Brocardove tačke dobijene od dodirnih tačaka tri kruga.
U geometriji Brocardove tačke su posebne tačke u okviru jednog trougla.
Ime su dobile po francuskom matematičaru Henriju Brocardu (1845 –1922 ).
U trouglu
A
B
C
{\displaystyle ABC}
tačka P je prva Brocardova tačka ako važi da su uglovi između duži
A
P
{\displaystyle AP}
,
B
P
{\displaystyle BP}
i
C
P
{\displaystyle CP}
i stranica
c
{\displaystyle c}
,
a
{\displaystyle a}
i
b
{\displaystyle b}
redom, jednaki, tj.
∡
P
A
B
=
∡
P
B
C
=
∡
P
C
A
=
ω
{\displaystyle \measuredangle PAB=\measuredangle PBC=\measuredangle PCA=\omega }
Tačka P je prva Brocardova tačka u trouglu
A
B
C
{\displaystyle ABC}
, a ugao
ω
{\displaystyle \omega }
Brokardov ugao trougla.
Postoji i druga Brocardova tačka
Q
{\displaystyle Q}
, trougla
A
B
C
{\displaystyle ABC}
takva da su jednaki uglovi između duži
A
Q
{\displaystyle AQ}
,
B
Q
{\displaystyle BQ}
,
C
Q
{\displaystyle CQ}
i stranica
b
{\displaystyle b}
,
c
{\displaystyle c}
i
a
{\displaystyle a}
redom, tj.
∡
Q
C
B
=
∡
Q
B
A
=
∡
Q
C
A
=
ω
{\displaystyle \measuredangle QCB=\measuredangle QBA=\measuredangle QCA=\omega }
Teorema
Za svaki trougao postoje prva i druga Brocardova tačka.
Dokaz
Pretpostavimo da je T tačka takva da važi
∡
T
A
B
=
∡
T
B
C
=
X
{\displaystyle \measuredangle TAB=\measuredangle TBC=X}
tada je
∡
T
B
A
=
∡
B
−
X
=>
∡
B
T
A
=
180
−
∡
B
{\displaystyle \measuredangle TBA=\measuredangle B-X=>\measuredangle BTA=180-\measuredangle B}
Dobijamo da tačka T pripada geometrijskom mjestu tačaka, tj. ona je na luku pod kojim se duž
A
B
{\displaystyle AB}
vidi pod istim uglom. Nacrtajmo cijelu kružnicu koja prolazi kroz tačke
A
{\displaystyle A}
,
B
{\displaystyle B}
,
T
{\displaystyle T}
. To je
C
c
{\displaystyle C_{c}}
. Na isti način nacrtajmo kružnicu
C
a
{\displaystyle C_{a}}
.
Izabereno tačku U tako da važi:
∡
U
B
C
=
∡
U
C
A
{\displaystyle \measuredangle UBC=\measuredangle UCA}
U presjeku ove dvije kružnice dobijamo prvu Brocardovu tačku, jer za presječnu tačku
P
{\displaystyle P}
važi:
∡
P
A
B
=
∡
=
P
B
C
=
∡
P
C
A
{\displaystyle \measuredangle PAB=\measuredangle =PBC=\measuredangle PCA}
Drugu Brocardovu tačku nalazimo analogno
Za Brocardov ugao ω važi jednakost:
c
o
t
ω
=
c
o
t
∡
A
+
c
o
t
∡
B
+
c
o
t
∡
C
{\displaystyle cot\omega =cot\measuredangle A+cot\measuredangle B+cot\measuredangle C}
