Arheološki lokalitet Dubine (Doljani)
Arheološki lokalitet Dubine (Doljani) nalazi se u općini Čapljina, Bosna i Hercegovina.
Lokacija
[uredi | uredi izvor]Lokalitet Dubine nalazi se u mjestu Doljani, općina Čapljina, na samom jugu Bosne i Hercegovine uz granični prijelaz Metković u Republici Hrvatskoj ispod impozantne ilirske Gradine koja se uzdiže iznad toga lokaliteta, uz lijevu obalu rijeke Neretve, pored današnje magistralne ceste Metković-Čapljina-Mostar
Istraživanja
[uredi | uredi izvor]Carl Patsch prvi je istraživao ovaj lokalitet. Lokalno stanovništvo često se pri građevinskim, a posebno poljoprivrednim radovima susretalo s ostacima različitih zidova, građevnog materijala, amfora, tegula i drugog keramičkog materijala. Građevinskim radovima veći dio zidova je devastiran ili prekriven.
Tokom 2009. i 2010. došlo je do manjih zaštitnih arheoloških istraživanja koja su rezultirala zanimljivim otkrićima. Istraživanja vodila je Snježana Vasilj.
Arheološki nalazi
[uredi | uredi izvor]Pronađeni fragmenti prapovijesne keramike dovode se u vezu s impozantnom gradinom koja se uzdiže neposredno iznad lokaliteta. Izdvaja se posuda koja sa vidljivim ukrasom „lažnog vrpčastog“ ornamenta odgovara „peharima tipa Varvara“ koji se datiraju u fazu C1 mlađeg bronzanog doba. Jedna posuda zaglađene površine, pripada finijoj glačanoj keramici srednjobosanske grupe tokom C3 faze kasnog bronzanog doba[1].
Najviše fragmenata keramike pronađenih na ovom lokalitetu pripada amforama sa žigovima radionica i njihovim čepovima. Bez obzira o kojem se tipu amfora radi, one su dokaz intenzivnih ekonomskih i trgovačkih veza koje su se zadnjih stoljeća p.n.e, posredstvom Narone, odvijale u njezinu zaleđu.
Na lokalitetu Dubine u Doljanima najviše se našlo građevinskog materijala, posebno krovnog crijepa, koji ukazuje na postojanje većeg ekonomskog objekta iz rimskog carskog perioda, koji je, kao i niz sličnih, egzistirao u zaleđu Narone (Mogorjelo, Višići,...) [2]
Poklopac sarkofaga (1,10 m dužine, 0,55 m širine i 0,15m debljine) potvrđuje ovaj lokalitet i u periodu kasne antike. Tom periodu pripada i više fragmenata svijetlosive i svjetlije žute keramike ukrašenih nizom gustih, plićih i dubljih blago valovitih brazda gornjeg dijela tijela, kuglastih amfora, koje su se od 4. do 7. st. proizvodile na istočnom Mediteranu, odakle su ekonomskim i trgovačkim vezama dospjele do istočnojadranske obale.[1].
Ranosrednjovjekovni grobovi
[uredi | uredi izvor]Na uskom prostoru između antičkog i suvremenog betonskog zida otkriveni su ranosrednjovjekovni grobovi. Radi se o najjužnijim ranoslavenskim ukopima na širem prostoru, ne samo Bosne i Hercegovine, nego i Hrvatske. Uz to, ovi grobovi su zanimljivi i zbog niza drugih elementa.
Otkrivena su tri groba s kosturnim ukopima i ostacima muških i ženskih osoba i dvoje djece. Keramička posuda, rađena rukom bez lončarskog kola i ukrašena valovnicom, pronađena u jednom grobu odgovara sličnim posudama u grobovima na redove s paganskim načinom ukopa. Zbog toga se ove grobnice datiraju u vrijeme od polovine 8. do polovine 9. vijeka.[3].
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Đuro Basler, Arhitektura kasnoantičkog doba u Bosni i Hercegovini, Sarajevo, 1972
- Snježana Vasilj, Prilog razmišljanju o zonama naseljenosti BiH u doba antike, Hercegovina 21, Mostar, 2007.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b "Lokalitet Doljani". Arheološki leksikon -Zemaljski muzej, Sarajevo. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ^ "Ivo Bojanovski: BOSNA I HERCEGOVINA U ANTIČKO DOBA". Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 1988. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ^ "Lokalitet Doljani" (PDF). Filozofski fakultet Sveučilišta u Mostaru. Arhivirano s originala (PDF), 23. 3. 2013. Pristupljeno 9. 2. 2017.