Albanski kongres u Trstu
 Delegati na kongresu | |
| Vrsta | Kongres |
|---|---|
| Izrađen | 27. 2. – 6. 3. 1913 |
| Lokacija | Trst |
| Potpisnici | |
Albanski kongres u Trstu (albanski: Kongresi Shqiptar i Triestës) je bio kongres Albanaca održan u Trstu, Austro-Ugarska u periodu od 27. februara do 6. marta 1913. u organizaciji Faika Konice i Sotira Kolea[1][2] sa snažnom podrškom austrijskih vlasti.
Privremena vlada Albanije poslala je Krista Meksija kao svog izaslanika na albanski kongres u Trstu.[3] Baron Franz Nopcsa, koji je učestvovao u radu kongresa, objavio je svoje bilješke o kongresu koje su postale od posebnog historijskog interesa.[4] Učesnici kongresa bili su Fan Noli, Albert Ghica, baron Juan Pedro Aladro Kastriota, Nikola Ivanaj,[5] Giuseppe Schirò,[6] i Terenzio Tocci.[7] Sve albanske kolonije su poslale svoje delegate iz SAD, Rumunije, Bugarske, Egipta, Italije, Trsta. Zajednica Arbëreshë je također bila prisutna, dovodeći sa sobom Marchese D'Auletta i njegove sinove. Hil Mosi je izabran za predsjedavajućeg Kongresa, Faik Konitza i Derviš Hima za potpredsjedavajuće, Fazil Toptani i Pandeli Evangjeli za sekretare.[6] Marchese d'Auletta, jedan od glavnih kandidata za albanski tron, izabran je za „počasnog predsjednika“ kongresa.[8] Kongres je priznao privremenu vladu koju je uspostavio Ismail Qemal beg Vlora i raspravljao o različitim kandidatima za upražnjeni tron. Među kandidatima o kojima se tada razgovaralo bili su Ferdinand François Bourbon Orléans-Montpensier iz Francuske, Albert Ghika iz Rumunije, Wilhelm Karl, vojvoda od Uraha iz Württemberga, egipatski princ Ahmed Fuad i španski plemić Juan Pedro Aladro Castrioti porijeklom iz Castriota, bio je sin Markeze Castriote (D'Auletta) iz Napulja. Baron Nopza je također predložen za prijesto. Austro-Ugarska je promovisala kongres, posebno kako bi osigurala izbor princa po svom izboru.[9]
Razgovarano je i o situaciji Aromuna u Albaniji. Aromuni su posebno tražili uspostavljanje autonomnog kantona unutar Albanije. Predloženo je na simuliranoj Londonskoj konferenciji 1912–1913 da se sve zemlje nastanjene Aromunima na Balkanu daju Albaniji da ih se zaštiti od grčke i srpske asimilacije. Međutim, to se nije dogodilo, a Aromunima nije dat autonomni kanton u Albaniji jer nisu živjeli u kompaktnim područjima unutar ove neproširene albanske države.[10]
Spisak delegata[uredi | uredi izvor]
- Fazil Pasha Toptani
- Fuat Bey Toptani
- Haki Bey Qafzezi
- Izet Bey Ohri
- Mazhar Bey Toptani
- Ndrek Kiçi
- Nush Serreqi
- Don Pjetër Tusha
- Ahmet Gjyli
- Kolec Deda
- Çinto Çoba
- Luvigj Kodheli
- Mark Kakarriqi
- Zef Shantoja
- Filip Pema
- Stefan Ashiku
- Dervish Hima
- Zef Schiro
- Frano Chinigo
- Frano Muzaqi
- Luvigj Jakova
- Terenzio Tocci
- Frano G.Kastrioti
- Epaminonda Ballamaçi
- Marchese d’Auletta
- Kol Serreqi
- Pjetër Maurea
- At Foti Ballamaçi
- At Fan Noli
- Dr. Shunda
- Zef Kurti
- Pashko Muzhani
- Nush Proka
- Gasper Shkreli
- Jak Koçi
- Faik Be Konica
- Dimitri Shadima
- Moise Chinigo
- Filip Kraja
- Nikolla Ivanaj
- Lek Kiri
- Gjergj Shllaku
- Gjek Shestani
- Filip Matoja
- Mark Shestani
- Gjergj Zubçaj
- Jak Mrkuci
- Ferrara Gaetano
- Ferrara Giovanni
- Vasil Diamandi
- Engels Todri
- Jusuf Maliqi
- Tossun Halil
- Zef Kraja
- Jaja Aga Jakova
- Pjetër Giadri
