Glavni gen
Glavni geni – odomaćena i tuđica (anglizam) major geni – su geni odgovarajućih poligenskih ili oligogenskih serija koji se fenotipski prepoznatljivo ispoljavaju, za razliku od gena modifikatora ili minor gena (poligena).[1][2]
Glavni geni, dakle, obilježavaju fenotipsku ekspresiju kvantitativne nasljedne varijacije, koja je pod kontrolom više gena (poligena – poligensko nasljeđivanje) ili malog broja gena (oligogena – oligogensko nasljeđivanje). Iako je osnovni oblik interakcije nealelnih gena, u odgovarajućoj poligenskoj/oligogenskoj seriji, adicija pojedinačih – obično malih – efekata alelnih varijanti uključenih lokusa, tamo gdje postoji major gen, on ima presudni uticaj na ukupno fenotipsko ispoljavanje odgovarajućih svojstava. Ostali – minor ili poligeni – imaju minoran količinski doprinos ili modificiraju efekte major gena.
Teorijski gledano, u poligensku seriju može biti uključeno od dva do (gotovo) beskonačno mnogo genskih lokusa. S druge strane, pod oligogenskim nasljeđivanjem se podrazumijeva pojava genetičke kontrole pojedinih fenotipskih svojstava putem malog broja genskih lokusa, uz obavezno prisustvo “major” gena u oligogenskom bloku. Pošto je uticaj negenetičkih činilaca, kao i “minor” gena iz odgovarajuće serije na ispoljavanje ovakvih osobina gotovo beznačajan, one se obično tretiraju kao monogenske.
Major geni se mogu rekombinirati, a raspoloživi podaci mogu se lahko prilagoditi mendelovskoj analizi. Kategorizacija gena u glavne i sporedne determinante je više ili manje proizvoljna. Ova dva tipa se mogu shvatiti i kao samo prelazne kategorije u više ili manje kontinuiranoj seriji kvantifikacije djelovanja i interakciji gena.[3][4]
Pojam major gena, u nauku o biološkom nasljeđivanju, uveo je engleski genetičar Keneth Mather (1941.).[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Hadžiselimović R. (1986). Uvod u teoriju antropogeneze. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-9344-2-6.
- ^ Hadžiselimović R. (2005). Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo. ISBN 9958-9344-2-6.
- ^ Rieger R. Michaelis A., Green M. M. (1976). Glossary of genetics and cytogenetics: Classical and molecular. Heidelberg - New York: Springer-Verlag. ISBN 0-387-07668-9.
- ^ King R. C., Stransfield W. D. (1998). Dictionary of genetics. New York, Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-509442-5.
- ^ Mather K. (1941): Variation and selection of polygenetic characters. J. Genet., 41: 159.