Crkva Pokrova Presvete Bogorodice
| Crkva posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice u Varešu | |
|---|---|
 | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Vareš |
| Religija | Pravoslavlje |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Oznaka baštine | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Arhitektonski opis | |
| Arhitektonski tip | Crkva |
| Arhitektonski stil | Neobarok |
| Smjer fasade | istok - zapad |
| Kamen temeljac | 1891. |
| Dovršeno | 1894. |
| Specifikacije | |
| Dužina | 13,75 m m. |
| Širina | 7,85m. |
| Toranj/-evi | 1 |
| Visina tornja | 16,30m. |
| Materijali | kamen |
Crkva posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice u Varešu je crkva Srpske pravoslavne crkve, Mitropolija dabrobosanska, Arhijerejsko namjesništvo sarajevsko. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika na sjednici održanoj 10. do 16. marta 2010. godine donijela je odluku da se crkva, proglasi za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine. Ovu odluku Komisija donijelo je u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry , Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović (predsjedavajući), Ljiljana Ševo (predsjedavajuća).[1]
Nacionalni spomenik se sastoji od objekta crkve sa pokretnom imovinom koju sačinjavaju ikonostas od dvadeset tri ikone i carskih dveri, te četiri ikone koje se nalaze u naosu crkve, i to:
- Sabor dvanaest apostola, nepoznati autor, prije 1868. godine;
- Sveti jevanđelist Luka, nepoznati autor, početak XX vijeka;
- Molitva u Gestimanskom vrtu, nepoznati ruski majstor, prije 1924. godine;
- Jerusalim, nepoznati autor, prije 1864. godine.
Historija[uredi | uredi izvor]
Ova jednostavna crkva izgrađena u neobaroknom stilskom izrazu izgrađena u periodu od 1891. do 1894. Godine. Jedna je od novih crkava sagrađenih u posljednjim godinama XIX vijeka, u periodu prosperiteta naselja koji je uvjetovala izgradnja talionice 1891. godine. Imala manja oštećenja tokom ratnih dejstava u periodu od 1992-95 godine. Zbirka ikona nalazi se u dobrom stanju. Ikone su prekrivene slojem prašine i čađi. Ikona sa predstavom sv. jevanđeliste Luke je oštećena namjernim uništenjem.
Crkva se danas namjenski koristi povremeno, s obzirom da nije ustoličeno svešteno lice sa stalnim angažmanom u Varešu, tu funkciju obavlja sveštenik iz Ilijaša.
Opis[uredi | uredi izvor]
Prema konceptu prostorne organizacije crkva sastoji se od priprate, naosa i oltarskog prostora. Pravougaone je osnove čije vanjske dimenzija iznose cca 7,85X13,75 m (dužina mjerena sa apsidom).
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Hamdija Kreševljaković, Vareš kao glavno središte gvozdenog obrta u BiH, Glasnik Zemaljskog muzeja BiH 54, 1942.
- Alija Bejtić, Historijsko-građevni razvoj Vareša, Sarajevo, 1958.
- Svetlana Rakić, Ikone Bosne i Hercegovine (16-19 vijek), Beograd 1989.
- Ignacije Gavran, Župna crkva u Varešu, Sarajevo, 1998.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Crkva posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice" (PDF). Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine. Pristupljeno 15. 10. 2018.[mrtav link]
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
- VisitVareš – turistička zajednica Arhivirano 11. 9. 2021. na Wayback Machine, o crkvi Pokrova Presvete Bogorodice
