počinje i ručno flaširanje kisele vode "Knjaz Miloš" da bi se kroz decenije punjenja ova voda okitila najvišim međunarodnim odličjima za kvalitet. Kada se pomene voda ne može se zaobići ni park Bukovičke banje koji se prostire na površini od 21,5 ha sa stalnom postavkom mermernih skulptura, srpskih i svjetskih autora, nastalih u tridesetogodišnjem postojanju međunarodne smotre umjetnosti Mermer i zvuci koja pored mramornih skulptura organizuje i manifestaciju "Svijet keramike", a organizuje i pozorišne predstave, koncerte i folkorne priredbe. Sve manifestacije obavljaju se na ljetnoj otvorenoj sceni ili u "Sali kneževa" hotela "Staro zdanje", građevine stare preko 150 godina, koju gradu podari dinastija Obrenović. U parku se nalazi i paviljon kneza Miloša i nekoliko izvora mineralne vode koja se u banjskom lječilištu koristi zajedno sa glinom za liječenje oboljenja gastrointestinalnog i hepatolibijarnog sistema, bolesti respiratornog sistema i povrede lokomotornog sistema. U ovom kraju je započeo Prvi srpski ustanak u selu Orašac 6 km od Aranđelovca, gdje se nalazi memorijalni kompleks smešten oko Marićevića jaruge. Tu je započeto stvaranje moderne srpske države, a Karađorđe izabran za vođu ustanka. Aranđelovac ima i dva hrama Sv. arhanđela Gavrila. Jedan je onaj u kome je služio prota Atanasije bukovički, podignut 1835. godine na temeljima srednjevekovne crkve iz 1480. godine. Drugi je podigao knez Miloš, onaj po kome je Aranđelovac dobio ime. Novosagrađen hram Sv. Ap. Petra i Pavla jedan je od najvećih u Šumadiji. U blizini se nalazi nekadašnji srednjevjekovni Manastir Svetog Arhanđela Mihaila u Brezovcu, crkve brvnare u Venčanima i Darosavi. U neposrednoj blizini, u Topoli nalazi se mauzolej kralja Petra I na Oplencu kao i Karađorđeva crkva, zatim srednjevekovni manastiri Voljavča, Nikolje i Blagoveštenje. Na 10 km od Aranđelovca je 1976. podignuto akumulaciono Garaško jezero za snabdijevanje vodom Aranđelovca i okoline. Jezero se prostire na površini od oko 65 ha, najveće dubine 22 m, poribljeno je i predstavlja omiljeno izletište građana Aranđelovca zajedno sa bazenom pored samog jezera koji u svom sadržaju ima i sporske terene i ugostiteljski objekat. Aranđelovački muzej ima svoju stalnu postavku kome pripada Risovačkoj pećini, na samom ulazu u grad, iz doba neolita, a u blizini koje se nalazi i etno-kuća.

Privreda

Najpoznatije preduzeće iz Aranđelovca je AD "Knjaz Miloš" koje sem pomenute mineralne vode, proizvodi i puni sokove i energetske napitke. Holding korporacija "Šamot" proizvodi vatrostalne materijale i vrši eksploatisanje ruda, a za proizvodnju elektroporcelana i izolatora zadužen je "Elektroporcelan". Elektrokeramika se proizvodi u DD "Elka". Eksploataciju mermera vrši preduzeće "Venčac" a proizvodnjom PVC cijevi bavi se PP "Peštan". DD "Kubršnica" proizvodi građevinski materijal (opeke i montažne nosače). Pored pomenutih postoji veliki broj manjih privatnih preduzeća a o turizmu se staraju tri hotela: "Staro zdanje", "Šumadija" i "Izvor", odmaralište INO, motel "Lovački dom" na Bukulji, te veliki broj privatnih smještajnih kapaciteta i mnoštvo kafića i restorana.

Također pogledajte

• Šumadijski okrug
• Risovača