- Ndoc Simoni
- Dr.Kristo Batazo
- Nyzhet Bey Vrioni
- Ferhat Bey Draga
- Pjetër Kakarriqi
- A.Bey Gjilani
- Ahmet Bey Pizrendi
- Islam Dibra
- Albert Ghica
- Doher Paço
- Ndrek Luka
- Shaqir Mustafa
- Mehmet Luli
- Shan Koleka
- Filip Bushati
- Ndoc Dema
- Hysen Draçini
- Gjon Hila
- Sotir Kolea
- Tom Stamolla
- Stefan Kaçulini
- Jak Vukaj
- Pal Gjergji
- Zef Marshani
- Cin Pema
- Pjetër Marashi
- Kol Vukaj
- Zef Gjergjaj
- Ndoc Marashi
- Orazio Iriani
- Anselmo Lorecchio
- Bajram Doklani
- Nicolla Paço
- Sokrat Shkreli
- Hysen Rahmi
- Qerim Begolli
- Ibrahim Kabaski
- Riza Voshtini
- Abdullah Struga
- Ali Shefqet Beu
- Pul Mashi
- Dimitri Ilo
- Mihal Lehova
- Filip Peciu
- Hil Mosi
- Spartaco Camarda
- Aleksi Dreneva
- Pjetër Koxhamani
- Spiro Arapi
- Filip Gjeka
- Thanas Kandili
- Pandeli Evangjeli
- Nikolla Candzu
- Vasil Dogani
- Filip Zadrima
- Stef Curani
- Loro Ashiku
- Hamdi Be Ohri
- Idriz Banushi
- Nush Paruca
- Dimitri Mola
- Pashko Spathari
- Hysen Avni
- Lonida Losi
- Kristo Meksi
- Baron Franz Nopcsa
Odluke[uredi | uredi izvor]
Program kongresa imao je četiri tačke:
- Priprema zahtjeva velikim silama za priznanje političke i ekonomske nezavisnosti Albanije
- Ugovor o prijateljstvu i podršci arumunskog stanovništva koje je živjelo u blizini regije naseljenih Albancima i željelo da bude uključeno u albansku državu.
- Granice buduće Albanije
- Diskusija o princu[6]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mano, Nini (3. 7. 2010). "Sotir Kolea, dhunimi i një patrioti (pas vdekjes)". Gazeta Shqip. Arhivirano s originala, 3. 10. 2011. Pristupljeno 5. 7. 2011.
- ^ Elsie, Robert. "Albanian Voices, 1962 – Fan Noli". Robert Elsie's personal website. Arhivirano s originala, 16. 4. 2011. Pristupljeno 21. 1. 2011.
Congress of Trieste which was organized by his friend and rival Faik bey Konitza
- ^ Elsie, Robert (1999). "The Viennese Scholar Who Almost Became King of Albania: Baron Franz Nopcsa and His Contribution to Albanian Studies". East European Quarterly. 33. ISSN 0012-8449.
- ^ Nopcsa, Franz. "The Congress of Trieste". Robert Elsie. Arhivirano s originala, 23. 7. 2011. Pristupljeno 1. 3. 2011.
- ^ Nopcsa, Franz. "The Congress of Trieste". Robert Elsie. Arhivirano s originala, 23. 7. 2011. Pristupljeno 1. 3. 2011.
Nikolla Ivanaj, who endeavoured unsuccessfully to challenge the authority of the chairman simply in order to draw attention to himself.
- ^ a b c "Kongresi Shqipetar Trieste". Shipkovica. Arhivirano s originala, 16. 7. 2011. Pristupljeno 5. 3. 2011.
- ^ Elsie, Robert (2004), Historical dictionary of Albania, Lanham, Md.: Scarecrow Press, str. 445, ISBN 978-0-8108-4872-6, OCLC 52347600,
Tocci Torenzio....he took part in the Congress of Trieste
- ^ Fan Noli, Kostandin Chekrezi, ured. (1818), Kalendari i Vatrës i motit 1918 [Vatra's calendar of year 1918] (jezik: albanski), Boston, MA: Vatra, str. 26,
...kryetar i nderit Markisi Auleta Kastrioti...
- ^ Robert Elsie (2010), Historical Dictionary of Albania, Historical Dictionaries of Europe, 75 (2 izd.), The Scarecrow Press, Inc., str. 89–90, ISBN 978-0-8108-6188-6
- ^ Meta, Beqir (2009). "Pakica etno-kulturore vllehe në vitet 1912-1920". Studime Historike (jezik: albanski) (1–2): 57–76. Arhivirano s originala, 28. 4. 2023. Pristupljeno 30. 4. 2023.