Jolanda Đačić
Jolanda Đačić (Konjic, 15. februar 1906. – Sarajevo, 30. april 1985) bila je bosanskohercegovačka glumica i režiserka, te jedna od najistaknutijih imena Narodnog pozorišta u Sarajevu. Pored četiri decenije doprinosa pozorišnom stvaralaštvu u Bosni i Hercegovini, Đačićeva je radila i na radiju i televiziji, te je ostvarila i nekoliko filmskih uloga. Prva je dramska umjetnica koja je dobila Nagradu ZAVNOBiH-a (1975), a također je i dobitnica Šestoaprilske nagrade grada Sarajeva (1958), te Zlatnog lovorovog vjenca za ulogu Matore u drami "Srebrno uže".[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Kćerka Alfreda Đačića i Elvire Noferi Đačić, Jolanda Đačić rođena je u Konjicu 1906. godine. Pojedinosti o njenom ranom životu u Konjicu nisu ostale zabilježene, ali nekoliko izvora navodi kako je Đačićeva od rane mladosti željela upisati studij muzike, te da je bila talentovana violinistkinja.[1] [2] Zanimljivo je istaknuti da je pozorište nije ni najmanje zanimalo: "[...] ja sam i na pozorište gledala kao na nešto strašno, nesimpatično, a poziv glumice smatrala sam za nešto što unižava, za poziv u kome se mora lagati za – novac." [1] Govorila je talijanski i njemački jezik.
Na nagovor sestre Azalee, a usljed siromaštva porodice koje je onemogućilo njeno daljnje bavljenje muzikom, Đačićeva sa 17 godina počinje volontirati u Narodnom pozorištu u Sarajevu, gdje ostvaruje svoje prve uloge u operetama. Već naredne godine postaje stalna članica glumačkog ansambla Narodnog pozorišta, te dobija prvu zapaženiju ulogu u drami "Almasa" (1924). Jolanda ubrzo izbija na sam vrh sarajevske pozorišne scene, te postaje ime poznato, kako kritici, tako i publici koja ima priliku da je gleda u scenskim obradama djela Pirandela, Krleže, Dostojevskog, Shakespeara i mnogih drugih. Između dva svjetska rata, tačnije 1927/1928 i 1934/1935, gostuje u pozorištu u Skoplju, a iz njene lične kolekcije, koja čini značajan dio građe Muzeja književnosti i pozorišne umjetnosti Bosne i Hercegovine, evidentno je da je kasnije tokom karijere Đačićeva bila u prilici da se pridruži beogradskoj pozorišnoj sceni.
Jolanda Đačić najčešće se spominje u kontekstu salonskih komedija i tragedija, a kao njen glumački fah s početka karijere treba izdvojiti uloge koketa. U monografiji objavljenoj povodom 50 godina postojanja Narodnog pozorišta u Sarajevu navodi se sljedeći osvrt Marka Markijevića:
Nju privlače složenije uloge, dvojstva u jednom liku [...] uloge ljubavnica i preljubnica; uloge raspinjanja između dužnosti i ljubavi; uloge sa demonskim u svetačkom liku.
Ipak, njen repertoar vrlo je raznovrstan, a u neke od njenih najznačajnijih naslovnih uloga ubrajaju se: "Salome" (Oscara Wildea), Anne Christie (O'Neal), Mary Stewart (McLellan), Hedde Gabler (Ibsen), "Majke hrabrost" (Bertolt Brecht). Iako manje zapažena kao režiserka, njena postavka Lorkinog "Doma Bernarda Albe" dobila je pohvalne kritike. Nakon penzionisanja 1964. godine, Đačićeva se ipak još jednom vraća na scenu, ovaj put u ulozi "Matore" u drami "Srebrno uže" Đorđa Lebovića koja je igrala u "Malom pozorištu" (današnjem Kamernom teatru 55).
Jolanda Đačić umrla je 1985. godine, a sahranjena je na groblju Kozal u Rijeci.
Filmografija[uredi | uredi izvor]
Poznata je po filmovima:
- "Stojan Mutikaša" (1954)
- Kaja, ubit ću te! (1967)
- Moja strana svijeta (1969)
- Deveto čudo na istoku (1972)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b c Zbirka "Jolanda Đačić", Muzej književnosti i pozorišne umjetnosti BiH.
- ^ a b Ubavić, Vlajko (1971). Narodno pozorište Sarajevo : 1921-1971. Sarajevo: Narodno pozorište Sarajevo.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
- Jolanda Đačić na IMDb-ju