Republika Srpska (1992–1995)

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
(Preusmjereno sa Historija Republike Srpske)
Glavni članak: Republika Srpska
Srpska Republika
Bosna i Hercegovina (1992)
Republika Srpska (1992–1995)
1992–1995
Države prije:
← SR Bosna i Hercegovina
← SAO Bosanska krajina
← SAO Hercegovina
← SAO Semberija
← SAO Romanija
Države poslije:
Republika Bosna i Hercegovina →
Federacija Bosne i Hercegovine →
Republika Srpska →
Zastava Grb
Zastava Grb
Himna: "Bože pravde"
Položaj na karti
Položaj na karti
Glavni grad Pale
Najveći grad Banja Luka
Službeni jezik srpski
Etničke grupe  Srbi
Državno uređenje Parlamentarna republika
Predsjednik
• 1992-1995
 Radovan Karadžić
Zakonodavstvo  
Osnivanje 9. januar 1992. 
Površina
• Ukupno
  ~35,790 (70%) km2
Stanovništvo
• Ukupno (1991.)
 1,569,332 
Valuta Dinar Republike Srpske (1992-1994)
Jugoslavenski dinar (1994-1998)
Vremenska zona UTC +1 (CET)
UTC +2 (CEST)
Internet domena .ba (od 1996.)

Republika Srpska (1992–1995) bila je samoproglašena međunarodno nepriznata paradržava unutar Republike Bosne i Hercegovine pod kontrolom Vojske Republike Srpske tokom rata u Bosni i Hercegovini. Tvrdila je suverenitet države, iako tu tvrdnju nisu priznale bosanskohercegovačka vlada (čija je teritorija RS bila dio), Ujedinjene nacije ili bilo koja druga međunarodno priznata država. Prvih nekoliko mjeseci svog postojanja bila je poznata kao Srpska Republika Bosna i Hercegovina.

Nakon 1995. godine, prepoznata je kao jedan od dva politička entiteta koji čine Bosnu i Hercegovinu. Granice nakon 1995. su, uz nekoliko pregovaračkih modifikacija, zasnovane na linijama fronta i situaciji na terenu u vrijeme Dejtonskog sporazuma. Njezin teritorij obuhvaća brojne bosanskohercegovačke historijske geografske regije, ali (zbog spomenute međuentitetske granične linije) u cjelini ih sadrži vrlo malo. Isto tako, različite su političke jedinice u prošlosti postojale na teritoriji Republike Srpske, ali je vrlo mali broj postojao u potpunosti u regionu.

Historija[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Historija Bosne i Hercegovine

Nastanak[uredi | uredi izvor]

Srpske autonomne oblasti u Bosni i Hercegovini 1991. i 1992. godine.

Predstavnici glavnih političkih i nacionalnih organizacija i institucija srpskog naroda u Bosni i Hercegovini sastali su se 13. oktobra 1990. godine u Banjoj Luci i stvorili "Srpsko nacionalno vijeće Bosne i Hercegovine" kao koordinaciono i reprezentativno političko tijelo.[1] Tokom političke krize koja je uslijedila nakon otcjepljenja Slovenije i Hrvatske od bivše SFR Jugoslavije 25. juna 1991. godine, osnovana je posebna skupština Srba 24. oktobra 1991. godine, kao predstavničko tijelo Srba iz Bosne i Hercegovine. Srbi u BiH tvrdili su da je to bio neophodan korak budući da je tadašnji Ustav Bosne i Hercegovine definirao da se neće donijeti veće promjene osim jednoglasnog dogovora sa sve tri strane. Bošnjaci i Hrvati u BiH željeli su nezavisnost Bosne i Hercegovine, protiv želje Srba koji su željeli ostati u sastavu Jugoslavije.

Referendum na kojem su građani pitali da li žele ostati u Jugoslaviji održan je 9. i 10. novembra 1991. Parlamentarna vlada Bosne i Hercegovine (s bošnjačkom i hrvatskom većinom) ustvrdila je da je ovaj plebiscit nezakonit, ali je skupština Srba u BiH priznala njegove rezultate. Skupština je 21. novembra 1991. proglasila da su sve one općine, mjesne zajednice i naseljena mjesta u kojima je glasalo preko 50% ljudi srpske nacionalnosti, kao i ona mjesta gdje su se građani drugih nacionalnosti izjasnili da ostanu u zajedničkoj jugoslavenskoj državi bio bi teritorij savezne jugoslavenske države.

