Beg

Beg (turski: bey; arapskim slovima piše se bek), u turkofonim zemljama i u Osmanskome Carstvu, naslov je za gospodina, gospodara, vladara, titulara veće nadarbine, a u kasnijem periodu osmanske vladavine u Bosni, za pripadnika nasljednog plemstva. Tim se naslovom iz poštovanja moglo oslovljavati i neplemenitog sagovornika. U starijem su periodu begovi najčešće bili zapovjednici sandžaka, kapetani velikih kapetanija na rijekama te zaimi, uživatelji zeameta – srednjih nadarbina. Naziv je ponekad u upotrebi i za bogatog i uglednog nemuslimana, a u službenoj korespondenciji može označivati prvake vazalne ili strane države (dubrovački begovi).

Beg je naslov koji se tradicionalno koristio za vođe manjih turskih plemenskih grupa. U historijskim analima, mnogi turske i perzijske vođe imale su titule bey, beg ili beigh. Sve tri su istog značenja: "lider". Regija, provincija ili vilajet (na turskom, vilayet), u kojem je beg vladao, nazivao se beylik, odnosno "begovina", što u grubim crtama odgovara "emiratu" ili "kneževini".

Prva tri vladara Osmanlijskog Carstva imali titule su bega a ne sultana. Murat I je dobio pravo zvanja "sultana" od kalifa u Kairu 1383. Od tada se zvanje "beg" odnosi na guvernera osmanlijskog vilajeta (provincije). S labavom osmanlijskom strukturom, važnije provincije bile su sklone autonomiji i samoodrživosti. U sljedećem vijeku su vladari gradova Bursa i Edirne imali titule "bega". Kasnije je titula vladara suverene države Tunisa bila "beg".

Krajem 19. vijeka naziv "beg" reduciran je na počasni naziv, nešto što otpilike odgovara engleskoj tituli "Sir". U današnjoj Turskoj i Azerbejdžanu, naziv bega ima značenje "gospodin".

Varijacijski oblici beg ili Baig se još uvijek koriste u prezimenima u Južnoj i Centralnoj Aziji, kao i na Balkanu. U slavenskim imenima postoji spoj sa slavenskim -(ov)ić dodatkom, kao naprimjer u prezimenima Izetbegović, Avdibegović, Smailbegović i tome slično.

Također pogledajte

• Beglerbeg

Vanjski linkovi

• Encyclopaedia of the Orient Arhivirano 20. 11. 2005. na Wayback Machine