Gabriel Axel
Gabriel Axel | |
|---|---|
| Rođenje | 18. april 1918. Århus, Danska |
| Smrt | 9. februar 2014 (95 godina) Bagsværd blizu Kopenhagena, Danska |
| Zanimanje | režiser |
Gabriel Axel, je bio danski filmski režiser (rođen 18. aprila 1918. - umro 9. februara 2014.) U aprilu 1988. sedmicu dana prije svog 70. rođendana, na svečanosti dodjela nagrada Oscar u Los Angelesu, osvaja nagradu u kategoriji najbolji strani film za ostvarenje Babettina gozba (1987), prvi danski film koji je osvojio tu nagradu. Bio je to vrhunac njegove duge karijere i označilo je početak oživljavanja danske kinematografije. (Još jedan danski film, u režiji Bille Augusta Pelle osvajač, je dobitnik Oscara u istoj kategoriji sljedeće godine). Axel je također dobitnik nagrade za životno djelo na Međunarodnom filmskom festivalu u Kopenhagenu 2003.
Rane godine[uredi | uredi izvor]
Axel je rođen u Århusu, Danskoj, ali je proveo većinu svog djetinjstva u Francuskoj, gdje je naučio da tečno govori francuski, dar koji će mu kasnije omogućiti da napravi niz filmova za francusku televiziju u razdoblju 1977.-1986. Prvo je učio glumu u Kraljevskom danskom pozorištu u Kopenhagenu, prije nego što je pristupio pozorišnoj grupi Louisa Jouveta u Parizu. Počeo je sa glumom i režijom na danskoj TV 1951., da bi 1957. započeo sa snimanjem igranih filmova. Većina njegovih filmova su bili porodične komedije, striktno za skandinavsko tržište, u kojima je najčešće glumio Dirh Passer, smatran jednim od najboljih komičara Danske. Istovremeno, Axel režira mekše porno filmove kao što su The Girls Are Willing (1958), Crazy Paradise (1962) i Paradise and Back (1964). Tri Djevojke u Parizu (1963) je bila lagana komedija koja govori o nevoljama tri danske djevojke, koje su ostavile svoju prtljagu kao i većinu svog novca, u jednom pariskom hotelu, ali su zaboravile ime hotela i gdje se nalazi.
Filmska karijera[uredi | uredi izvor]
Prvi film koji je imao međunarodno prikazivanje je bio Hagbard i Signe, također poznat i kao Crveni plašt, 1967, saga koja se dešava 1100. i snimana je u potpunosti na lokacijama na Islandu. Kritičar Roger Ebert je napisao: "Postoje scene borbi koje zauzimaju pola filma; one su među najsavršenijim i najbrutalnijim koje sam ikad vidio. To se može uporediti sa bitkom iz Orson Wellesovog Falstaffa. Uprkos svom krvoproliću, islandski krajolik je lijepo snimljen i švedska glumačka ekipa je bila sjajna, na čelu sa Gunnarom Björnstrandom i Evom Dahlbeck; tu glumi i veteran Bergman kao i mladi ljubavnici Gitte Haenning i Oleg Vidov u glavnim ulogama. Axel zatim pravi dokumentarac Danish Blue (1968), koji kombinira intervjue, rekonstrukciju i prozu, u pokušaju da ismije i omalovaži zakone danske cenzure u to vrijeme. Može se reći da je film bio uspješan u svom cilju, pošto je godinu dana nakon objavljivanja, Danska legalizirala pornografiju. Nakon uspjeha filma Babettina gozba, Axelova karijera je krenula u smjeru uspjeha. Slijedi Christian (1989), pustolovni film o mladiću koji putuje širom Evrope kako bi izliječio slomljeno srce, ali ne uspijeva u tome. Princ od Jutlanda (1994), je snimljen na engleskom jeziku u Danskoj; to je smiješan pokušaj da se prepriča priča o Amledu, pozivajući se na radove iz 12. vijeka koji su inspirirali Shakespeareovog Hamleta. Glumačke zvijezde kao što su Helen Mirren, Kate Beckinsale, Gabriel Byrne i Christian Bale borili su se sa lošim dijalozima i kinematografijom. Razlog za ovaj neuspjeh je bio taj što je Axel bio bolestan tokom procesa montaže i nije bio u mogućnosti dovršiti snimanje. U SAD-u, Miramax je otkupio prava, napravio rezove na filmu i na kraju ga je objavio 1998. u video formatu pod nazivom Royal Deceit. Nakon odsustva u trajanju od šest godina, Axel se vratio filmu da snimi svoj zadnji dugometražni film, Leila (2001). To je ljubavna priča o marokanskoj djevojci i mladom danskom turistu.[1]