Slavko Kvaternik
| Slavko Kvaternik | |
|---|---|
 Slavko Kvaternik u maršalskoj uniformi | |
| Rođenje | 25. august 1878. Komorske Moravice |
| Smrt | 13. juni 1947 (68 godina) Zagreb |
| Nacionalnost | Hrvat |
| Titule | Vitez |
| Služba | 1896–1918. 1918–1921. 1941–1942. |
| Čin |  potpukovnik vojskovođa |
| Ratovi | Prvi svjetski rat Drugi svjetski rat |
| Vojska | .svg){kind=small} Austro-Ugarska vojska.svg){kind=small} Kraljevska jugoslavenska vojska.svg){kind=small} Hrvatsko domobranstvo |
| Odlikovanja | Željezni križ I. stepena Željezni trolist I. stepena Veliki križ mađarskog reda za zasluge s krunom kralja Stjepana Veliki križ njemačkog orla |
Slavko Kvaternik (Komorske Moravice, 25. august 1878 – Zagreb, 13. juni 1947) bio je hrvatski vojnik, političar i ratni zločinac. U Prvom svjetskom ratu je kao oficir služio vojsku Austro-Ugarske Monarhije. Po stvaranju Kraljevine SHS penzionisan je te se priključio Ustaškom pokretu. Po njemačkoj invaziji na Jugoslaviju 10. aprila 1941. je proglasio Nezavisnu državu Hrvatsku u kojoj je držao neke od najviših vojnih i političkih funkcija. Nakon penzionisanja 1942.[1] se povukao u Austriju te je po završetku Drugog svjetskog rata izručen vlastima Jugoslavije koje su ga 1947. osudile na smrt.
Rani život[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Moravicama (tada Komorske Moravice) u Kraljevina Hrvatskoj i Slavoniji 25. avgusta 1878, od Ljudevita, poštara, i njegove supruge Marije (rođene Frank), koja je Njemica, porijeklom iz Bavarske i katolik po vjeri.[2]
Slavko Kvaternik oženio se Olgom Frank, kćerkom Josipa Franka, hrvatskog nacionalističkog političara jevrejskog porijekla, koji je prešao iz judaizma u rimokatolicizam. Njihov sin Dido je bio pripadnik ustaša. Krajem avgusta 1941. Olga Frank je izvršila samoubistvo, vjerovatno zbog svog jevrejskog porijekla i uloge njenog muža, a (posebno) sina Didone, u NDH.[3]
Školovao se na vojnoj akademiji, Kvaternik je služio u Austrougarskoj vojsci kao ađutant (1914–1916) feldmaršala Svetozara Boroevića za vrijeme Prvog svjetskog rata, a odlikovan je njemačkim Gvozdenim krstom I klase (1918). Godine 1918. pristupio je novoformiranom Narodnom vijeću Slovenaca, Hrvata i Srba, postavši načelnik Glavnog generalštaba. Krajem godine Kvaternik je zapovijedao hrvatskim postrojbama tijekom uspješne okupacije Međimurja 1918.
Drugi svjetski rat[uredi | uredi izvor]
Nakon Njemačke invazije na Kraljevinu Jugoslaviju 6. aprila 1941, ustaše su formirale vladu s Ante Pavelićem kao vođom. Četiri dana kasnije Kvaternik je proglasio osnivanje Nezavisne Države Hrvatske (NDH) i formirao prvu ustašku vladu. Istovremeno, na Kvaternikov zahtjev, Vladko Maček (vođa Hrvatske seljačke stranke, koji je odbio saradnju s Nijemcima kada su tražili da vodi novu naciju) poručio je narodu da sarađuje s novim režimom.
Kvaternik je u to vrijeme bio vrhovni zapovjednik Hrvatskih oružanih snaga. Nosio je titulu maršala. Bio je drugi najmoćniji čovjek u državi, iako je bio samo jedan od članova "Doglavnikovog vijeća". Hrvatsko domobranstvo je osnovano 11. aprila. Na ovom položaju je ostao do penzionisanja 4. januara 1943.[1]
Za vrijeme službe u NDH odlikovan je križem I. Reda Vojnog reda željeznog trolista. Ova nagrada mu je dala titulu viteza, koja se ponekad nalazi u njegovom imenu.
Smrt[uredi | uredi izvor]
Nakon završetka Drugog svjetskog rata, Kvaternik su zaroblile snage američke vojske i izručenje Jugoslaviji. U Jugoslaviji mu je suđeno i osuđen na smrt za zločine pod režimom NDH. Pogubljen je vješanjem u Zagrebu 7. juna 1947.[4]
Dodatna literatura[uredi | uredi izvor]
- Kisić-Kolanović, Nada (1996). "Drama vojskovođe Slavka Kvaternika" [The drama of general Slavko Kvaternik's life] (PDF). Časopis za suvremenu povijest (jezik: hrvatski). Croatian Institute of History. 28 (3): 379–397. Pristupljeno 21. 1. 2020.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b "Tko je tko u NDH", Minerva, Zagreb, 1997; ISBN 953-6377-03-9, str. 226–227.
- ^ Jareb, Eugen Dido Kvaternik. Uredio: Jere (1995). Sjećanja i zapažanja : 1925-1945 ; prilozi za hrvatsku povijest. Zagreb: Starčević. str. 265. ISBN 953-96369-0-6.
- ^ "Spomen područje Jasenovac: Slavko Kvaternik".
- ^ Skalman. "Nazi War Crimes Trials: Collaborators Trial (May-June 1947)". Jewish Virtual Library. Pristupljeno 15. 12. 2020.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
 |
Commons ima datoteke na temu: Slavko Kvaternik |