Hronologija historije islama (10. vijek)

Hronologija historije islama 10. vijeka obuhvata najznačajnije događaje u historiji islama tokom 10. vijeka a koji su u znatnoj mjeri uticali na historiju ljudskog roda a pogotovo značajan trag su ostavili na muslimanski svijet tj. Ummet. Hronologija nije potpuna.

Najvažniji događaji u historiji islama tokom 10. vijeka[uredi | uredi izvor]

902: Smrt 17. po redu abasidskog halife El-Mu'tadid. Nasljedio ga je El-Muktafi. Smrt safaridskog vladara Amr ibn el-Lajsa. Pad Taormine, grada na Siciliji signalizira početak kraja muslimanskog osvajanja Sicilije.
903: Atentat na karmatskog vladara Abu Sa'id al-Jannabija. Pristupanje na prijestolje Abu Tahira.
905: Abdallah bin Hamdan osniva Hamdanidsku dinastiju na području Mezopotamije i Sirije. Dinastija će se održati nešto duže od jednog vijeka. Kraj vladavine tulunidske vladavine u Egiptu.
908: Smrt abasidskog halife El-Muktafija, nasljeđuje ga El-Muktadira. Kraj vladavine Safarida, Samanidi vrše aneksiju njihovih teritorija.
909: Abdullah al-Mahdi Billah, uz pomoć svog glavnog zapovjednika Abdullaha ibn Husajna El-Shi'ija svrgava Agalabide i uspostavlja Fatimidski halifat na području Sjeverne Afrike pri čemu mijenja svoju titulu u Imam Abdullah al-Mahdi Billah. Aglabidski vladar Zijadat Allah protjeran je iz regije, a sa njim i posljednji ostaci sunitskog islama u Sjevernoj Africi.
912: Smrt Abdullah ibn Muhammad el-Umavija emevijskog vladara i 7. emira Kordopskog emirata. Nasljeđuje ga Abdulrahman III.
913: Atentat na samanidskog vladara Ahmeda Samanija, na njegovo mjesto dolazi Nasru II.
928: Mardavij uspostavlja vladavinu Zijarida na području Tabaristana.
929: Karmati napuštaju Meku i odnose Crni kamen iz Kabe. U El-Andaluzu Abdulrahman III se proglašava prvim halifom Kordopskog halifata.
931: Obnova vladavine halife El-Muktadira. Smrt karmatskog vladara Ebu Tahira, nasljeđuje ga Ebu Mansur.
932: Smrt abasidskog halife El-Muktadira. El-Kahir postaje 19. halifa Abasidskog halifata.
932: Saltuk Bugra Khan iz loze Karahanida, turkijskog plemena prihvaća islam i postaje prvi muslimanski turkijski vladar.
934: Skidanje s vlasti abasidskog halifa El-Kahira državnim udarom. Na prijesto dolazi Er-Radi koji će vladati narednih 6 godina. Smrt Fatimidskog halife Abdullaha el-Mahdi Billaha. Na vlast dolazi El-Ka'im. Imad el-Dawla uspostavlja Bujidsku dinastiju na području regije Fars.
935: Rukn El-Dawla osvaja grad Raj (u Iranu, u blizini današnjeg Teherana) i tamo uspostavlja Bujidsku vladavinu. Ubistvo Zijaridskog vladara Mardavija, nasljeđuje ga Vushmgir. Smrt Hamdanidskog vladara Abdullaha ibn Hamdana kojeg zamjenjuje Nasir al-Dawla.
936: Državnim udarom, Ibn Raik postaje emir nad emirima za vrijeme vladavine abasidskog halife Er-Radija.
938: Drugim državnim udarom, Bajkam preuzima vlast nad Bagdadom.
940: Smrt abasidskog halife Er-Radija, na prijesto stupa El-Muttaki.
941: Smrt Bajkama, vlast preuzima Kurtakin.
942: Ibn Raik preuzima vlast u Bagdadu.
943: Al-Baridi preuzima vlast a abasidski halifa El-Muttaki primoran je da traži utočište kod Hamdanida. Nasir el-Dawla, tadašnji vladar Mosula po Hamdanidskom dinastijom, preuzima vlast u Bagdadu i omogućava povratak halife u Bagdad. Međutim Bagdad preuzima Tuzunova vojska, a Nasir el-Dawla se povlači u Mosul. Smrt samanidskog vladara Nasra II, vlast preuzima Nuh I.