Dokaz
Obilježimo sa P Brocardovu tačku trougla
A
B
C
{\displaystyle ABC}
. Iz sinusne teoreme dobijamo da važi:
C
P
s
i
n
(
A
−
ω
=
A
C
s
i
n
(
∡
A
P
C
{\displaystyle {\frac {CP}{sin(A-\omega }}={\frac {AC}{sin(\measuredangle APC}}}
i
C
P
s
i
n
ω
=
B
C
s
i
n
∡
B
P
C
{\displaystyle {\frac {CP}{sin\omega }}={\frac {BC}{sin\measuredangle BPC}}}
Iz ranije dokazanog
∡
A
P
C
=
180
−
∡
A
{\displaystyle \measuredangle APC=180-\measuredangle A}
i
∡
B
P
C
=
180
−
∡
C
{\displaystyle \measuredangle BPC=180-\measuredangle C}
Dijeljenjem prve jednačine drugom dobijamo da je
s
i
n
ω
s
i
n
(
A
−
ω
)
=
A
C
B
C
s
i
n
∡
C
s
i
n
∡
A
=>
{\displaystyle {\frac {sin\omega }{sin(A-\omega )}}={\frac {AC}{BC}}{\frac {sin\measuredangle C}{sin\measuredangle A}}=>}
s
i
n
(
A
−
ω
)
=
a
b
s
i
n
∡
A
s
i
n
∡
C
{\displaystyle sin(A-\omega )={\frac {a}{b}}{\frac {sin\measuredangle A}{sin\measuredangle C}}}
Iz sinusne teoreme znamo da važi
a
b
=
s
i
n
∡
A
s
i
n
∡
B
=>
s
i
n
(
A
−
ω
)
=
(
s
i
n
∡
A
)
2
ω
s
i
n
∡
B
∡
C
{\displaystyle {\frac {a}{b}}={\frac {sin\measuredangle A}{sin\measuredangle B}}=>sin(A-\omega )={\frac {(sin\measuredangle A)^{2}\omega }{sin\measuredangle B\measuredangle C}}}
s
i
n
(
A
−
ω
)
=
s
i
n
∡
A
c
o
s
ω
−
c
o
s
∡
a
s
i
n
ω
{\displaystyle sin(A-\omega )=sin\measuredangle Acos\omega -cos\measuredangle asin\omega }
s
i
n
∡
A
c
o
s
ω
−
c
o
s
∡
a
s
i
n
ω
=
(
s
i
n
∡
A
)
2
ω
s
i
n
∡
B
∡
C
{\displaystyle sin\measuredangle Acos\omega -cos\measuredangle asin\omega ={\frac {(sin\measuredangle A)^{2}\omega }{sin\measuredangle B\measuredangle C}}}
Daljnjim sređivanjem dobijamo traženo tvrđenje.
Teorema
Važi:
c
o
t
ω
=
s
2
+
b
2
+
c
2
4
P
{\displaystyle cot\omega ={\frac {s^{2}+b^{2}+c^{2}}{4P}}}
, gdje je P površina trougla
A
B
C
{\displaystyle ABC}
.
P
[
c
/
b
:
a
/
c
:
b
/
a
]
{\displaystyle P{\begin{bmatrix}c/b:a/c:b/a\end{bmatrix}}}
Q
[
b
/
c
:
c
/
a
:
a
/
b
]
{\displaystyle Q{\begin{bmatrix}b/c:c/a:a/b\end{bmatrix}}}
Neka je
A
B
C
D
{\displaystyle ABCD}
tetivni četvorougao . Prave
A
B
{\displaystyle AB}
i
C
D
{\displaystyle CD}
sijeku se u tački E, prave
A
D
{\displaystyle AD}
i
B
C
{\displaystyle BC}
u tački F, a prave
A
C
{\displaystyle AC}
i
B
D
{\displaystyle BD}
u tački G. Dokazati da je centar opisane kružnice oko četvorougla
A
B
C
D
{\displaystyle ABCD}
ortocentar trougla
E
F
G
{\displaystyle EFG}
.
