Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Požarnici

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Požarnici
Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Požarnici
Osnovne informacije
Lokacija	Požarnica, Tuzla
Religija	Pravoslavlje
Država	Bosna i Hercegovina
Oznaka baštine	Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine
Arhitektonski opis
Arhitektonski tip	Crkva
Smjer fasade	istok - zapad
Kamen temeljac	1874. god.
Dovršeno	1882. god.
Specifikacije
Dužina	26,00 m
Širina	11,00 m
Toranj/-evi	1
Visina tornja	26,70 m.
Materijali	puna pečena cigla

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Požarnici, u općini Tuzli, pripada Srpskoj pravoslavnoj crkvi, Eparhija zvorničko-tuzlanska. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 12. do 18. maja 2009. godine, donijela je odluku da se crkva proglasi za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.^[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo. Nacionalni spomenik sačinjavaju: hram Vaznesenja Gospodnjeg, ostaci stare školske zgrade, groblje i stari hrast.

Lokacija[uredi | uredi izvor]

Selo Požarnica nalazi se na obroncima planine Majevice, na udaljenosti od cca 8 km istočno od Tuzle, uz magistralni put Tuzla-Bijeljina, a na ušću rijeka Kovačice i Jošanice.

Historija[uredi | uredi izvor]

Reforme koje su u Osmanskom carstvu sprovedene polovinom XIX vijeka olakšale su tuzlanskim hrišćanima dobijanje dozvola (carskih fermana) za gradnju crkava (Tanzimat - gilhanski hatišerif iz 1839. godine o ravnopravnosti i slobodi svih vjeroispovijesti u TurskaTurskoj, te Hatihumajun iz 1856. godine, novi ustavni zakon za Bosanski pašalukBosanski vilajet, kojim se, između ostalog, hrišćanska crkva u Turskoj stavlja pod zaštitu međunarodnih prava). Uporedo sa premještanjem sjedišta zvorničkog kajmekama iz Zvornika u Tuzlu, godine 1852, episkopska stolica je iz Zvornika prenesena u Tuzlu, a eparhija promijenila naziv u Zvorničko-tuzlanska.

Hram Vasnesenja Gospodnjeg u Požarnici sagrađen je 1896. godine. Tokom 1975. godine izgrađen je parohijski dom, a 1982. godine je izgrađen Svetosavski dom.

Teško oštećena je u ratu od 1992. do 1995. godine, zajedno sa parohijskim i svetosavskim domom. Crkveni mobilijar u potpunosti je uništen. Sačuvane zidne slike su u veoma lošem stanju. Crkva obnovljena je 2016. godine zahvaljujući sredstvima grada Tuzle u iznosu od 21.000 KM, sredstvima Vlade Tuzlanskog kantona, grada Bijeljine i donatorskim sredstvima brojnih pojedinaca.

Opis[uredi | uredi izvor]

Pripada tipu jednobrodne crkve sa pripratom, naosom i oltarskim prostorom, te galerijom, preko koje se pristupa stepeništu crkvenog tornja.

Nosivi lateralni zidovi crkve su debeli 80 cm, a poprečni 60 cm, zidani su punom pečenom ciglom.

Toranj je pravougaone osnove, dimenzija 280 x 370 cm. Ima 3 etaže, završava se kupolom postavljenom na tambur koji ima presjek pravilnog osmougaonika, a ukupna visina zvonika iznosi 26,80 m. Na prvoj i drugoj etaži zvonika su po tri prozora, na trećoj četiri prozora, a u svakoj stranici tambura kupole je postavljen prozor. Svi otvori na zvoniku su izvedeni sa polukružnim završecima. Sadašnji toranj je sagrađen u periodu 2006-2007. godina.

Svetosavski dom je gabarita 7,05 x 15,60 m, ima podrumsku i prizemnu etažu, pokriven je dvovodnim krovom.

Parohijski dom je gabarita 9,90 x 10,20 m, ima prizemnu i spratnu etažu, pokriven je dvovodnim krovom.

Na udaljenosti od cca 70 m južno od crkve, nalazi se višestoljetni hrast. Obim debla mjeren na prsnoj visini iznosi oko 505 cm, a širina krošnje hrasta iznosi 25 metara.

Uz crkvu nalazi se skupina od 10-tak grobova. Najstariji nadgrobnici datiraju od početka 20. vijeka, a u nekolicinu grobova su sahranjene žrtve fašističkiog terora iz II svjetskog rata.