Skupština Srba u BiH usvojila je 9. januara 1992. deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda u Bosni i Hercegovini. Dana 28. februara 1992. usvojen je ustav Srpske Republike Bosne i Hercegovine i proglašen da teritorij države uključuje srpske autonomne oblasti, općine i druge srpske etničke entitete u Bosni i Hercegovini (uključujući oblasti opisane kao "mjesta u kojima je srpski narod ostao u manjini zbog genocida provedenog nad njim tokom Drugog svjetskog rata"), te je proglašen dijelom savezne jugoslavenske države.

Od 29. februara do 2. marta 1992. godine, Bosna i Hercegovina je održala referendum o nezavisnosti. Većina Srba bojkotirala je glasanje obrazlažući da je neustavno, jer je referendum zaobišao pravo veta predstavnika srpskog naroda u parlamentu. Dana 6. aprila 1992., Evropska unija je formalno priznala nezavisnost Bosne i Hercegovine. Srpska Republika Bosna i Hercegovina proglasila je svoju nezavisnost 7. aprila 1992. godine. Dana 12. augusta 1992. iz imena je izbačeno pozivanje na Bosnu i Hercegovinu i ono je postalo jednostavno Republika Srpska.

Tokom raspada Jugoslavije, predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić izjavio je da ne želi da Srpska bude u federaciji zajedno sa Srbijom u Jugoslaviji, već da Srpska treba biti direktno uključena u Srbiju.[2]

Rat u Bosni i Hercegovini[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Rat u Bosni i Hercegovini
Granice sukobljenih strana prije Dejtonskog sporazuma
  Armija Republike Bosne i Hercegovine
  Vojska Republike Srpske
  Hrvatsko vijeće odbrane

Dana 12. maja 1992. godine, na zasjedanju skupštine Republike Srpske, Radovan Karadžić najavio je šest "strateških ciljeva" srpskog naroda u Bosni i Hercegovini:[3]

  1. Uspostaviti državne granice razdvajajući srpski narod od druge dvije etničke zajednice.
  2. Postaviti koridor između Semberije i Krajine .
  3. Uspostaviti koridor u dolini rijeke Drine, odnosno eliminisati Drinu kao granicu koja razdvaja srpske države.
  4. Uspostaviti granicu na rijeci Uni i Neretvi.
  5. Podijeliti grad Sarajevo na srpski i bošnjački dio i uspostaviti efikasne državne vlasti u oba dijela.
  6. Osigurati pristup moru za Republiku Srpsku.

Na istoj sjednici, skupština izglasala je stvaranje Vojske Republike Srpske (VRS) i imenovala Ratka Mladića, zapovjednika Drugoe vojne oblasti Jugoslavenske narodne armije, za zapovjednika VRS. Krajem maja 1992. godine, nakon povlačenja jugoslavenskih snaga iz Bosne i Hercegovine, Druga vojna oblast u osnovi je transformirana u Glavni štab VRS-a. Nova vojska je odmah krenula vojnim putem da ostvari šest "strateških ciljeva" Republike Srpske (čiji su ciljevi potvrđeni operativnom direktivom koju je Ratko Mladić izdao 19. novembra 1992.).

VRS je proširila granice Republike Srpske tokom rata u BiH.[nedostaje referenca] Do 1993. godine Republika Srpska je kontrolisala većinski dio (~70%) teritorije Republike Bosne i Hercegovine, te konačnim sporazumom (Dejtonski sporazum) 1995. godine, Republici Srpskoj pripalo je 49% teritorije.

U godinama 1993. i 1994. vlasti Republike Srpske htjele su da stvore Ujedinjenu srpsku državu.

Ratni zločini[uredi | uredi izvor]

Od početka rata VRS (Vojska Republike Srpske) i političko rukovodstvo Republike Srpske optuženi su za ratne zločine, zločine protiv čovječnosti, genocid, etničko čišćenje nesrpskog stanovništva, stvaranje i vođenje koncentracionih logora i uništavanjem bosanskohercegovačke kulturne i historijske baštine.

