Nacionalni park Sutjeska
| Nacionalni park Sutjeska | |
|---|---|
 Orlovačko jezero | |
| Lokacija | Bosna i Hercegovina |
| Najbliži grad | Foča |
| Koordinate | 43°20′00″N 18°41′00″E / 43.33333°N 18.68333°E |
| Površina | 175 km2 |
| Osnovano | 9. februar 1962. |
| Upravnik | JUNP Sutjeska |
| [1] | |
Nacionalni park Sutjeska nalazi se na teritoriji općina Foča, Gacko i Kalinovik i najstariji je nacionalni park u Bosni i Hercegovini. Nalazi se na magistralnom putnom pravcu Sarajevo–Foča–Tjentište–Bileća–Trebinje–Dubrovnik. Zauzima površinu od 17500 hektara. Obuhvata područje rijeke Sutjeske i njenih pritoka Hrčavke i Jabučnice, sa strogim prirodnim rezervatom Perućica, dijelove planina Maglić (2386 m- najviši vrh u Bosni i Hercegovini), Volujaka, Vučeva i Zelengore.
Historija[uredi | uredi izvor]
Narodna skupština Bosne i Hercegovine donijela je 1952. godine zakon o proglašenju područja Sutjeske nacionalnim parkom. Iste godine Vlada NR Bosne i Hercegovine donijela odluku o izdvajanju Perućice (1.234 ha) iz redovnog šumarskog gospodarenja, kao šumarski objekat potreban naučnim istraživanjima i nastavi. Rješenjem Zemaljskog zavoda za zaštitu spomenika kulture i prirodnih rijetkosti Bosne i Hercegovine 1954. područje Perućice uvećano je za 200 ha (1.434 ha) i stavljeno pod zaštitu države kao prirodni rezervat. Razvoj NPS-a u prošlosti uglavnom je bio baziran na istorijskim događajima iz II Svjetskog rata. U spomen bitke na Sutjesci, poznate kao Peta neprijateljska ofanziva, u periodu 1958-1975. godine izgrađen je Memorijalni kompleks Tjentište, sa spomen-kosturnicom u kojoj su sahranjeni posmrtni ostaci 3.301-og borca sa Sutjeske, spomenikom, rad Miodraga Živkovića i spomen kućom bitke na Sutjesci.
Osim spomenika, sve bilo je uništeno i opljačkano u ratu 1992-1995.
Nacionalni park Sutjeska proglašen je javnim preduzećem od strane Vlade Republike Srpske odlukom od 17. avgusta 1996. godine, sa sjedištem u Tjentištu. Uključen je u IUCN, međunarodnu listu nacionalnih parkova.
O parku[uredi | uredi izvor]
Preko 66% parka je pokriveno šumama, dok preostali dio čine planinski pašnjaci, livade i goleti iznad gornje granice šuma. Ovo područje je dio Dinarida, koje se dalje proteže duboko u Balkansko poluostrvo, sve do Prokletija na granici sa Crnom Gorom i Albanijom. Tu se nalazi i posljednja prašuma u Evropi Perućica sa poznatim vodopadom Skakavac. U NPS se nalazi i Maglić, najviši planinski vrh u Bosni i Hercegovini visok 2386 m. Planina Maglić se nalazi na granici Bosne i Hercegovine i Crne Gore i može joj se prići iz nacionalnog parka. Uz vrh Maglića je, u susjednoj Crnoj Gori, Trnovačko jezero.
Zelengora je poznata sa svojih osam glečerskih bistrih jezera, poznata kao Gorske oči: Crno jezero, Bijelo jezero, Orlovačko jezero (poznato i kao Borilovačko jezero), Gornje Bare, Donje Bare, Štirinsko jezero, Kotlaničko jezero, Kladopoljsko jezero, i vještačko Jugovo jezero.
Flora i fauna[uredi | uredi izvor]
U Nacionalnom parku skoncentrisano je ogromno blago biljnog i životinjskog svijeta. Zbog toga ovo područje bilo je i još uvijek je veoma privlačno za mnogobrojne naučnike, botaničare, geologe, zoologe te šumarske stručnjake. U gustim šumama i po planinskim vrletima, žive gotovo sve vrste tipične za balkanski planinski prostor. Zabilježeno je 114 vrsta ptica (2002. godine), mada se smatra da ih ima više. Od zabilježenih 114 vrsta, 61 se gnijezdi u Nacionalnom parku Sutjeska, 32 vrste posjećuju park svakog ljeta, dok 16 vrsta pripada selicama koje prolaze ovuda u jesen i proljeće. Pet vrsta se samo zimi pojavljuje u nacionalnom parku. Spisak ptica uključuje i 9 vrsta djetlića, što predstavlja 90 % ove porodice u Evropi.
U periodu 1963. do 1987. godine, u 13 raznih područja Hrvatske i Bosne i Hercegovine, među njima i Nacionalni park Sutjeska, donešeno je 256 balkanskih divokoza, nastalih ukrštanjem divokoze i antilope.
Eventualna gradnja hidroelektrana[uredi | uredi izvor]
Danas park je ugrožen planom Vlade Republike Srpske za izgradnju četiri male hidroelektrane u samom srcu Nacionalnog parka.[1] Okružni sud u Banjaluci poništio je Rješenje o odobravanju Studije utjecaja na okoliš malih hidroelektrana planiranih u kanjonu rijeke Hrčavke u Nacionalnom parku Sutjeska, te tako presudio u korist Centra za životnu sredinu, nevladine organizacije koja je podnijela tužbu. Glavni razlozi ovakve presude suda stoje u nepoštovanju procedura vezanih za izradu studija utjecaja, ponajviše zato što je postupak vođen bez postojećeg Prostornog plana NP Sutjeska. Sud je osporio i samu studiju, pozivajući se na stručna mišljenja koja su priložena uz tužbu. Istraživački kamp u kanjonima Sutjeske i Hrčavke, za pet dana 2014. god. zabilježio je 403 biljnih vrsta. One se u osporenim studijama, zajedno sa ogromnim brojem drugih vrsta koje su vezane za ove kanjone i od njih zavise, ni ne spominju.[2]
Festival mladih[uredi | uredi izvor]
Nacionalni park svake godine početkom jula organizuje Festival mladih OK fest, koji je prerastao iz Kampa prijateljstva. Smišljen kao vid promocije omladinskog i eko turizma posjetiocima nudi koncerte poznatih rok grupa, prateće muzičke programe, filmske i pozorišne projekcije, panel diskusije i veoma atraktivnu adrenalin zonu — planinarenje po parku i rafting splavovima rijekom Tarom.
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
- Sutjeska (rijeka)
- Perućica
- Vodopad Skakavac (Perućica)
- Nacionalni parkovi i parkovi prirode u Bosni i Hercegovini
- Nacionalni park Kozara
- Nacionalni park Una
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Bitka za Sutjesku - Stručna mišljenja o planiranim hidroeleketranama u NP Sutjeska" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 2. 3. 2021. Pristupljeno 21. 8. 2020.
- ^ Nacionalni park Sutjeska dobio prvu bitku u borbi protiv hidroelektrana - WWF
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
- Zvanična stranica Arhivirano 27. 7. 2016. na Wayback Machine
- Od prašume do lova i planinarenja
- Planine rijeke i jezera u Nacionalnom parku Arhivirano 26. 3. 2017. na Wayback Machine
- Perućica
 |
Commons ima datoteke na temu: Nacionalni park Sutjeska |
