Mediteranska kuhinja
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Mediteranska kuhinja označava posebnu kulturu spravljanja i uživanja u jelima, koja se razvila i etablirala u krajevima uz obalu Mediterana. Uz određene regionalne posebnosti, mediteransku kuhinju krase i brojne zajedničke karakteristike.
Glavne karakteristike[uredi | uredi izvor]
Mediteransku kuhinju odlikuje intenzivna aroma i njihova velika raznolikost, te bogatstvo boja. Iako je djelimično odlikuje relativno visok procenat masnoće, ona je u osnovi veoma zdrava, jer se pri pripremanju jela mediteranske kuhinje uglavnom koriste biljna, a ne životinjska ulja.
I pored određenih regionalnih razlika mediteransku kuhinju odlikuju brojne zajedničke karakteristike. Među njima se posebno ističu slijedeće osnovne životne namirnice, koje se pronalaze u regionalnim specijalitetima gotovo svih mediteranskih kuhinja:
- maslinovo ulje
- puno voća (limun, narandža, smokva, breskva, kajsija, jabuka, kruška, lubenica, dinja)
- puno povrća, posebno: paradajz, patlidžan, paprika, tikvice (zucchini), karfiol, špinat, poriluk (prasa)
- bijeli luk i crveni luk,
- riba i plodovi mora
- brojne vrste mesa, pogotovo: janjetina, jaretina, perad i teletina, veoma malo svinjsko meso
- često upotreba aromatskog i začinskog bilja, među kojima prednjače: ruzmarin, origano, bosiljak, majčina dušica i metvica
- kruh i sve vrste pekarskih proizvoda (pogača, kruh ispod sača, peciva, lepinje), pasta (tjestenina), pita i riža
- redovito konzumiranje crvenog vina u umjerenim količinama pri svakom jelu
- António José Marques da Silva, La diète méditerranéenne. Discours et pratiques alimentaires en Méditerranée (vol. 2), L'Harmattan, Paris, 2015 ISBN 978-2-343-06151-1. see extract
Karakteristična jela[uredi | uredi izvor]
Juhe, supe i čorbe[uredi | uredi izvor]
- Mediteranska (toskanska) juha od paradajza
- Minestrone
- Riblje juhe (Brudet, Bouillabaisse, francuska riblja juha s bijelim lukom)
- Begova čorba
- Tarhana
Predjela[uredi | uredi izvor]
- španska Tortilla
- majorkinski Pa amb oli
- Tapas
- Quiche
- Falafel
- Humus
- Meza
- Antipasti
- Sirevi
- sve vrste salata od svježeg sezonskog povrća, začinjene (maslinovim) uljem i sirćem
Glavna jela[uredi | uredi izvor]
- Pasta (Tjestenina u svim varijacijama)
- Pizza
- Burek
- sve vrste bosanskih pita
- Paella
- Rižoto
- Bosanski lonac
- Đuveč
- Sataraš
- Couscous
- Musaka
- Gratin
- Ruz muammar
- Imam bayildi
- Dolma
- Sarma
- Filovani listovi loze
- Jela na bazi jogurta
- Morska riba
- Školjke
- Lignje
- Janjetina
Poslastice[uredi | uredi izvor]
- Tiramisu
- Cannoli
- Cantuccini
- Zabaione
- Sladoled
- Fritule
- Rožada (Karamelkrema)
- Dalmatinske i portugalske poslastice sa bademima ili vanilijom
- Baklava
- Tufahije
- Tulumbe
- Ružice
- Kadaif
- Hurmašice
- Halva
- Lokumi
- Padišpanja (Patti di Spagna, kolač španskih Jevreja u Bosni)
- Sutlijaš
- grčka amigdalota
- Regionalni kolači od voća
Bezalkoholna pića[uredi | uredi izvor]
Regionalne kuhinje[uredi | uredi izvor]
- Španska kuhinja
- Portugalska kuhinja
- Provansalska kuhinja
- Francuska kuhinja
- Italijanska kuhinja
- Dalmatinska kuhinja
- Bosanska kuhinja
- Balkanska kuhinja
- Makedonska kuhinja
- Grčka kuhinja
- Turska kuhinja
- Libanonska kuhinja
- Sirijska kuhinja
- Arapska kuhinja (Kulinarska tradicija Sjeverne Afrike: Egipat, Libija, Tunis, Maroko i Alžir)