Nezavisni promatrači uglavnom se slažu da su se desila i mnoga silovanja i drugi ratni zločini od strane VRS.[nedostaje referenca]  Njihove žrtve su bili prvenstveno Bošnjaci, ali i Hrvati.[4]

Visoko klasificirani izvještaj CIA-e, koji je procurio u štampu, otkrio je da srpsko rukovodstvo prvo započelo sa sistematskim zločinima, da su izvršili 90% ratnih zločina i bili jedina strana koja je sistemski pokušavala "ukloniti sve tragove drugih etničkih grupa iz svojih teritorija".[4][5][6]

Najteže od tih krivičnih djela bio je genocid u Srebrenici 1995. godine, gdje je sistematski pogubljeno preko 8.000 bošnjačkih muškaraca i dječaka, te duga vojna opsada Sarajeva koja je rezultirala sa 12.000 civilnih žrtava.

Etničko čišćenje nesrpskog stanovništva bilo je posebno uobičajeno na teritorijama regije Bosanske Krajine i doline rijeke Drine. U mnogim slučajevima postupak se vodio putem dobro organizirane i efikasne birokratije koju su uspostavile vlasti, kao što je slučaj u Banja Luci. Ti i drugi slučajevi etničkog čišćenja dramatično su promijenili demografsku sliku Republike Srpske i Bosne i Hercegovine.

Mnogi zvaničnici Republike Srpske također su optuženi za stvaranje i upravljanje zatočeničkim logorima, posebno Omarska, Manjača, Keraterm, Uzamnica i Trnopolje, u kojima su bile zatočene hiljade ljudi. Duško Tadić, bivši lider SDS-a u Kozarcu i bivši pripadnik paravojnih snaga podržavajući napad na Prijedor, MKSJ je proglasio krivim za zločine protiv čovječnosti, teška kršenja Ženevskih konvencija i kršenja ratnih običaja u logorima Omarska, Trnopolje i Keraterm.[7] U Omarskoj potvrđeno je oko 500 smrtnih slučajeva povezanih sa ovim pritvorskim objektima.

Prema nalazima Državne komisije za dokumentaciju ratnih zločina na teritoriji Bosne i Hercegovine, VRS i drugi neidentifikovani pojedinci iz Republike Srpske tokom rata u BiH uništili su 789 džamija što je 68,67% od ukupnog broja.[8] Mnoge uništene džamije klasifikovane su kao bosanskohercegovački nacionalni spomenik, a neke građene između 15. i 17. vijeka, bile su na popisu UNESCO-a kao spomenici svjetske baštine. Mnoge katoličke crkve na istoj teritoriji također su uništene ili oštećene, posebno tokom 1995.

Pored svetih spomenika, vojska RS-a, poput Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine, teško su oštetile ili uništile i mnoge svjetovne spomenike. Biblioteka je zapaljena granatiranjem sa položaja VRS oko Sarajeva tokom opsade 1992. godine.

Radovan Karadžić (lijevo), bivši i prvi predsjednik Republike Srpske, i Ratko Mladić (desno), bivši general Vojske Republike Srpske, osuđeni su za genocid, ratne zločine i zločine protiv čovječnosti na doživotnu kaznu zatvora.

Iako pojedinci odgovorni za uništavanje nacionalne baštine još nisu pronađeni, niti su podignute optužnice, međunarodne agencije za ljudska prava naveliko su izvještavale da su "vlasti srpskog naroda u BiH izdale naredbe ili organizirale ili odobrile napore da unište bošnjačke i hrvatske kulturne i vjerske institucije".[9] U drugim slučajevima, poput slučaja Ferhadije džamije utvrđeno je da su: "Vlasti Banja Luke aktivno su se bavile ili su barem pasivno tolerirale diskriminaciju Muslimana na osnovu njihovog vjerskog i etničkog porijekla." i da "[...] srpska vlada [Republika Srpska] nije ispunila svoju obavezu prema Sporazumu o ljudskim pravima da poštuje i osigura pravo na slobodu vjeroispovijesti bez diskriminacije." [10] Lokalni sudija presudio je da vlasti grada Banja Luke pod kontrolom Srba moraju platiti 42 miliona dolara svojoj islamskoj zajednici za 16 lokalnih džamija uništenih tokom rata od 1992. do 1995. godine.[11]

Tužilaštvo je dokazalo da je u Srebrenici počinjen genocid i da je za to lično odgovoran general Radislav Krstić.

