Kraljevska bolnica Betlehem
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
 | Ovaj članak je siroče zato što nema ili vrlo malo ima drugih članaka koji linkuju ovamo. |
| Kraljevska bolnica Betlehem | |
| Zvanični naziv: | Bethlem Royal Hospital |
| Država: | Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Konstitutivna zemlja: | Engleska |
| Region: | London |
| Podregion: | Južni London |
| Bar: | Bromley |
| Otvorena: | 1330. |
| Adresa: | Monks Orchard Road Beckenham Kent BR3 3BX |
| Telefon: | ++44 (0)208 776-41-60 |
Londonska Kraljevska bolnica Betlehem (Bethlem Royal Hospital) poznata i kao Sveta Mary Betlehem (St. Mary Bethlehem), Bolnica Betlehem (Bethlem Hospital), Betlehemska bolnica i ludnica (Bethlehem Hospital and Bedlam) je najstarija psihijatrijska bolnica na svijetu. Riječ ,,bedlam" je dugo uopšteno korištena za ,,utočišta za ludake" a kasnije za scene buke i konfuzije.
Historija Betlehema[uredi | uredi izvor]
Betlehem je bio dio Londona od 1247., prvo kao ženski i muški manastir Reda Betlehemske Zvijezde. Bolnica je prvo je bila smještena u ulici Bishopsgate (na mjestu današnje stanice Liverpool Street). Postala je bolnica 1330. i dozvolila liječenje mentalno bolesnih 1403. ali je imala samo devet pacijenata. Mape sa početka 16. vijeka pokazuju Bedlam, pored Bishopsgatea, kao dvorište sa nekoliko kamenih zgrada, crkvom i baštom.
Uslovi su bili užasni. Bedlam je imao 31 pacijenta. Nasilni i opasni pacijenti su bili okovani za pod ili zid. Nekima je bilo dozvoljeno da odu i prosjače. Bila je Kraljevska bolnica, ali ju je kontrolisao Grad London nakon 1557., a njome su upravljali guverneri Bridewella. Svakodnevna uprava je bila u rukama čuvara koji su dobijali novac za svakog pacijenta od njihovih parohija, esnafa ili rođaka. 1598. je inspekcija zatekla nemar: ,,Velika rupa" (WC) je bila puna, i trebalo je zamijeniti kuhinjske odvode. Bilo je 20 pacijenata, jedan u Bolnici preko 25 godina.
Kraljevska bolnica Betlehem je postala poznata i sramna po brutalnom tretmanu mentalno bolesnih. Bedlam je 1675. premješten u novu zgradu u Moorfields, koju je dizajnirao Robert Hooke, van gradskih granica. U 18. vijeku su ljudi išli da gledaju ludake. Za peni se moglo ući u njihovu ćeliju, viditi čudake ,,Betlehemskog šoua" i smijati im se. Ulaz je bio slobodan prvog utorka u mjesecu. Posjetiocima je bilo dozvoljeno da donesu duge štapove kojima su gurali i razdraživali bolesnike. 1814. je bilo 96.000 posjeta. Luđake su 1700. prvo zvali pacijenti, a ,,izlječiva" i ,,neizlječiva" odjeljenja su otvorena 1725-34.
Bedlam iz 18. vijeka je opisan u sceni ,,Napretka bludnika" (1735) Williama Hogartha. To je priča o sinu bogatog trgovca čiji nemoralni život uzrokuje da završi u odjeljenju Betlehema. U to vrijeme je bila opšte prihvaćena dijagnoza da je ludilo rezultat moralne slabosti i da vodi ,,moralnom ludilu".
Bedlam je 1815. premješten na Polja Sv. Đorđa (St George's Fields) u Lambethu (u zgrade koje je dizajnirao Sydney Smirke i u kojima je danas smješten Muzej imperijalnog rata (Imperial War Museum)) gdje su bolesnike nazivali ,,nesretnici". Ove zgrade su imale poznatu biblioteku. Iako su polovi bili razdvojeni, uveče, oni koji su mogli da primijete muziku, plesali su zajedno u veliko sali za balove. U kapeli su polovi bili razdvojeni zavjesom. Konačno, 1930. je bolnica premještena u predgrađe Londona, na mjestu Monks Orchard Housea, izmedju Eden Parka, Beckenhama i Shirleyja.
