Partizansko groblje u Mostaru
43°20′34.3″N 17°47′52.9″E / 43.342861°N 17.798028°E
Partizansko groblje u Mostaru izgradjeno je 1965. godine u čast svim Mostarcima poginulim u NOB-u. Ovo spomen-groblje je jedan od simbola grada na Neretvi i najljepših arhitektonskih projekata na području Balkana. [1]
Partizansko spomen groblje u Mostaru proglašeno je 2006. godine za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[2]
Lokacija[uredi | uredi izvor]
Nalazi se u zapadnom dijelu Mostara, na sjevernim padinama lokaliteta označenog toponimom «Biskupova glavica», uz Ulicu Kralja Petra Krešimira IV, gdje je i glavni ulaz kompleksa. Kompleks spomen-groblja pošumljen je 60-ih godina, a na vrhu nalazi se i zaštitna zona gravitacijskog vodoopskrbnog rezervoara. Rasprostire se na 5.000 m2 i na šest nepravilnih terasa.
Uvidom u zemljišne knjige utvrđeno je da je zemljište kompleksa nacionalizirano i izuzeto od Biskupskog ordinarijata Mostar, te da na njemu nisu u potpunosti riješeni imovinsko pravni odnosi.[2]
Historija[uredi | uredi izvor]
Mostar je u periodu pred II svjetski rat imao 18.000 stanovnika, a u NOB-u‚ aktivno je učestvovalo blizu 6.000, odnosno svaki treći stanovnik i više od hiljadu žrtava fašizma. Mostar je dao i trinaest narodnih heroja. [2]
Spomenik podignut je u znak sjećanja na poginule mostarske partizane, antifašiste, pripadnike svih etničkih grupa grada Mostara i Bosne i Hercegovine, i u čast svih onih koji su se u II svjetskom ratu suprostavili fašizmu širom Evrope i svijeta.
Izgrađen je u periodu obnove i rekonstrukcije koja je nastupila nakon završetka Drugog svjetskog rata.[3] Projekat povjeren je Bogdanu Bogdanoviću,[4] poznatom jugoslovenskom arhitekti,[5]. Pripremni radovi počeli su u oktobru 1960. godine. Radove na bušenju i miniranju brda, te izgradnji spomenika, vodio je Ahmet Ribica, inžinjer građevine.
Spomenik je svečano otvorio 25. septembra 1965. godine Josip Broz Tito [6], povodom dvadesete godišnjice oslobođenja Mostara od fašizma i na dan formiranja Mostarskog bataljona. Izgradnju je finansirala Skupština općine uz brojne donacije mostarskih radnih organizacija. Dobrovoljnim radnim akcijama omladine pošumljena je šira zona spomenika.
Opis[uredi | uredi izvor]
Projektom izgradnje spomenika je bilo predviđeno 810 grobnih mjesta, ali je prikupljeno je samo 560 ostataka poginulih boraca, od čega je 8 narodnih heroja. Njihovi ostaci su položeni u betonske komore, dimenzija 60x40x50 cm, ispod grobnih obilježja, dok su kosti iz zajedničkih grobnica položene u spomen-kosturnicu u polukružnoj niši u kojoj se polažu vijenci. Za gradnju spomenika upotrijebljene su kamene ploče koje su skinute sa starih i devastiranih kamenih kuća ovog starog grada.
Na spomen groblju postavljeno je 630 nadgrobnih spomenika koje su 2004. godine, uz suglasnost autora, zamijenjene novim od kamena «tenelije», istog oblika i natpisa.[2]
Ploče imaju simbolično značenje, kao i cijeli spomenik. Oblici nadgrobnih ploča kojima su obilježeni pali borci podsjećaju na posječena stabla, simbol prekinute mladosti.[7]
U njegove staze ugrađeno je oko 87.000 kamenih oblutaka izvađenih iz Neretve, a njegove zelene površine krasilo je oko 1.200 različitog dekorativnog žbunja.
Zbog teške zapuštenosti [8], vandalizma [9], i devastiranosti, 2008. godine je počela obnova Partizanskog groblja. Finansiranje omogućeno je od strane vlade Norveške.[1][10]
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b "Donald Nyebil: Partisan Memorial Cemetery in Mostar (Partizansko Groblje u Mostaru)". Spomenik Database. Pristupljeno 12. 9. 2017.
- ^ a b c d "Partizansko groblje u Mostaru". Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika. Pristupljeno 12. 9. 2017.
- ^ Bosna i Hercegovina - partizanski spomenici
- ^ "Andrew Lawler: Memorijalni radovi Bogdana Bogdanovića". Academia.edu. Pristupljeno 12. 9. 2017.
- ^ Bogdan Bogdanović: Mostarski grad mrtvih
- ^ Obilježena 50-godišnjica otvaranja partizanskog groblja
- ^ Partizanski memorijalni spomenik
- ^ "Grad Mostar zaboravio groblje". Arhivirano s originala, 22. 6. 2014. Pristupljeno 22. 9. 2017.
- ^ Zapaljen ulaz na partizanski spomenik
- ^ Partizansko spomen-groblje u rukama vandala
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
 |
Commons ima datoteke na temu: Partizansko groblje u Mostaru |