Olga Kavran, zamjenik koordinatora, MKSJ Outreach Programa[12]

Godine 1993., Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija stvorilo je u Haagu Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (ICTY) s ciljem privođenja odgovornih osoba za teška kršenja međunarodnog humanitarnog prava na teritoriji bivše Jugoslavije od 1991. godine. Haški sud je 24. jula 1995. podigao optužnicu protiv Radovana Karadžića [13] i Ratka Mladića [14] zbog optužbi za genocid i zločine protiv čovječnosti; dana 14. novembra 1995., obojica su ponovo optuženi po optužbama specifičnim za genocid u Srebrenici. Haški tribunal je 2. augusta 2001. godine general-majora Radislava Krstića, zapovjednika Drinskog korpusa VRS-a u to vrijeme odgovornog za genocid u Srebrenici, proglasio krivim za genocid.[13] Mnoge druge političke lidere Republike Srpske i oficire VRS-a Haški sud je optužio, sudio i osudio za ratne zločine i zločine protiv čovječnosti počinjene tokom rata u BiH od 1992. do 1995. godine. Godine 1993., Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija stvorilo je u Haagu Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (ICTY) s ciljem privođenja odgovornih osoba za teška kršenja međunarodnog humanitarnog prava na teritoriji bivše Jugoslavije od 1991. godine. Haški sud je 24. jula 1995. podigao optužnicu protiv Radovana Karadžića [15] i Ratka Mladića [16] zbog optužbi za genocid i zločine protiv čovječnosti; dana 14. novembra 1995., obojica su ponovo optuženi po optužbama specifičnim za genocid u Srebrenici. Haški tribunal je 2. augusta 2001. godine general-majora Radislava Krstića, zapovjednika Drinskog korpusa VRS-a u to vrijeme odgovornog za genocid u Srebrenici, proglasio krivim za genocid.[15] Mnoge druge političke lidere Republike Srpske i oficire VRS-a Haški sud je optužio, sudio i osudio za ratne zločine i zločine protiv čovečnosti počinjene tokom rata u BiH od 1992. do 1995. godine.

Teritoriji pod kontrolom Vojske Republike Srpske i Vojske Srpske Krajine

Godine 2006. objavljen je spisak od gotovo 28.000 osoba koje su, prema navodima vlasti Republike Srpske, bile uključene samo u genocidu u Srebrenici; 892 navodno odgovornih i dalje su na funkcijama u lokalnoj vladi Republike Srpske.[17] Uhićenja i suđenja svim osumnjičenima za ratne zločine su u toku, a planirano je da se njihova suđenja održe u novoosnovanom Tribunalu za ratne zločine u BiH. Očekuje se da će suđenja svim osumnjičenim za ratne zločine trajati godinama koje dolaze.

Dva dana nakon što su međunarodne sudije u Haagu presudile da su određene srpske snage počinile genocid na preko 8.000 Bošnjaka u Srebrenici 1995. godine "Vlada Republike Srpske izrazila je duboko žaljenje zbog zločina počinjenih nad nesrbima i osudila sve osobe koje su učestvovale u tim zločinima tokom građanskog rata u Bosni", navodi se u saopćenju.[18]

Kontroverze[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Egzodus Srba iz Sarajeva

Razni navodi iznošeni su od 2001. godine u pogledu nivoa etničkog čišćenja i ubijanja srpskih civila u regijama pod kontrolom bošnjačke vlade i de facto hrvatske vlade Herceg-Bosne tokom rata. U tim se navodima tvrdi da su bošnjačke i hrvatske vlasti ubijale srpske civile, uključujući i Srbe koji žive u Sarajevu, te da su vlasti Republike Srpske djelovale kao odgovor na te navodne zločine.[nedostaje referenca]

Ubistva su izvršena tokom prvih mjeseci opsade Sarajeva, u momentima kada su razne kriminalne grupe djelovale po gradu. Mnogi od tih grupa postali su i pripadnici redovnih snaga, kao što je Mušan Topalović, komandant 10. brdske brigade Armije Bosne i Hercegovine. On je ubijen povodom pokušaja hapšenja u drugoj polovini 1993. godine nakon što je osumnjičen za ubistva na Kazanima.

