Brštanik (tvrđava)

Ruševine Brštanika

Brštanik predstavlja srednjovjekovni grad-tvrđavu pored današnjeg Opuzena. Planski ga je podigao bosanski kralj Tvrtko I Kotromanić 1382. kada je podigao i grad Novi (Sveti Stefan) u župi Dračevici. Prvo ime naselja bilo je Sveti Mihailo. Brštanik (Sveti Mihailo) je nastao kao dio šire bosanske ekonomsko-političke strategije za oslobađanje od dubrovačke ekonomske zavisnosti. Namjera bosanskog kralja bila je prodaja soli i stvaranje brodogradilišta.

Grad Brštanik je imao povoljan geostrateški položaj na lijevoj obali rijeke Neretve kod njenog ušća, kod današnje Gradine nedaleko od Opuzena i Posrednice. U podnožju tvrđave, uz obalu rijeke, u luci Lovorika, nastao je trg u kojem se razvila snažna trgovačka djelatnost. Tu je prodavana so koja je stizala iz Valone, Krfa, Ankone, Brindizija, Drača i Zadra. Intenzitet prodaje soli ogleda se u činjenici da je postojala i brštanička mjera za vaganje soli (ad mensuram Brstanich). Pored soli razvijena je bila i trgovina žitom, olovom, vinom, konjima, drvetom i robljem. Tu se nalazila i kolonija dubrovačkih trgovaca koja je različitim zakupima održavala ekonomski monopol.

Trg se u aktivnom svojstvu ne spominje poslije 1395. Odlukom svoje vlade, Dubrovčani su naglo prekinuli svoju dotadašnju djelatnost u Brštaniku i u potpunosti je prenijeli u Drijeva. Razlozi za ovaj prekid nisu poznati, ali njime je označen kraj dotadašnjeg razvoja. Brštanička privredna djelatnost svedena je na lokalne okvire i na izumiranje, a kako ni strateške potrebe brštaničkog grada nisu više bile od značaja, do kraja 15 stoljeća on je pretvoren u ruševine i više se nije obnavljao.

Literatura

• Radovan Jerković, Dvije stare tvrđave na ušću Neretve (Brštanik i Koš), Kalendar Napredak, Sarajevo 1941, 183-191.
• V. Marinković, Brštanik, Istorijski glasnik 2, Beograd 1956, 91-93.
• Đuro Tošić, Brštanik u srednjem vijeku, Godišnjak Društva istoričara Bosne i Hercegovine 21-27, Sarajevo 1976, 37-50.
• Desanka Kovačević-Kojić, Gradska naselja srednjovjekovne bosanske države, Sarajevo 1978, 49-51.