Crkva svetog Petra i Pavla u Tešnju
| Crkva svetog Petra i Pavla | |
|---|---|
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Tešanj |
| Religija | Rimokatoličanstvo |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Oznaka baštine | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Zaštitnik | sv. Petar i Pavle |
| Arhitektonski opis | |
| Arhitekt(i) | Josip Vancaš |
| Arhitektonski tip | Crkva |
| Arhitektonski stil | Historicizam |
| Smjer fasade | sjever-jug |
| Dovršeno | 1910. god |
| Specifikacije | |
| Dužina | 20,60 m |
| Širina | 8,60 m |
| Toranj/-evi | 1 |
| Materijali | Cigla |
Crkva svetog Petra i Pavla u Tešnju katolička je crkva u Vrhbosanskoj nadbiskupiji, općina Tešanj, Bosna i Hercegovina.
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 1. do 3. februara 2016. godine, donijela je odluku: Historijska građevina – Katolička crkva sv. Petra i Pavla u Tešnju proglašava se za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović i Ljiljana Ševo (predsjedavajuća komisije)
Lokacija
[uredi | uredi izvor]Katolička crkva sv. Petra i Pavla u Tešnju nalazi se na lokalitetu Zvečaj, u podgrađu tešanjskog starog grada, udaljena oko 200 metara istočno od centralne gradske zone.
Historija
[uredi | uredi izvor]Za vrijeme boravka u BiH (1884–1921), na osnovi sačuvane arhivske građe u Nadbiskupskom arhivu u Sarajevu, arhitekta Josip Vancaš je projektirao, gradio ili dograđivao oko 70 crkava u duhu historicizma, primjenjujući široku lepezu stilova: neogotiku , neorenesansu , neoromaniku , neobarok ili kombinaciju ovih stilova. Godine 1910. projektovao je i crkvu sv. Petra i Pavla u Tešnju.
Djelomično obnovljena je 1973. godine, a u periodu 1998–2002. godine je izvršena njena detaljna obnova.
Opis
[uredi | uredi izvor]Crkva je jednobrodna, i predstavlja eklektičko ostvarenje u kombinaciji neoromaničkog i neogotičkog duha, gabaritnih tlocrtnih mjera oko 20,60 × 8,60 metara.
Ulazna fasada naglašena je tornjem osnove oko 4 × 4 m i visine tornja do završnog profiliranog vijenca 13 metara. U dispozicionom smislu toranj polovinom svoga plašta je izbačen u odnosu na ravan ulazne (sjeverne) fasade. Krov tornja, na čijem vrhu je postavljen metalni križ visine oko 2,70 metara, ima oblik jednostavne četvorostrane piramide izvedene sa zalomljenjenjem i proširenjem krovnih ploha u donjoj zoni piramide. Ovaj zvonik je stilski najbliži Vancaševim zvonicima sarajevske Katedrale.
Iznad ulaznog portala nalazi se detalj kao fasadni ukras u formi reljefa, dimenzija 40 cm širine, koji simbolizira oko Božije. Oko, bez uobičajenog prikaza zraka, smješteno je unutar trougla, što je uobičajen ikonografski prikaz i predstavljeno je izraženom plavom i crnom bojom na krajevima. Oko prikazano na ovaj način simbol je Božije sveprisutnosti i svevidljivosti.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Mirza Hasan Ćeman, Urbana antropologija Tešnja: 1461–1878, Tešanj: Centar za kulturu, 2006, str. 35–42.
- Jela Božić, Arhitekt Josip pl. Vancaš; Značaj i doprinos arhitekturi Sarajeva u periodu Austrougarske uprave : Doktorska disertacija / Univerzitet u Sarajevu, Arhitektonski fakultet, 1989, str. 35–36.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Crkva sv. Petra i Pavla". Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika. Pristupljeno 24. 9. 2017.[mrtav link]
