Vicia faba
| Vicia faba (Bob) | |
|---|---|
 Ilustracija organa boba | |
| Sistematika | |
| Carstvo | Plantae |
| Divizija | Magnoliophyta |
| Razred | Magnoliopsida |
| Red | Fabales |
| Porodica | Fabaceae |
| Potporodica | Faboideae |
| Rod | Vicia |
| Vrsta | V. faba |
| Dvojno ime | |
| Vicia faba L. | |
Vicia faba bos. bob je jednogodiišnja biljka, cvjetnica iz porodice Fabaceae (mahunarke ili leguminoze).
Opis
[uredi | uredi izvor]Bob je jednogodišnja biljka koja naraste I do 1m. Ima nerazgranate, šuplje, četvrtaste i uspravne stabljike. Listovi su mesnati, plavičastozeleni s lisnom drškom, koja se produžava u zašiljeni vrh sa 2-3 para sjedećih jajastih listića. Zalisci su krupni i srcasti. Cvasti sadrže 2-4 krupna leptirasta bijela i mirišljava cvijeta. Mahune su u početku uspravne, kasnije viseće. Na poprečnom presjeku su okrugle, duge oko 8 – 20 cm, a široke i oko 1–2 cm. Mlade su zelene, a zrele tamnomrke, kožaste, iznutra pregrađene poprečnim zidovima, sadrži 2-7 graholikih do 3 cm velikih sjemenki. Sjemenke su relativno krupne (u odnosu na ostale mahunarke), a u ishrani se koriste u slično kao i grah.[1][2][3]
Bob se uzgaja na bogatim tlima, sa dosta vlage. Sije se u drugoj polovini marta. Branje zrna obavlja se, kada većina mahuna pocrni. U balkanskim zemljama se uglavnom bere i priprema dok je još zelen.
Prema težini sjemenki, sorte se dijele na:
- sitnosjemene (masa 1.000 sjemenki 300-650 grama),
- konjski bob (masa 1.000 sjemenki 650-800 grama),
- krupnosjemeni (masa 1.000 sjemenki 800-1200).
U Starom svijetu uzgaja se preko 100 varijeteta boba, dok se u Sjevernoj Americi i Kanadi bob relativno malo uzgaja.
Upotreba
[uredi | uredi izvor]Bob se koristi kao povrće. Kao hrana se koriste mlade mahune ili sjemenke, bogate hranjivim tmaterijama. Tako 100 grama zrelog sirovog sjemena, naprimjer, sadrži preko 25 grama bjelančevina, ugljikohidrate, vlakna i minerale. Svježa ili silirana stabljika služi kao stočna hrana.
Bob je bogat aminokiselinom L-dopa, koja je prekursor dopamina pa se preporučuje oboljelima od Parkinsonove bolesti, pošto njihov organizam slabo proizvodi ovu supstancu.
| Hranjiva vrijednost po 100g | |
|---|---|
| Energija | 1425 kJ |
| Ugljikohidrati | 58.29 g |
| Vlakna | 25 g |
| Masnoće | 1.53 g |
| Bjelančevine | 26.12 g |
| Voda | 11 g |
| Tiamin (Vit. B1) | 0.555 mg (43%) |
| Riboflavin (Vit. B2) | 0.333 mg (22%) |
| Niacin (Vit. B3) | 2.832 mg (19%) |
| Vitamin B6 | 0.366 mg (28%) |
| Folna kiselina (Vit. B9) | 423 μg (106%) |
| Vitamin C | 1.4 mg (2%) |
| Vitamin K | 9 μg (9%) |
| Kalcij | 103 mg (10%) |
| Željezo | 6.7 mg (54%) |
| Magnezij | 192 mg (52%) |
| Mangan | 1.626 mg (81%) |
| Fosfor | 421 mg (60%) |
| Kalij | 1062 mg (23%) |
| Natrij | 13 mg (1%) |
| Cink | 3.14 mg (31%) |
| Link to USDA Database entry Procenti su relativni u odnosu na američke preporuke za dnevne potrebe odraslih osoba. Izvor: USDA baza podataka za namirnice | |
Historija
[uredi | uredi izvor]Postoje pouzsadni dokazi da se bob uzgaja još od kasnog neolitika, vjerojatno prvo u Alžiru ili u jugozapadnoj Aziji, a kasnije u željeznom dobu, već je poznat širom Evrope. Bio jedna od najvažnijih namirnica mediteranske civilizacije]], posebno Starih Grka i Rimljana. Prije nego što je grah donesen iz Amerike u Evropu, (prije 16., 17. stoljeća) variva slična onim koja se danas prave od graha, pripremana su od boba.
Danas se bob najviše uzgaja u Kini, Etiopiji, Iranu, Egiptu i dr.
Galerija
[uredi | uredi izvor]
Cvijet
Zrele mahune
Sjemenka u mahunama
Sjemenke boba kao grickalice
.jpg)
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ↑ Simpson, Michael G. (2011). Plant Systematics. Academic Press. ISBN 0-08-051404-9.CS1 održavanje: ref=harv (link)
- ↑ Dahlgren, R.M.; Clifford, H.T.; Yeo, P.F. (1985). The families of the monocotyledons. Berlin: Springer-Verlag. ISBN 978-3-642-64903-5. Pristupljeno 10. 2. 2014.CS1 održavanje: ref=harv (link)
- ↑ Raven P. H., Johanson G. B. (1999). Biology. WCB/McGraw–Hill, New York.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]