Crkva svetog Đorđa (Banovo brdo)

Crkva svetog Đorđa na Čukarici

Crkva svetog Đorđa na Banovom brdu, općina Čukarica, Beograd, je hram srpske pravoslavne crkve, u Zrmanjskoj ulici broj 1. Pripada Beogradsko-karlovačkoj arhiepiskopiji. Crkva je građena u periodu od 1928. do 1932. godine, po projektu ruskog arhitekte Androsova.

Historija

Polijelej i ikonostas

Kako Čukarica nije imala svoj hram, trgovac Mitar Jovanović se obratio srpskom patrijarhu Dimitriju januara 1925. sa željom da u znak sjećanja na svoje dvoje prerano preminule djece, Julijane i Ljubomira, ustupi zemljište za izgradnju crkve. Jovanović je imao i dvije izričite želje: da hram bude posvećen svetom velikomučeniku Đorđu - njegovoj krsnoj slavi, i da se ispod budućeg hrama nalazi njegova porodična grobnica. Projekat hrama djelo je arhitekte Vasilija Androsova, a maja 1928. posvećen je kamen temeljac. Gradnja je završena 1932. Unutrašnjost hrama prvobitno nije živopisana, nego je urađen skladan moleraj koji se utapao u spoljašnju ljepotu hrama. Ikonostas je izrađen u duborezu u duhu ohridske duborezačke škole, a djelo je Nestora Aleksieva. Od ikona se posebno ističe ikona svetog Nikole, originalan rad ruskog slikara Kolesnikova. Crkva je živopisana od 1994. do 2001. godine. Oltarski dio oslikao je đakon Dobrica Kostić iz Smedereva, a sve ostalo Milovan Belošević iz sela Crkolez kod Istoka. U okviru crkve sv. Đorđa radi i dječiji vrtić "Đurđevak".

Arhitektura

Crkva svetog Đorđa ima osnovu u obliku upisanog krsta – trolista i građena je u neobizantskom stilu, što je bilo karakteristično za sakralne objekte koje su građene u Beogradu između dva svjetska rata. Elementi za gradnju ovih crkava nalaze se na srpskim crkvama iz srednjeg vijeka, koje su pripadale moravskom stilu gradnje.

Crkva se u osnovi sastoji od sljedećih dijelova: glavni ulaz, priprata, glavni – centralni dio, oltarska apsida i pjevničke apside. Glavni ulaz u crkvu je naglašen stupovima, na koje se naslanja arhivolta, sa jedne i druge strane vrata. Priprata ili narteks je dio crkve koji se nalazi između glavnog ulaza i centralnog dijela crkve. Glavni – centralni dei crkve (naos) nalazi se ispod glavne kupole, između priprate, oltarskog prostora i pjevničkih apsida. Oltarska apsida nalazi se na istočnoj strani crkve. Sa vanjske strane apsida je petostrana, a iznutra je polukružna. Sa unutrašnje strane oltarsku apsidu zatvara ikonostas. Pjevničke apside nalaze se po jedna sa sjeverne i južne strane crkve i otvorene su prema naosu.

Vanjski izgled crkve je bogato ukrašen raznim dekorativnim elementima od vještačkog kamena, podjeljen na dva dijela profilisanim trakama. Iznad glavnog ulaza u crkvu sa zapadne strane se nalazi mozaik s likom svetog Đorđa. Kubeta zvonika završavaju se kalotama, iznad kojih se nalaze jabuka i krst. Ikonostas je nastao u vremenu od 1930. do maja 1952. godine, u duhu makedonskog drvorezbarstva. Za rezbarske radove je zaslužan Nestor Aleksiev, umjetnik iz Skoplja, dok je slikarske radove uradio nepoznati umjetnik iz Rusije.

Galerija

• 
  Pogled na crkvu sa sjeverozapadne strane
• 
  Zapadna strana crkve sa glavnim ulazom
• 
  Spomen ploča s imenom graditelja hrama (Jovan Frank), na zapadnom zidu, desno od ulaza
• 
  Južna strana crkve
• 
  Vrata na južnoj strane crkve
• 
  Jedna od bifora (dupli prozor sa jednim stupićem između)
• 
  Jedna od ukrasnih rozeta
• 
  Portal
• 
  Mozaik sa likom svetog Đorđa
• 
  Dio arhitektonske dekorativne plastike na crkvi
• 
  Kupola, unutrašnjost. Freska Hrista svedržitelja
• 
  Dio ikonostasa
• 
  Unutrašnjost, zapadna strana crkve
• 
  Južna apsida
• 
  Višebojna stakla prozora
• 
  Jedna od spomen ploča s imenima velikih dobrotovora
• 
  Jedna od spomen ploča s imenima dobrotovora
• 
  Jedna od spomen ploča s imenima dobrotovora
• 
  Jedna od spomen ploča s imenima dobrotovora
• 
  Jedna od spomen ploča s imenima dobrotovora
• 
  Vitraž s likom svete Petke u palionici svijeća pored crkve
• 
  Dio unutrašnjosti palionice svijeća
• 
  Zgrada parohijskog doma (lijevo) i crkveno obdanište (desno)
• 
  Oltarski dio crkve
• 
  U dvije manje kupole su crkvena zvona
• 
  Crkva
• 
  Crkva
• 
  Crkva
• 
  Crkva
• 
  Crkva
• 
  Crkva