Kao rezultat operacije "Oluja", gotovo 200.000 Srba izbjeglo je iz Hrvatske i velik dio njih je utočište pronašao na teritoriju pod Republike Srpske. Dejtonskim sporazumom, Federaciji Bosne i Hercegovine za stolom pripale su općine i naselja koja su bila pod kontrolom Vojske Republike Srpske, kao što su općine Ilijaš, Ilidža, Vogošća, Hadžići, visočko naselje Čekrčići, sarajevska naselja Grbavica, Rajlovac, Mrkovići, Nahorevo. Veliki broj Srba odlučio da masovno napusti dijelove koji su pripali Federaciji Bosne i Hercegovine. Egzodus će trajati od 17. februara do 19. marta 1996.[19]

Razne međunarodne i državne agencije izvijestile su da je većina Srba ubijenih u Sarajevu ubijena od i sa položaja VRS-a koji su okruživali Sarajevo i ubrojani su u ukupne žrtve od 12.000 civila. Takvi izvještaji potkrijepljeni su forenzičkim analizama i medicinskom dokumentacijom koja se vodila u sarajevskim bolnicama.  Nije podignuta optužnica pred MKSJ-om ili bilo kojom drugom pravnom agencijom koja bi razmatrala zahtjeve vlade Republike Srpske. S druge strane, MKSJ je proglasio krivim Stanislava Galića, zapovjednika snaga VRS-a odgovornih za opsadu Sarajeva.[20]

Granice Republike Srpske nakon Dejtonskog sporazuma.
Granice Republike Srpske nakon formiranja Brčko distrikta.

Posljedice[uredi | uredi izvor]

Izbjeglice[uredi | uredi izvor]

Mnogi Srbi iz Federacije Bosne i Hercegovine preselili su se u Republiku Srpsku i Srbiju. Značajno je da je većina Srba napustila Sarajevo.

Reforme[uredi | uredi izvor]

Nakon rata, vlasti Republike Srpske donijele su brojne zakone pod pokroviteljstvom međunarodne zajednice koja je djelovala putem Ureda visokog predstavnika (OHR). Mnogi zakoni bavili su se pitanjima i posljedicama rata i poslužili su za saniranje nekih stvorenih problema, poput poništavanja ugovora kojem su zahtijevali da nesrpsko stanovništvo "dobrovoljno" preda svoja imanja Republici Srpskoj, uključujući nekretnine i preduzeća preduzeta tokom rata.

Mnoge ustavne promjene također su napravljene kako bi se društveni karakter Republike Srpske promijenio iz jednonacionalnog u multietnički entitet i na taj način uključio Bošnjake i Hrvate kao konstitutivni narod Republike Srpske. Neka imena gradova i naselja koja su tokom rata promijenile vlasti vraćena su nazad. Većina promjena učinjena je kako bi se povukli učinci etničkog čišćenja i omogućio povratak izbjeglicama, ali i kao odgovor na brojne izvještaje o kršenjima ljudskih prava koji su se događali u entitetu.[21]

Većina promjena imala je vrlo malo utjecaja na povratak više od milion izbjeglica. Zastrašivanje povratnika bili su prilično uobičajene i povremeno eskalirali u nasilne nemire kao u slučaju nereda tokom početka obnavljanja Ferhadije u Banjoj Luci 2001.[22][23][24][25]

Izvještaj o Srebrenici[uredi | uredi izvor]

U septembru 2002. godine, Ured za odnose s MKSJ-om Republike Srpske izdao je "Izvještaj o slučaju Srebrenica". Dokument, čiji je autor Darko Trifunović, podržali su mnogi vodeći srpski političari. Zaključeno je da je 1.800 vojnika Armije RBiH poginulo tokom sukoba, a još 100 ih je preminulo od iscrpljenosti. "Broj muslimanskih vojnika koje su Srbi ubili iz lične osvete ili nepoznavanja međunarodnog prava je vjerovatno oko 100. (...) Važno je otkriti imena počinilaca kako bi se tačno i nedvosmisleno utvrdilo jesu li to izolirani slučajevi ili ne."[26] Međunarodna krizna grupa i Ujedinjene nacije osudile su manipulaciju njihovim izjavama u ovom izvještaju.[27]

Godine 2004, visoki predstavnik Paddy Ashdown naredio je Vladi Republike Srpske da formira komitet za istragu događaja. Komitet je u oktobru 2004. objavio izvještaj s 8.731 potvrđenim imenima nestalih i umrlih osoba iz Srebrenice: 7.793 između 10. i 19. jula 1995., a nakon toga još 938 osoba.[nedostaje referenca]

