Colorado (rijeka)

Koordinate: 31°54′00″N 114°57′03″W / 31.90000°N 114.95083°W / 31.90000; -114.95083
S Wikipedije, slobodne enciklopedije
31°54′00″N 114°57′03″W / 31.90000°N 114.95083°W / 31.90000; -114.95083
Colorado (Colorado River)
Rijeka
Pogled na rijeku Colorado, na mjestu gdje formira meandar u obliku potkovice, nizvodno od brane Glen Canyon
Država Sjedinjene Američke Države, Meksiko
Savezna država Colorado, Utah, Arizona, Nevada, Kalifornija, Donja Kalifornija, Sonora
Pritoke
 - lijevo Fraser River, Blue River, Eagle River, Roaring Fork River, Gunnison River, Dolores River, San Juan River, Little Colorado River, Bill Williams River, Gila River
 - desno Green River, Dirty Devil River, Escalante River, Kanab River, Virgin River, Hardy River
Grad Glenwood Springs, Grand Junction, Moab, Page, Bullhead City, Lake Havasu City, Yuma, San Luis Rio Colorado,
Izvor La Poudre Pass
 - Položaj Stjenovite planine, Colorado, SAD
 - Nadmorska visina 3,104 m
 - Koordinate 40°28′20″N 105°49′34″W / 40.47222°N 105.82611°W / 40.47222; -105.82611
Ušće Kalifornijski zaliv
 - Položaj delta rijeke Kolorado, Donja Kalifornija-Sonora, Meksiko
 - Nadmorska visina 0 m
 - Koordinate 31°54′00″N 114°57′03″W / 31.90000°N 114.95083°W / 31.90000; -114.95083
Dužina 2,334 km
Pražnjenje
 - Prosjek 637 m3/s
 - Maksimum 10,900  m3/s
 - Minimum 12 m3/s
Površina sliva 637.137 km²

Rijeka Colorado je jedna od glavnih rijeka u jugozapadnom dijelu SAD-a i sjevernom Meksiku. Pogranična je rijeka ukupne dužine od 2.334 km i odvodi vode sa ekspanzivnog, sušnog područja koje obuhvata teritoriju nekoliko američkih i meksičkih saveznih država. Izvire ispod Stjenovitih planina, na nadmorskoj visini od 3.104 metara. Rijeka protiče uglavnom u pravcu jugozapada, kroz Colorado plato i Veliki kanjon, prije nego stigne do jezera Mead na granici Arizone i Nevade, gdje skreće južno prema međunarodnoj granici SAD-a i Meksika. Nakon ulaska na teritoriju Meksika, rijeka teče kroz, uglavnom suhu deltu, pri samom vrhu Kalifornijskog zaliva, između meksičkih saveznih država Donja Kalifornija i Sonora.

Poznata po svojim dramatičnim kanjonima, brzopletnim brzacima i jedanaest američkih nacionalnih parkova kroz koje protiče, sistem rijeke Colorado je vitalni izvor vode za oko 40 miliona ljudi u jugozapadnom dijelu Sjeverne Amerike. Rijeka i njene pritoke su kontrolisane obimnim sistemom brana, akumulacija i akvadukta koji tokom dužeg dijela godine preusmerava skoro cjelokupnu količinu vode za poljoprivredno navodnjavanje i vodosnabdjevanje. S obzirom na dužinu toka i strm teren kroz koji protiče, rijeka Colorado se koristi za proizvodnju energije, a njene glavne brane regulišu u velikoj mjeri potrebe za maksimalnom količinom električne energije ovog dijela SAD-a. Intenzivna potrošnja vode uzrokovala je da rijeka presuši u dužini od oko 160 km, pri čemu od 1960-ih rijetko da dostigne more.

