Donjačka džamija
| Donjačka džamija | |
|---|---|
 Vanjski izgled Donjačke džamije | |
  Položaj Donjačke džamije u Bosni i Hercegovini | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Derventa |
| Geografske koordinate | 44°58′38″N 17°54′28″E / 44.977234°N 17.907880°E |
| Religija | Islam |
| Općina | Derventa |
| Entitet | Republika Srpska |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Oznaka baštine | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Arhitektonski opis | |
| Arhitektonski stil | bosanski stil |
| Osnivač | Ibrahim-hodža |
| Dovršeno | Između 1570. i 1600. |
| Specifikacije | |
| Kapacitet | 200 |
| Dužina | 14,00 m.[1] |
| Širina | 11,50 m.[1] |
| Munare | 1 |
Donjačka džamija nalazi se u Derventi, Bosna i Hercegovina. Zajedno sa haremom proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1] Srušena je tokom rata u Bosni i Hercegovini 1992.
Historija[uredi | uredi izvor]
Donjačka mahala izgrađena je između 1570. i 1600. godine i dobila je naziv prema njenom utemeljivaču Ibrahim-hodži koji je za izdržavanje džamije zavještao 1.300 akči.[2]
Originalni tarih, kao ni vakufnama osnivača Donjačke džamije, nisu sačuvani.
Umjesto prvobitne drvene munare, 1925, uz pomoć značajnih novčanih priloga građana, izgrađena je nova munara zidana od cigle.
Temeljna sanacija džamije je urađena oko 1970. i tom prilikom je izvršena kompletna sanacija krovne konstrukcije i pokrova, potpuno je obnovljen mahfil, izvršena je sanacija unutarašnjih malterisanih površina, obnovljene su bile oslikane dekoracije enterijera, ponovo je urađena fasada objekta džamije i munare, obnovljen pokrov kupe munare, zamijenjen alem munare, kandilji džamije zamijenjeni novim.
U ograđenom haremu Dolnjačke džamije bilo je mezarje sa oko 60-ak nišana u kome su bili ukopani samo pripadnici aleme Dervente, poznati muderisi, imami, mualimi i hafizi.U haremu nisu bili ukopavani građani, uz izuzetak kostiju šehida koji su poginuli u borbi protiv Eugena Savojskog. Nekoliko nišana je na sebi imalo dekorativne elemente u formi plitkih reljefa sa motivima sablje.
Uništena je 31. maja 1992. godine. U nedjelju 16. jula 2017, svečano je otvorena obnovljena Donjačka džamija, jedna od tri gradske džamije u Derventi. Dimenzije džamije iznose 14,00 m (dužina) i 11,50 m (širina).[3]
Proglašena je za nacionalni spomenik. Komisija je donijela odluku u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.
Obnova je započela 28. maja 2012. godine i uspješno je realizovana zahvaljujući donacijama Rijaseta Islamske zajednice, Federalnog ministarstva izbjeglih i raseljenih lica, opština Cazin i Derventa, te brojnih pojedinaca – vakifa, u ukupnom iznosu od 195.000 maraka, 2018. godine.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Hamdija Kreševljaković, Prilozi povijesti bosanskih gradova pod turskom upravom, 1951.
- Mustafa Imamović, Historija Bošnjaka, izdanje Bošnjačka zajednica kulture, Izdavačko preduzeće «Preporod», Sarajevo, 1997, str. 330.
- Mehmed Mujezinović, Islamska epigrafika Bosne i Hercegovine, Knjiga II, 3. izdanje, Biblioteka Kulturno naslijeđe, Sarajevo Publishing, 1998, str. 164.
- Mehmed Mujezinović, "Kulturno naslijeđe", Sarajevo – Publishing, 3. Izdanje strana 300, 1998. - Islamska epigrafika Bosne i Hercegovine, knjiga 3
- Nedžmudin Alagić, Derventa između dva svjetska rata, Ured za rješavanje statusnih pitanja raseljenih osoba-prognanika i izbjeglica općine Derventa-Odjeljenje ureda na području Sarajeva, Sarajevo, (korištene usluge biblioteke Bošnjačkog instituta, fondacija Adila Zulfikarpašića-Sarajevo), 2001. godine
- Adem Handžić, Postanak i razvitak Dervente u XVI stoljeću, Prilog istoriji naselja u Bosni (Separat), Prilozi, Institut za istoriju Sarajevo, godina X/II, Sarajevo, (korištene usluge biblioteke Bošnjačkog instituta, fondacija Adila Zulfikarpašića-Sarajevo), 1974. godina
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b c "Donjačka džamija". kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 7. 7. 2020. Pristupljeno 5. 3. 2018.
- ^ "Derventa: Svečano otvorena prelijepa Donjačka džamija | Preporod.info". preporod.info. Pristupljeno 18. 5. 2024.
- ^ "M. Bećirbegović - Džamije sa drvenom munarom". Pristupljeno 9. 2. 2016.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
- Otvorena Donjačka džamija Arhivirano 11. 7. 2019. na Wayback Machine
- Otvorena Donjačka džamija
- Službeni sajt Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini
- Službeni sajt komisije nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine