Demetrije Hvarski

Demetrije Hvarski (oko 260. - 214. pne.) bio je grčki velmoža rodom iz tadašnje grčke kolonije Faros (današnji Hvar). Vladao je Hvarom kao vazal ilirskog kralja Agrona iz svog uporišta u današnjem Starigradu.^[1]

Tokom 229. god kraljica Teuta poslala je brodove na jug u pljačku. Jedan dio se iskrcao u Draču a drugi dio pod zapovjedništvom Demetrija napao je Korkiru (Krf). Korkirani su, zajedno sa Apolonijom i Epidamnom (Drač), zatražili pomoć od Etolskog saveza iz Grčke. Iliri su napali sa 10 ahejskih brodova i 7 brodova Akarnanaca, južnije kod ostrva Paksa. Boljom taktikom Iliri su zarobili 4 troveslarki i potopili jednu petoveslarku.^[2] Korkira se predala, a ilirskim snagama komandovao je Demetrije Hvarski, koji nakon toga postaje komandant vojnog garnizona na ostrvu. Nakon toga je osvojen i Drač, pa su Iliri ovladili cijelim područjem sjeverno od Korintskog zaliva.

Rimske snage, od 200 lađa, 20 000 pješaka i 200 konjanika, iskrcale su se 229. god. pne. Bilo je to prvo pojavljivanje rimskih legija na istočnim obalama Jonskog i Jadranskog mora.^[3] Demetrije se već bio razišao sa Teutom i stupio u tajne pregovore sa Rimljanima. Predao je grad i garnizon, a onda služio kao savjetnik rimskim zapovjednicima do kraja rata. Ilirska naselja na obali su razrušena i Iliri su prekinuli rat.

Namjesnik u Ilirskom kraljevstvu[uredi | uredi izvor]

Ilirija je predata Demetriju, koji je vladao kao regent maloljetnog kralja Pinesa. Oženio je Agronovu prvu udovicu Triteutu.U godinama svoga regenstva postupno je obnovio kraljevstvo i ojačao svoju poziciju, sve više vodeći samostalnu politiku u odnosu na Rim, često i protiv rimskih interesa. U vrijeme dok je Rim u dolini rijeke Po bio u ratu sa Keltima 225.-222. god. pne., Demetrije je odvojio pleme Atintani od saveza sa Rimom. Postao je saveznik makedonskog kralja Antigona III, pomogavši mu u ratu protiv spartanskog kralja Kleomena III, pri čemu je ilirski kontingent sa 1600 vojnika sudjelovao u bitci kod Selasije 222. pne. Zajedno sa Skerdilaidom, (bratom Agronovim) je isplovio sa 90 ilirskih brodova lembi, u ekspediciju koja je imala i gusarski karakter i koja je napadala Peloponez i egejski bazen.^[4] Time je prekršan ugovor o gusarenju iz 228. god. pne. Rimljani su sumnjali i da ima neku vrstu sporazuma sa Histrima koji su napadali rimske brodove za snabdjevanje. Slijedeće zime napadao je i osvajao rimske savezničke gradove na obali. U pozadini Apolonije postavio je svoju posadu u tvrđavi Dimale, a na rodnom Hvaru iskrcao 6000. vojnika.

Rimljani su zbog toga godine 219. pne. protiv svog bivšeg klijenta pokrenuli drugi ilirski rat te zauzeli Hvar i druga Demetrijeva uporišta. Demetrije je utočište našao na dvoru mladog makedonskog kralja Filipa V, koga je nastojao nagovoriti da započne rat protiv Rima. Hrabro je poginuo je u pokušaju da zauzme Mesenu 214. pne.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Bojanovski, Ivo (1988). BOSNA I HERCEGOVINA U ANTIČKO DOBA. ANUBiH, Sarajevo.
Cabanes, Pierre (1988). Les illyriens de Bardylis à Genthios 1 csillagozás IVe-IIe siècles avant J.-C. Amazon (French) Paperback.

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Bojanovski, 1988
^ John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001
^ Mesihović: Orbis Romanvs
^ "Henri A. Ormerod - Drevna piratstva". The Johns Hopkins University Press, Baltimor, Maryland, 1997. Pristupljeno 9. 2. 2018.

[1] Bojanovski, 1988

[WilkesI-2] John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001

[Ilirski_ratovi-3] Mesihović: Orbis Romanvs

[Gusarstvo-4] "Henri A. Ormerod - Drevna piratstva". The Johns Hopkins University Press, Baltimor, Maryland, 1997. Pristupljeno 9. 2. 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]