U ranom modernom dobu, bilo je široko rasprostranjeno uvjerenje da je pacijentima otpuštenim iz Bolnice Betlehem dozvoljeno da prose. Bili su poznati kao Abraham-ljudi (Abraham-men) ili Tom o' Bedlam. Obično su nosili limeni tanjir na ramenu kao značku i bili su poznati kao Bedlameri, Bedlamiti ili Bedlamski prosjaci. U Šekspirovom Kralju Liru sin erla od Gločestera se pretvara da je Bedlamski prosjak da bi ostao u Engleskoj neprimijećeno nakon protjerivanja. Kako god bilo netačno je da je ikad postojala dozvola. Puno je više onih koji tvrde da su bili pacijenti nego onih koji su ikad usli u bolnicu.
Kraljevska bolnica Betlehem danas[uredi | uredi izvor]
Kraljevska bolnica Betlehem je danas dio fonda South London & Maudsley NHS ("SLaM"), zajedno sa Bolnicom Maudsley (Maudsley Hospital) u Camberwell-u.
SLaM je pružalac najvisč usluga u domenu mentalnog zdravlja u UK, svjetski lider u istraživanju i radi u saradnji sa Institutom za psihijatriju na Kraljevoj višoj školi u Londonu (Institute of Psychiatry, King’s College London).
SLaM pruža usluge iz oblasti mentalng zdravlja i zloupotrebe hemijskih supstanci ljudima u Croydon-u, Lambeth-u, Southwark-u i Lewisham-u, usluge iz zloupotrebe hemijskih supstanci Bexley-u, Greenwich-u i Bromley-ju. Bolnica pruža i specijalističke usluge na državnom nivou (National Psychosis Unit). Puno je usluga u Bolnici, od zloupotrebe hemijskih supstanci i poremećaja u prehrani do jedinica za djecu i adolescente.
U bolnici se nalazi i privremeno odjeljenje za terapiju poznato po odzvanjajućem enterijeru i fokusiranju na umjetnost. Odjeljenje ima svoju galeriju gdje se prikazuju djela sadašnjih pacijenata, a puno poznatih umjetnika je bilo u Bolnici kao pacijent. Nekoliko njihovih radova se nalazi i u Betlehemovom muzeju.
Do 1990-ih, bolnica je bila u Croydonu, ali je zamijenila zemlju i sad je smještena u South Norwood Country Parku u Bromley-ju.
Muzej i arhive[uredi | uredi izvor]
Od 1970. se u Kraljevskoj bolnici Betlehem nalazi mali muzej. Otvoren je tokom sedmice. Muzej se uglavnom koristi za prikazivanje djela iz muzejske kolekcije koja je specijalizovana za radove umjetnika koji su patili od mentalnih problema kao sto su bivsi betlehemovi pacijenti Richard Dadd i Louis Wain. Drugi eksponati su par statua Caius-a Gabriel-a Cibber-a poznate kao ,,Raving and Melancholy Madness", kapije bolnice iz 17. vijeka, namještaj iz 18. i 19. vijeka i dokumenta iz arhive. Zbog veličine muzeja samo mali dio kolekcije moze biti izložen pa se eksponati rotiraju periodično.
Krljevska bolnica Betlehem posjeduje arhive Bolnice Betlehem, Bolnice Maudsley (Maudsley Hospital), Bolnice Warlingham Park (Warlingham Park Hospital) i neke arive Bolnice Bridewell (Bridewell Hospital). Postoje dokumenti iz 16. vijeka kao i moderni dosijei pacijenata.
Betlehemskom arhivom i muzejem upravlja registrovana dobrotvorna ustanova Bethlem Art and History Collections Trust. Muzej je član London Museums of Health & Medicine.
Poznati pacijenti bolnice Betlehem[uredi | uredi izvor]
- Lemuel Francis Abbott, slikar portreta
- Hannah Chaplin, majka Čarlija Čaplina
- Richard Dadd, umjetnik
- James Hadfield, možda ubica kralja Džordža III
- James Tilly Matthews, trgovac čajem i predmet prve psihijatrijske studije veličine knjige
- Daniel M'Naghten, objekat za kreaciju M'Naghten-ovih pravila (kriterijum za odbranu od ludila u pravnom sistemu Britanije) poslije pokušaja ubistva Predsjednika vlade Roberta Peela
- Louis Wain, umjetnik
- Jonathan Martin, čovjek koji je podmetnuo požar u Sabornoj crkvi u Jorku
- Edward Oxford, pokušao ubistvo kraljice Viktorije i princa Alberta
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
Muzej i arhive Kraljevske bolnice Betlehem : [1]