Palata Ješue D. Saloma
Palata Ješue D. Saloma nalazi se u općini Centar u Sarajevu, Bosna i Hercegovina. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 4. do 11. novembra 2008. godine, donijela je odluku da se palata proglasi za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović (predsjedavajući) i Ljiljana Ševo.
Lokacija[uredi | uredi izvor]
Palata Ješue D. Saloma se nalazi na sjevernoj strani rijeke Miljacke, na Obali Kulina bana broj 20 u nizu između objekata građenih tokom austrougarskog perioda, a sa suprotne obale Miljacke pozicioniran je objekat Aškenaskog hrama
Historija[uredi | uredi izvor]
Palata Ješue D. Saloma izgrađena je 1901. godine. Autor projekta je arhitekt Josip Vancaš. Gradnja ovog objekta predstavlja jedan od najranijih primjera reprezentativne gradnje u stilu secesije floralnih motiva, a za potrebe porodičnog stanovanja.[2]
U vrijeme građenja ove palate na snazi je bio novi Građevinski red za „Zemaljski glavni grad Sarajevo“, objavljen 5. augusta 1893. godine. Ovim građevinskim redom vodi se računa o budućem izgledu grada, pa su u pogledu građenja i primjene građevinskog materijala postavljeni novi standardi.
Godine 1922. objekat je prodat Simi Krstiću, a 1931. godine palatu preuzima Zemaljska banka za Bosnu i Hercegovinu, koja iste godine prodaje zgradu Jacques-u Salomu, direktoru prve bosanske fabrike šibica Dolac.
Od 1962. godine objekat postaje društvena svojina, i u njega je smješteno sjedište Društvo inženjera i tehničara Bosne i Hercegovine Nakon završetka rata pristupilo se sanaciji enterijera i u objekat je smješten kantonalni odbor političke stranke SDA. Godine 2008. godine Kantonalni zavod za zaštitu kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Sarajevo obnovio je palaču.
Opis[uredi | uredi izvor]
Dimenzije iznose27,70 x 16,55 m. Spratnost iznosi Podrum+P+1+Atika, a ukupna visina 18,20 m.
Južno pročelje usmjereno ka rijeci Miljacki predstavlja primjer reprezentativne gradske fasade riješene u duhu secesije. Dekoracija pročelja razvija se odozdo prema gore, a glavni akcenat je dat na centralno postavljeni široki ispust u obliku lože iznad kojeg se nalazi balkon i kupola.
Ulaz u objekat predstavlja dvokrilni drveni portal dimenzija 2,15 m x 3,30 m, od kvalitetnog hrastovog drveta premazanog smeđom zaštitnom farbom. Gornji dio portala je ustakljen i zaštićen je originalnom kovanom bravarijom sa elementima u secesijskom stilu. Na bočnim dijelovima atike je dekorisani pojas širine od 110 cm, sa motivom naizmjeničnog nizanja većeg kruga prečnika 50 cm i manjeg kruga prečnika 25 cm. Na uglovima atike su stupci, na kojima se nalaze likovi flore. Ovi stubovi su završeni stilizovanim motivom globusa. Slični elementi se nalaze i na uglovima doksata.[3].
Kompletna kompozicija je završena dvovodnim krovom iz kojeg izrasta jajolika kupola prečnika od oko 3,70 m i visine od 5,10 m.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Alija Bejtić -Ulice i trgovi Sarajeva. Sarajevo: Muzej grada Sarajeva 1973. Godine
- Borislav Spasojević -Arhitektura stambenih palata austrougarskog perioda u Sarajevu. Sarajevo: Svjetlost, 1988.
- Ibrahim Krzović - Arhitektura secesije u Bosni i Hercegovini, Kulturno naslijeđe, Sarajevo
- Nedžad Kurto - Sarajevo 1492-1992, Oko, Sarajevo.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Palata Ješue D. Saloma u Sarajevu" (PDF). kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 9. 2016.[mrtav link]
- ^ "Nedžad Kurto: ARHITEKTURA BIH- Razvoj bosanskog stila". Kulturno naslijeđe, Sarajevo. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ^ "Gorčin Dizdar: Secesija i 'bosanski slog' – bosanski stil u arhitekturi". Fondacija Mak Dizdar, objavljeno 07/12/2008. Arhivirano s originala, 3. 1. 2017. Pristupljeno 9. 2. 2017.