Historija[uredi | uredi izvor]

Počevši od malih grupa nomadskih lovaca i sakupljača, Indijanci su naselili sliv rijeke Colorado prije najmanje 8.000 godina. Tokom perioda od prije 1.000 do 2.000 godina, područja oko rijeke i njenih pritoka naseljavale su neke od najvećih poljoprivrednih civilizacija, neki od najsofisticiranijih urođeničkih naroda u Severnoj Americi, koji su na kraju nestali s ovih prostora usljed nepovoljne kombinacije velike suše i lošeg načina obrađivanja poljoprivrednog zemljišta. Većina urođeničkih naroda koji danas naseljavaju ovaj bazen, naselili su regiju počevši od prije oko 1.000 godina. Evropljani su prvi put došli na ove prostore u 16. vijeku, kada su istraživači iz Španije počeli da mapiraju i potražuju područje, koje je kasnije postalo dio Meksika nakon njegove nezavisnosti iz 1821. godine. Rani kontakt između Evropljana i Indijanaca uglavnom je bio ograničen na trgovinu krznom uz glavne tokove i sporadične trgovinske interakcije duž donjeg toka rijeke.

Glavne pritoke[uredi | uredi izvor]

View of a brownish river flowing between vegetated banks, with high bluffs rising in the background
Rijeka Green River kod Mineral Bottoma, neposredno sjeverno od Nacionanogl parka Canyonlands
Podaci o najdužim pritokama
Naziv Savezna država Dužina Površina sliva Protok Reference
km km3 m3/s
Green River Utah 1.170 125.000 6.048 [1][2]
Gila River Arizona 1.044 151.000 7,0 [3]

[4]

San Juan River Utah 616 64.000 62,1 [5][6]
Little Colorado River Arizona 573 69.000 12,0 [7][8]
Dolores River Utah 400 11.850 17,9 [9][10]
Gunnison River Colorado 264 20.500 73 [5][11]
Virgin River Nevada 260 33.700 6,8 [12][13]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Green River". Utah Rivers Council. Arhivirano s originala, 5. 11. 2012. Pristupljeno 26. 2. 2012.
  2. ^ "USGS Gage #09315000 on the Green River at Green River, UT" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1895–2010. Pristupljeno 26. 2. 2012.
  3. ^ "Boundary Descriptions and Names of Regions, Subregions, Accounting Units and Cataloging Units"" (PDF). 1905–2011. Pristupljeno 26. 2. 2012.
  4. ^ "USGS Gage #09520000 on the Gila River near Dome, AZ" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1905–2011. Pristupljeno 26. 2. 2012.
  5. ^ a b The National Map Arhivirano 23. 8. 2017. na Wayback Machine U.S. Geological Survey. Accessed February 25, 2012
  6. ^ "USGS Gage #09379000 on the San Juan River near Bluff, UT" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1914–2010. Pristupljeno 26. 2. 2012.
  7. ^ "Report, Findings, and Determination Regarding the Navigability of the Little Colorado River From its Headwaters to the Confluence with the Colorado River" (PDF). Arizona Navigable Stream Adjudication Commission. 2005. Arhivirano s originala (PDF), 22. 4. 2010. Pristupljeno 26. 2. 2012.
  8. ^ "USGS Gage #09402300 on the Little Colorado River Above the Mouth near Desert View, AZ" (PDF). National Water Information System. U.S Geological Survey. 1990–2010. Pristupljeno 26. 2. 2012.
  9. ^ Fielder 2002, str. 403.
  10. ^ "USGS Gage #09180000 on the Dolores River near Cisco, UT" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1950–2010. Pristupljeno 26. 2. 2012.
  11. ^ "USGS Gage #09152000 on the Gunnison River near Grand Junction, CO" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1897–2010. Pristupljeno 26. 2. 2012.
  12. ^ Annerino 1999, str. 8.
  13. ^ "USGS Gage #09415000 on the Virgin River at Littlefield, AZ" (PDF). National Water Information System. U.S. Geological Survey. 1929–2010. Pristupljeno 26. 2. 2012.
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Colorado_(rijeka)&oldid=3522940"