Dokaz
Neka je četvorougao abcd upisan u jediničnu kružnicu . Prema teoremi o presjeku tetiva jedinične kružnice
[Teorema o presjeku tetiva jedinične kružnice
Presjek tetiva
a
b
{\displaystyle ab}
i
c
d
{\displaystyle cd}
jedinične kružnice je tačka
t
=
a
b
(
c
+
d
)
−
c
d
(
a
+
b
a
b
−
c
d
{\displaystyle t={\frac {ab(c+d)-cd(a+b}{ab-cd}}}
]
važe jednakosti:
e
=
a
b
(
c
+
d
)
−
c
d
(
a
+
b
)
a
b
−
c
d
{\displaystyle e={\frac {ab(c+d)-cd(a+b)}{ab-cd}}}
f
=
a
d
(
b
+
c
)
−
b
c
(
a
+
d
)
a
d
−
b
c
{\displaystyle f={\frac {ad(b+c)-bc(a+d)}{ad-bc}}}
g
=
a
c
(
b
+
d
)
−
b
d
(
a
+
c
)
a
c
−
b
d
{\displaystyle g={\frac {ac(b+d)-bd(a+c)}{ac-bd}}}
.
Da bismo pokazali da je
o
{\displaystyle o}
ortocentar trougla efg, dovoljno je pokazati da je
o
f
⊥
e
g
{\displaystyle of\perp eg}
i
o
g
⊥
e
f
{\displaystyle og\perp ef}
.
Zbog simetrije, dovoljno je dokazati
f
−
o
)
f
−
o
¯
=
e
−
g
)
e
−
g
¯
{\displaystyle {\frac {f-o)}{f-{\bar {o}}}}={\frac {e-g)}{e-{\bar {g}}}}}
f
−
o
)
f
−
o
¯
=
f
)
f
¯
=
a
d
(
b
+
c
)
−
b
c
(
a
+
a
)
a
d
−
b
c
)
(
b
+
c
)
−
(
a
+
d
)
a
d
−
b
c
=<
m
a
t
h
>
f
=
a
d
(
b
+
c
)
−
b
c
(
a
+
d
)
(
b
+
c
)
−
(
a
+
d
)
{\displaystyle {\frac {f-o)}{f-{\bar {o}}}}={\frac {f)}{\bar {f}}}={\frac {{\frac {ad(b+c)-bc(a+a)}{ad-bc}})}{\frac {(b+c)-(a+d)}{ad-bc}}}=<math>f={\frac {ad(b+c)-bc(a+d)}{(b+c)-(a+d)}}}
e
−
g
=
(
a
−
d
)
(
a
b
2
d
−
a
c
2
d
)
−
(
b
−
c
)
(
b
c
d
2
−
a
2
b
c
)
(
a
b
−
c
d
)
(
a
c
−
b
d
)
=
{\displaystyle e-g={\frac {(a-d)(ab^{2}d-ac^{2}d)-(b-c)(bcd^{2}-a^{2}bc)}{(ab-cd)(ac-bd)}}=}
(
a
−
d
)
(
b
−
c
)
(
b
+
c
)
a
d
−
(
a
+
d
)
b
c
(
a
b
−
c
d
)
(
a
c
−
b
d
)
{\displaystyle {\frac {(a-d)(b-c)(b+c)ad-(a+d)bc}{(ab-cd)(ac-bd)}}}
Konjugovanjem dobijamo
e
¯
−
g
¯
=
(
(
a
−
d
)
(
b
−
c
)
(
b
+
c
)
a
d
−
(
a
+
d
)
b
c
(
a
b
−
c
d
)
(
a
c
−
b
d
)
)
¯
=
(
a
−
d
)
(
b
−
c
)
(
b
+
c
)
−
(
a
+
d
)
(
a
b
−
c
d
)
(
a
c
−
b
d
)
{\displaystyle {\bar {e}}-{\bar {g}}={\overline {({\frac {(a-d)(b-c)(b+c)ad-(a+d)bc}{(ab-cd)(ac-bd)}})}}={\frac {(a-d)(b-c)(b+c)-(a+d)}{(ab-cd)(ac-bd)}}}
Upoređivanjem dobijenih jednakosti dobijamo traženu jednakost, a time je
dokazana Brocardova teorema.