Nalazi odbora i dalje su uglavnom osporeni od strane srpskih nacionalista, koji tvrde da je visoki predstavnik na njih vršio snažni pritisak, s obzirom na to da je raniji izvještaj vlade RS-a koji je oslobađao Srbe odbačen. Ipak, Dragan Čavić, predsjednik Republike Srpske, u televizijskom obraćanju priznao je da su srpske snage ubile nekoliko hiljada civila kršeći međunarodno pravo i ustvrdio da je Srebrenica mračno poglavlje u srpskoj historiji.[28]

Vlada Republike Srpske izdala je 10. novembra 2004. godine zvanično izvinjenje. Izjava je uslijedila nakon što je vlada pregledala izvještaj odbora za Srebrenicu. "Izvještaj jasno pokazuje da su na području Srebrenice počinjeni ogromni zločini u julu 1995. Vlada srpskog naroda dijeli bol porodica srebreničkih žrtava, zaista nam je žao i izvinjava se zbog tragedije.", izjavila je vlada RS-a.[29]

U aprilu 2010. vladajuće stranake iz Republike Srpske odbacile su rezoluciju kojom se osuđuju zločini počinjeni u Srebrenici.[30]

U aprilu 2010. godine, Milorad Dodik, premijer Republike Srpske, pokrenuo je reviziju izvještaja iz 2004. godine rekavši da je broj ubijenih preuveličan i da je izvještajem manipulirao bivši mirovni izaslanik.[31] Ured visokog predstavnika odgovorio je i izjavio da: "Vlada Republike Srpske trebala bi preispitati svoje zaključke i prilagoditi se činjenicama i zakonskim zahtjevima i ponašati se u skladu s tim, umjesto da nanosi emocionalnu bol žrtvama, historiju mučenja i ocrniti javni imidž zemlje".[32]

Vojska[uredi | uredi izvor]

Glavni članci: Vojska Republike Srpske, Ministarstvo odbrane Republike Srpske i Oružane snage Bosne i Hercegovine

Od 1. decembra 2005. nakon reforme odbrane u Bosni i Hercegovini, Vojska Republike Srpske prestaje postojati i biva integrisana u sastav Oružanih snaga Bosne i Hercegovine, te nastavlja tradiciju kroz Srpski puk u OS BiH.

Ekonomija[uredi | uredi izvor]

Glavni članci: Dinar Republike Srpske i Konvertibilna marka § Republika Srpska

Dinar Republike Srpske bio je zvanična novčana jedinica Republike Srpske od 1992. do 1994., a izdavala ga je Narodna banka Republike Srpske. Godine 1994. zbog hiperinflacije Republika Srpska je koristila jugoslavensku valutu (prvo takozvani „Avramovićev dinar“ 1. januara 1994, a zatim „novi dinar SR Jugoslavije“ 24. januara 1994) sve do 1998, kada je u upotrebu ušla konvertibilna marka.

