Messier 109

Messier 109^[1]
Messier 109
	Messier 109 (DSS2)
Podaci posmatranja; Epoha: J2000.0
Sazviježđe	Veliki medvjed
Rektascenzija	11sat. 57m 35,4s
Deklinacija	+53° 22' 25''
Crveni pomak	0,003496
Radijalna brzina	1026 ± 100
Galaktocentrična brzina	1121 ± 3 km/s
Udaljenost	83.5 ± 24 mega s.g. (25.6 ± 7.4 megaps)
Tip	prečkasta spiralna galaksija (SBbc , LINER/HII)
Prividne dimenzije	Najveći prečnik: 7,50 u.m. (105 Ksg ); Najmanji prečnik: 4,40 u.m. (62 Ksg )
Prividna magnituda (V)	9,8 (vidljivo); 10,6 (B-Band)
Površinska svjetlost (V)	13,6 mag/u.m.2
Apsolutna magnituda (V)	-21.05 mag (vidljivo); -20.25 mag (B-band)
Uglovna pozicija	68°
Ostale oznake
	MCG 9-20-44 • M 109 • CGCG 269-23 • ZWG 269.23 • PGC 37617 • UGC 6937 • IRAS 11549+5339
Karta
Portal	Portal Astronomija

Messier 109 (poznata i kao M109, NGC 3992, IRAS 11549+5339, MCG 9-20-44, PGC 37617 i UGC 6937) jest prečkasta spiralna galaksija udaljena približno 83,5 ± 24 miliona sg od Zemlje^[5] i locirana u sazviježđu Veliki medvjed. Najveći prečnik je 7,50 (105.000 sg), a najmanji 4,4 ugaonih minuta (62.000 sg).^[b]

Galaksiju je otkrio Pierre Méchain 12. marta 1781.^[3]^[6]^[7] Charles Messier dodao ju je u pripremnu verziju kataloga prije izdavanja kao 99. objekt. Spletom okolnosti M109 nije se našla u drugoj verziji kataloga. U katalog je dodana tek 1953. zahvaljujući Owenu Gingerichu.

Karakteristike[uredi | uredi izvor]

M109 je prečkasta spiralna galaksija prečnika otprilike 90.000 s. g. Sjaj je ravan sjaju našeg Mliječnog puta.

Godine 1956. u galaksiji je eksplodirala supernova SN 1956A, jedina dosad uočena u toj galaksiji. Sjaj supernove u maksimumu je dostigao +12,3 magnitude.

M109 ima tri satelitske galaksije: UGC 6923, UGC 6940 i UGC 6969.

Okruženje[uredi | uredi izvor]

M109 je najsjajnija galaksija u M109 grupi, velikoj grupi galaksija smještenih u sazviježđu Velikog medvjeda, za koje se nagađa da ima više od 50 galaksija.^[8]^[9]^[10]^[11]

Amaterska posmatranja[uredi | uredi izvor]

Gledano 200 mm teleskopom M109 nije naročito zanimljiva. Vidi se tek kao veoma tamna elipsasta mrlja.

Najbliži NGC/IC objekti[uredi | uredi izvor]

Sljedeći spisak sadrži deset najbližih NGC/IC objekata.^[c]

Ime	Udaljenost od NGC 3992 (uglovnih minuta)^[4]^[c]	Rektascenzija (J2000)^[4]	Deklinacija (astronomija) (J2000)^[4]	Tip^[4]
NGC 3953	1,41	11^sat. 53^m 48,4^s	+52° 19' 30''	prečkasta spiralna galaksija (SBbc)
NGC 3982	1,77	11^sat. 56^m 28,0^s	+55° 7' 30''	prečkasta spiralna galaksija (SBb)
IC 757	1,79	12^sat. 4^m 2,3^s	+52° 35' 26''	nepravilna galaksija (Im)
NGC 4068	1,79	12^sat. 4^m 2,3^s	+52° 35' 26''	nepravilna galaksija (Im)
NGC 3972	2,0	11^sat. 55^m 45,3^s	+55° 19' 12''	prečkasta spiralna galaksija (SBbc)
NGC 3977	2,05	11^sat. 56^m 7,3^s	+55° 23' 27''	spiralna galaksija (Sab)
NGC 3980	2,05	11^sat. 56^m 7,3^s	+55° 23' 27''	spiralna galaksija (Sab)
NGC 3998	2,08	11^sat. 57^m 55,9^s	+55° 27' 14''	spiralna galaksija (S0)
NGC 3990	2,09	11^sat. 57^m 35,5^s	+55° 27' 31''	eliptična galaksija (E-S0)
NGC 3917A	2,1	11^sat. 51^m 13,4^s	+52° 0' 5''	eliptična galaksija (E-S0)

Galerija[uredi | uredi izvor]

Spiralna galaksija Messier 109
Amaterska slika Messier-a 109

Također pogledajte[uredi | uredi izvor]

Bilješke[uredi | uredi izvor]

^a Prividna magnituda od 9,8 – Apsolutna magnituda: M = m - 5 ((log₁₀ D_L) - 1), gdje je m=9,8 i D_L=14,8 * 10⁶.
^b 7,50 ugaonih minuta – S = A * D * 0,000291 * P, gdje je A=7,50, D=14,8 i P = 3,2616.
^c Bazirano na euklidsku udaljenost.

