Helenizam

Aleksandrovo carstvo

Helenizam je termin koji definiše period antičke grčke historije između smrti Aleksandra Velikog 323. godine p.n.e. i rimskog osvajanja Ptolemejskog kraljevstva 30. godine p.n.e. U tom periodu, grčki kulturni uticaj i moć su bili na vrhuncu u Evropi, Africi i Aziji, doživljavajući prosperitet i napredak u oblasti umjetnosti, istraživanja, književnosti, pozorišta, arhitekture, muzike, matematike, filozofije i nauke. Ovaj period se često smatra i periodom tranzicije, a ponekad čak i dekadencije i degeneracije u odnosu na prosvjetiteljstvo Klasične Grčke. Helenistički period je donio uspon komedije, poezije, filozofije stoicizma i epikurejstva. Osim toga, grčka matematika je napredovala zahvaljujući radovima vrsnih matematičara kao što su Euklid i Arhimed. Religijska sfera je proširena novim bogovima, kao što su grčko-egipatski bog Serapis, te boginje Atis i Kibela.

Nakon invazije Aleksandra Velikog na Ahemenidsko carstvo 330. godine p.n.e. i njenim raspadom, uspostavljena su mnoga helenistička kraljevstva širom jugozapadne Azije (Seleučko carstvo, Kraljevina Pergamon), sjeveroistočne Afrike (Ptolemejsko kraljevstvo) i južne Azije (Grčko-baktrijsko kraljevstvo, Indo-grčko kraljevstvo). To je rezultiralo širenjem grčke kulture i jezika putem grčke kolonizacije. Isto tako, ova nova kraljevstva su pod uticajem autohtonih kultura usvajala lokalne prakse koje su bile korisne, neophodne ili pogodne. Helenistička kultura je na taj način predstavljala spoj starogrčkog svijeta sa Bliskim istokom, Srednjim istokom i jugozapadnom Azijom, odstupajući od ranijih grčkih stavova prema "barbarskim" kulturama. Helenistički period karakteriše novi val grčke kolonizacije (za razliku od onog u 6. stoljeću p.n.e.) koji je uspostavio grčke gradove i kraljevstva u Aziji i Africi. U tim novim gradovima su živjeli grčki kolonisti koji su došli iz raznih dijelova grčkog svijeta, a ne kao prije iz određenog grada. Time su uspostavljeni novi kulturni centri kao što su Seleukija, Antiohija, Aleksandrija i Ai-Khanoum. Ova mješavina grčkih jezika je stvorila novi zajednički atički dijalekt, poznatiji kao Koine grčki, koji je postao glavni jezik helenističkog svijeta.

Naučnici i historičari su podijeljeni u tome koji događaj označava kraj helenističke ere. Kraj helenističkog perioda može biti konačno osvajanje grčkih gradova-država od strane Rimske republike 146. godine p.n.e., konačni poraz Ptolemejskog kraljevstva u bici kod Akcija 31. godine p.n.e. ili čak proglašenje Konstantinopolja glavnim gradom Rimskog carstva od strane Konstantina Velikog 330. godine. "Helenizam" se razlikuje od "Helene", jer prvi obuhvata cjelokupnu sferu direktnog starogrčkog uticaja, a drugi se odnosi na samu Grčku.

Također pogledajte

• Indo-grčko kraljevstvo
• Seleučko carstvo
• Kraljevina Pergamon
• Ptolemejsko kraljevstvo
• Grčko-baktrijsko kraljevstvo

Vanjski linkovi

• http://wihs.uwaterloo.ca/ Waterloo institut helenističkih studija
• http://www.britannica.com/EBchecked/topic/260307/Hellenistic-Age
• http://www.metmuseum.org/toah/hd/haht/hd_haht.htm
• https://web.archive.org/web/20080705195541/http://mars.wnec.edu/~grempel/courses/wc1/lectures/10hellenism.html

Nedovršeni članak Helenizam koji govori o historiji treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.