Centralna banka Bosne i Hercegovine izdaje novčanice sa različitim dizajnom za entitete, osim najvećeg apoena tj. novčanice od 200 KM. Na apoenima za Republiku Srpsku natpisi se štampaju prvo ćirilicom, a zatim latinicom.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Foreign Broadcast Information Service Daily Reports: Eastern Europe (1990). p. 58-59.
  2. ^ Daily report: East Europe, Issues 191–210. Front Cover United States. Foreign Broadcast Information Service. Pp. 38. (A recorded conversation between Branko Kostic and Srpska's President Radovan Karadzic, Kostic asks whether Karadzic wants Srpska to be an autonomous federal unit in federation with Serbia, Karadzic responds by saying that he wants complete unification of Srpska with Serbia as a unitary state similar to France.)
  3. ^ "Prosecutor v. Ratko Mladic – Amended Indictment" (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2. 8. 2001.
  4. ^ a b Kressel, Neil Jeffrey (2002). Mass Hate: Global Rise to Genocide and Terror. Westview Press. str. 15. ISBN 0-8133-3951-0.
  5. ^ Cohen, Roger (9. 3. 1995). "C.I.A. Report on Bosnia Blames Serbs for 90% of the War Crimes". The New York Times.
  6. ^ Thomas Cushman, Thomas Cushman (1996). This Time We Knew: Western Responses to Genocide in Bosnia. New York University Press. str. 94. ISBN 0-8147-1535-4.
  7. ^ "Prosecutor v. Duško Tadić – Judgement" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 14. 7. 1997.
  8. ^ Riedlmayer, András J. "From the Ashes: The Past and Future of Bosnia's Cultural Heritage" (PDF). Harvard University.
  9. ^ "War Crimes in Bosnia-Hercegovina: U.N. Cease-Fire Won't Help Banja Luka". Human Rights Watch. 6 (8). juni 1994. Arhivirano s originala, 29. 1. 2002. Pristupljeno 23. 6. 2021.
  10. ^ Dakin, Brett (2002). "The Islamic Community in Bosnia and Herzegovina v. The Republika Srpska: Human Rights in a Multi-Ethnic Bosnia". Harvard Human Rights Journal. 15.
  11. ^ "Serbs ordered to pay for mosques". BBC News. 20. 2. 2009.
  12. ^ "Bridging the Gap in Srebrenica, Bosnia and Herzegovina". ICTY. Pristupljeno 20. 4. 2010.
  13. ^ a b "Prosecutor v. Radovan Karadžić – Third Amended Indictment" (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 27. 2. 2009.
  14. ^ "Prosecutor v. Ratko Mladic – Amended Indictment" (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2. 8. 2001.
  15. ^ a b "Prosecutor v. Radovan Karadžić – Third Amended Indictment" (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 27. 2. 2009.
  16. ^ "Prosecutor v. Ratko Mladic – Amended Indictment" (PDF). United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 2. 8. 2001.
  17. ^ "Srebrenica Suspects Revealed". Institute for War & Peace Reporting. 25. 8. 2006. Arhivirano s originala, 16. 4. 2014. Pristupljeno 23. 6. 2021.
  18. ^ Wood, Nicholas (1. 3. 2007). "Serbs Apologize To War Victims". The New York Times.
  19. ^ "ЗИМСКА ГОЛГОТА САРАЈЕВСКИХ СРБА - СРБИ У БИХ". web.archive.org. 15. 9. 2017. Arhivirano s originala 15. 9. 2017. Pristupljeno 24. 6. 2021.CS1 održavanje: bot: nepoznat status originalnog URL-a (link)
  20. ^ "Prosecutor v. Stanislav Galić Judgement" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 30. 11. 2006.
  21. ^ "Violence against minorities in Republika Srpska must stop". Amnesty International. 11. 10. 2001.
  22. ^ McMahon, Robert (9. 5. 2001). "UN: Officials Alarmed By Mob Violence in Bosnia". Radio Free Europe/Radio Liberty.
  23. ^ Strauss, Julius (8. 5. 2001). "Serb mob attacks Muslims". The Daily Telegraph. London. Pristupljeno 30. 3. 2010.
  24. ^ "UN condemns Serb 'sickness'". BBC. 8. 5. 2001.
  25. ^ "Bosnian Serb Crowd Beats Muslims at Mosque Rebuilding". The New York Times. 8. 5. 2001. Pristupljeno 30. 3. 2010.
  26. ^ Report about Case Srebrenica – Banja Luka, 2002
  27. ^ Imaginary Massacres? Arhivirano 11. 5. 2008. na Wayback Machine, TIME Magazine, 11 September 2002
  28. ^ Topić, Tanja (1. 7. 2004). "Otvaranje najmračnije stranice" (jezik: srpski). Vreme. Arhivirano s originala, 29. 2. 2012. Pristupljeno 23. 6. 2021.
  29. ^ "Bosnian Serbs issue apology for massacre". Associated Press. 11. 11. 2004. Arhivirano s originala, 7. 6. 2011. Pristupljeno 23. 6. 2021.
  30. ^ "Bosnia Lawmakers Reject Srebrenica Resolution". Balkan Investigative Reporting Network. 8. 4. 2010.
  31. ^ "Envoy slams Bosnia Serbs for questioning Srebrenica". Reuters. 21. 4. 2010. Pristupljeno 21. 4. 2010.
  32. ^ "RS Government Special Session A Distasteful Attempt to Question Genocide". OHR. 21. 4. 2010. Arhivirano s originala, 18. 3. 2015. Pristupljeno 21. 4. 2010.

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Republika_Srpska_(1992–1995)&oldid=3594549#Historija"