Noise muzika

Noise u Sarajevu - koncert sarajevske grupe Caviar Spectator Trio.Galerija IPC, zima 2004.

Barry Johnston, noise izvođač iz St. Louisa u Kafe Depo-u Jusufa Hadžifejzovića, Sarajevska zima 2004.

Klopka Za Pionira na pozornici

Noise (fon.: nojz, bos.: buka) je po nekim teoretičarima ustvari antimuzički i antikulturalni odraz stavova muzičara i drugih umjetnika, kojima je neinventivnost i slabost na umjetničkoj sceni dosadila, pa se tako iz iskustava u historiji muzike i umjetnosti (posebno iskustava dadaizma, free jazz-a, punk-a, industrijskog upliva u umjetnost kao i besmislenosti umjetnosti nekon holokausta) okrenula takozvanom ukidanju umjetnosti.

Neki od umjetnika koji su u muzičkom/antimuzičkom smislu ostvarili nevjerovatan zvuk kroz historiju su: Ludwig van Beethoven, Erik Satie, John Cage, John Coltrane, Ornette Coleman, Jimy Hendrix, Sun Ra, Dead Kennedys, MC5, Gang of Four, Can, Faust i Throbbing Gristle.

John Cage, poznat među svojim odanim sljedbenicima kao "otac nojza". Ironično je da je ovaj postmoderni "kompozitor" najpoznatiji po svom djelu koje se zove 4'33", koje je zapravo, ništa više nego četiri minute i tridesettri sekunde tišine!

Vezano za noviju historiju noise-a možemo spomenuti da se ovaj pristup proširio po čitavom svijetu gdje su najpoznatije scene/epicentri stacionirane na području Japana (Masonna, Masami Akita, Acid Mothers Temple, Merzbow, K:K:Null, Keiji Haino i gomila drugih) do Čikaga (u takozvanoj noise indie (indi) sceni odličan prikaz daju nezavisne izdavačke kuće: Load, Skin graft, Touch and go, Trubleman unlimited itd), neki od bendova preko puta "velike bare" koji se mogu povezeti sa noiseom su: Pink & Brown, The Flyng Luttenbachers, Shellac, Lightning Bolt, Laddio Bolocko, Sonic Youth, do tipičnih harsh noise producanata poput: Necroanal, Mutant Apes, Nova-sak, Children In Gas Mask, Retro, Our Scouring, Audiocum i drugih. Treba napomenuti da se, naravno, ovaj zvuk ne može jednostavno opisati ili selektirati, pa se preporuča uživanje u noise-u kao u jednom od najinteresantnijih pristupa muzici (bilo klasičnoj, elektronskoj ili rock muzici), po prilici uživo.

U Bosni i Hercegovini neki bendovi su na neki način dosegli interesantan i zavidan nivo oslanjajući se na iskustva noise-a kao stilske pozadine, mada ni u kom slučaju i samo njega, a to su: SCH, New Faraday Collision, Ansambl Komedične Dignje, Temple Texas, Clockwise Terror, Bolest Evropa, dARM, nordin, Warm Emission, Viktor Liebezeit, Idlness Distribution, Dlake i Vuneny. U Sarajevu su od početka dvijehiljaditih godina bile aktivne četiri nezavisne izdavačke kuće čiji je rad bio zasnovan na DIY principima, a usmjeren ka noiseu, eksperimentalnoj elektronskoj muzici, ambient muzici, Casasaur, Mrtvaja, Human Cross Records, Zvukovina.

Noise pravci

Harsh noise

Idlness Distribution, sarajevski "harsh noise" duo u svom kućnom studiju, tipičnom za prljavi noise zvuk

Prljavi, istinski bučni doprinos nihilizmu 20. vijeka u vidu zvučnog performansa ili zvučnog zapisa, u biti čista buka. Nastaje kao ideja uporedo sa prvim "pravim" noise experimentima i takozvanom konkretnom muzikom a odlika mu je odsustvo bilo kakve muzičke estetike pa samim tim i avangardnih stremljenja u umjetnosti. Instrumentalnih dionica upotrebljava se što manje, a poželjno je odsustvo bilo kakvog instrumentarija ili nečeg što bi ličilo na kompoziciju. Strukturalni pristup varira zavisno od strasti i koncepta autora.

Power electronic

Noise zasnovan više na ranom elektronskom nasljeđu i moćnim afro-uticajima strastvene ritmike kao i strukturalne dinamike evropske muzike 19. i 20. vijeka. Vjerovatno najpoznatiji predstavnici su engleski Whitehouse i italijanski Maurizio Bianchi, čiji rani radovi obilježavaju čitav pravac svojim specifičnim mračnim odisejama i erotičnim tematikama.

Noise rock

Nešto bučniji ali i dalje rock žanr koji zavisno od pristupa uglavnom zadržava rock strukture i rock instrumentarij. Uglavnom ne sadržava toliko radikalan pristup zvuku, poput recimo harsh noise-a, ali neki bendovi se opasno približavaju takvom ekstremu. U BiH neki od poznatijih bendova u ovom žanru (u okvirima poznavatelja nezavisne scene) su:(rani) SCH, Dlake, Temple Texas, New Faraday Collision, Ansambl Komedične Dignje, Luxusmahr i vjerovatno još neki manje istraženi bendovi u ovom prilično nepopularnom muzičkom pravcu, kod nas i u svijetu. Neki od svjetski najpoznatijih "takozvanih" noise rock sastava su: Shellac, Sonic Youth, The Ex, Lightning Bolt, Melt-Banana, HEALTH, AIDS Wolf, Black Dice, No Age, Acid Mothers Temple, Boredoms, Arab On Radar i mnogi drugi.

Retrospektiva

Vanjski linkovi

• Zvukovina (noiz lejbl, Sarajevo)
• Noisepedia - Enciklopedija za noise
• Helly Chery webzine iz Srbije sa odličnim pregledom svjetske i domaće noise (i slično) scene
• Smell The Stench, net lejbl iz Australije sa noise izdanjima iz čitavog svijeta uključujući i naš region Arhivirano 28. 4. 2007. na Wayback Machine
• Far From Showbiz, noise lejbl iz Poljske Arhivirano 4. 4. 2007. na Wayback Machine
• Non Quality Audio, noise lejbl iz SAD
• "Bosanski prljavi zvuk" ili "Insurrectionary Anthropology" od Sebastiana Crniča
• Sebastian Crnich - Seoski "noise" Mangup
• Aziz Palya, buka na "čaršijski način"
• Idlness Distribution mp3
• Deadites Records - bosanski net lejbl (eksperimental, buka i slično) Arhivirano 12. 10. 2007. na Wayback Machine
• http://www.skug.at/index.php?Art_ID=3624