944: El-Muttaki je zbačen s vlast, pristupa el-Mustakfi.
945: Smrt Tuzuna. Širzad u današnjem jugozapadnom Iranu postaje sjedište emira nad emirima. Mu'izz al-Dawla preuzima vlast i uspostavlja Bujidsku dinastiju u Iraku.
946: Smrt Fatimidskog halife El Kaima. Na vlast pristupa Mensur. Smrt ihšidskog vladara Muhammeda bin Tugžda. Sajf el-Dawla osniva Halepski emirat.
949: Smrt Bujidskog šaha Farsa, Imada el-Dawle. Nasljeđuje ga Adud al-Dawla.
951: Karmati vraćaju Crni kamen u Mekku, tj. na Kabu.
954: Smrt samanidskog vladara Nuha I, na prijestol pristupa Abdulmalik I.
961: Smrt samanidskog vladara Abdulmalika I, na taj položaj dolazi Mensur I.
961: Turski memluk Alptigin uspostavlja vladavinu Gaznevida.
961: Smrt emevijskog halife Abdurahmana III u Španiji; na vlast dolazi El-Hakam II. Smrt ikšidskog vladara Ungura kojeg nasljeđuje Abul Hasan Ali.
965: Smrt karmatskog vladara Ebu Mensura, nasljeđuje ga Hasan Azam. Atentat na ikšidskog vladara Abula Hasana Alija, vlast preuzima Malik Kafur. Pad Tarsa, grada u današnjoj južnoj Turskoj u ruke Bizantijaca.
967: Smrt bujidskog sultana Mu'izza el-Dawla, na vlast stupa 'Izz al-Dawla. Smrt Hamdanidskog vladara Sajfa al-Dawla.
968: Smrt ikšidskog vladara Malika Kafura, na vlast dolazi Abul Fawaris.
969: Bizantijci zauzimaju Antiohiju i prisiljavaju grad Halep da postane protektorat. Fatimidi osvajaju Egipat.
972: Buluggin ibn Ziri uuspostavlja vladavinu Zirida u Alžiru.
973: Šiitsko-sunitske nesuglasice u Bagdadu, vlast u Bagdadu preuzima turski general Sabuktigin.
974: Abdikacija abasidskog halife El Mutija, vlast preuzima at-Ta'i.
975: Smrt fatimidskog halife el-Muizza.
976: Bujidski sultan 'Izz al-Dawla preuzima vlast uz pomoć svog rođaka' Aduda al-Dawla. Smrt samanidskog vladara Mensura I, na vlast dolazi Nuh II. U Španiji smrt emevijskog halife el Hakama II, na vlast dolazi Hišam II.
977: Sabuktigin postaje emir Gaznevida.
978: Smrt bujidskog sultana 'Izz al-Dawla, vlast osvaja Adud al-Dawla, koji je vladao Farsom. Hamdanide u Halepu s vlasti svrgnuli Bujida.
981: Kraj vladavine Karmata na području današnjeg Bahreina.
982: Smrt bujidskog sultana Aduda al-Davla, na vlast dolazi Samsama al-Dawla.
984: Smrt vladara dinastije Zirida Buluggina, na vlast dolazi El-Mensuru ibn Buluggin.
986: Bujhidskog sultana Samsama al-Dawla s vlasti svrgnuo Šaraf al-Dawla.
989: Smrt bujidskog sultana Šarafa al-Davla, vlast preuzima Baha al-Dawli.
991: Uklanjanje abasidskog halife Tajia, vlast nad halifatom u Bagdadu preuzima El-Kadir.
996: Smrt vladara dinastije Zirida Mensura, vlast nasljeđuje Badis ibn Mensur.
997: Smrt samanidskog vladara Nuha II, na prijestol dolazi Mensura II.
998: Smrt samanidskog vladara Mensura II, vlast nasljeđuje Abdulmalik II. Mahmud Gaznevi postaje emir grada Gaznija (današnji Afganistan).
999: Karahanski Bughra Khan zauzima Buharu. Kraj vlasti Samanida.
999: Krajem 10. vijeka svjetsko muslimansko stanovništvo procijenjeno je na 10 miliona stanovnika.

Također pogledajte[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]