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Kaufmann, D.E.; Contopoulos, G. (1996). "Self-consistent models of barred spiral galaxies". Astronomy & Astrophysics. 309: 381–402. Bibcode:1996A&A...309..381K.
^ (en) seds.org
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ (en)(de) Entdeckung und Katalogisierung von Nebeln und Sternhaufen. "Steinickeov revidirani katalog NGC i IC objekata". Arhivirano s originala, 18. 7. 2013. Pristupljeno 9. 2. 2014.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g (en) Rezultati za NGC 3992. "NASA/IPAC Extragalactic Database".
^ "Distance Results for MESSIER 109". NASA/IPAC Extragalactic Database. Pristupljeno 2. 5. 2010.
^ Spisak posmatrača na sajtu Wolfganga Steinickea
^ Young, C., Sid. Mess. II, 252 (1883-84).
^ R. B. Tully (1988). Nearby Galaxies Catalog. Cambridge University Press. ISBN 0-521-35299-1.
^ P. Fouque, E. Gourgoulhon, P. Chamaraux, G. Paturel (1992). "Groups of galaxies within 80 Mpc. II - The catalogue of groups and group members". Astronomy and Astrophysics Supplement. 93: 211–233. Bibcode:1992A&AS...93..211F.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
^ A. Garcia (1993). "General study of group membership. II - Determination of nearby groups". Astronomy and Astrophysics Supplement. 100: 47–90. Bibcode:1993A&AS..100...47G.
^ G. Giuricin, C. Marinoni, L. Ceriani, A. Pisani (2000). "Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups". Astrophysical Journal. 543 (1): 178–194. arXiv:astro-ph/0001140. Bibcode:2000ApJ...543..178G. doi:10.1086/317070.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)

Literatura[uredi | uredi izvor]

(en) Steinicke, Wolfgang (2007), Jakiel, Richard (ured.), Galaxies and How to Observe Them, Springer, ISBN 978-1852337520
(en) R. J. Buta, H. G. Corwin, Jr., S. C. Odewahn (2007). The de Vaucouleurs Atlas of Galaxies. Cambridge: Cambridge University. ISBN 978-0521820486.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
(en) Sinnott, R. W. (1988). NGC 2000.0: The Complete New General Catalogue and Index Catalogues of Nebulae and Star Clusters. Sky Publishing. ISBN 978-0-933346-51-2.

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

NGC 3992[uredi | uredi izvor]

Messier 109 na WikiSky stranici: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hydrogen α, X-Ray, Astrophoto, Sky Map, Članci i slike
(en) NGC 3992 na Aladin pregledaču^{[mrtav link]}

NGC katalog[uredi | uredi izvor]

(en) Interaktivni NGC Online Katalog
(en) Astronomska baza podataka SIMBAD
(en) NGC katalog na Messier45.com Arhivirano 23. 9. 2018. na Wayback Machine
(en) NGC/IC projekt
(en) NGC2000 na NASA sajtu
(en) NGC na The Night Sky Atlas sajtu

Commons logo

Commons ima datoteke na temu: Messier 109

Koordinate: 11^h 57^m 35.4^s, +53° 22′ 25″

[AnA-1] Kaufmann, D.E.; Contopoulos, G. (1996). "Self-consistent models of barred spiral galaxies". Astronomy & Astrophysics. 309: 381–402. Bibcode:1996A&A...309..381K.

[seds-2] (en) seds.org

[klima-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ (en)(de) Entdeckung und Katalogisierung von Nebeln und Sternhaufen. "Steinickeov revidirani katalog NGC i IC objekata". Arhivirano s originala, 18. 7. 2013. Pristupljeno 9. 2. 2014.

[ned-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g (en) Rezultati za NGC 3992. "NASA/IPAC Extragalactic Database".

[ned-dist-5] "Distance Results for MESSIER 109". NASA/IPAC Extragalactic Database. Pristupljeno 2. 5. 2010.

[klima-posmatrači-6] Spisak posmatrača na sajtu Wolfganga Steinickea

[klima-ref-7] Young, C., Sid. Mess. II, 252 (1883-84).

[nbg-8] R. B. Tully (1988). Nearby Galaxies Catalog. Cambridge University Press. ISBN 0-521-35299-1.

[fouqueetal1992-9] P. Fouque, E. Gourgoulhon, P. Chamaraux, G. Paturel (1992). "Groups of galaxies within 80 Mpc. II - The catalogue of groups and group members". Astronomy and Astrophysics Supplement. 93: 211–233. Bibcode:1992A&AS...93..211F.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)

[garcia1993-10] A. Garcia (1993). "General study of group membership. II - Determination of nearby groups". Astronomy and Astrophysics Supplement. 100: 47–90. Bibcode:1993A&AS..100...47G.

[giuricinetal2002-11] G. Giuricin, C. Marinoni, L. Ceriani, A. Pisani (2000). "Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups". Astrophysical Journal. 543 (1): 178–194. arXiv:astro-ph/0001140. Bibcode:2000ApJ...543..178G. doi:10.1086/317070.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[b]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[c]