Matija, car Svetog Rimskog Carstva
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Matija | |
|---|---|
 | |
| Vladavina | 1608 - 1619 |
| Prethodnik | Rudolf II |
| Nasljednik | Ferdinand II |
| Supružnik | Ana Austro-Tirolska |
| Dinastija | Habsburg |
| Otac | Maksimilijan II, car Svetog Rimskog Carstva |
| Majka | Marija Austrijska |
| Rođenje | 24. februar 1557 Beč |
| Smrt | 20. mart 1619 Beč |
Matija (njemački: Matthias; 24. februar 1557 – 20. mart 1619) bio je car Svetog Rimskog Carstva, kralj Ugarske (kao Matija II), Hrvatske, Češke i Njemačke, te vladar ostalih habsburških posjeda.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Matija je rođen u glavnom gradu Austrijskog nadvojvodstva Beču kao četvrti sin cara Maksimilijana II i austrijske nadvojvotkinje Marije. Djed po ocu mu je bio Ferdinand I, a djed po majci Karlo V. Carevi Ferdinand I i Karlo V bili su braća, što znači da su Matijini roditelji bili rođaci u prvom koljenu. Oženio se Anom, kćerkom svoga amidže Ferdinanda II, čiji je nasljednik postao nakon njegove smrti 1595. godine. Ovaj brak je bio bez preživjele djece.
Dolazak na vlast
[uredi | uredi izvor]Matijin stariji brat, Rudolf II, car Svetog Rimskog Carstva, postavio ga je 1593. za namjesnika Austrije. U ovom periodu Matija je sklopio prijateljstvo s bečkim biskupom Melchiorom Kleslom koji mu je kasnije postao glavni saveznik. U razdoblju Dugog rata (1593- 1606) habsburške vojske su se sukobile s Osmanlijama oko prevlasti nad sjevernom Ugarskom i Erdeljom. Ugarsko protestantsko plemstvo je 1605. iskoristilo priliku da pokuša smanji prevlast katoličkih Habsburgovaca. Rudolf je ovlastilo Matiju da uguši pobunu što je ovaj i učinio, premda je Bečki mir iz 1606. potvrdio načelo vjerskih sloboda u Ugarskoj.
Pobjeda iz 1605. pomogla je Matiji da se 1606. nametne za porodičnog starješinu austrijskih Habsburgovaca. Njegov ekscentrični i bolešljiv brat Rudolf II, koji nije imao djece, morao ga je odrediti za svog nasljednika. Uz pomoć Skupštine državnih staleža Austrije, Ugarske i Moravske Matija je 1608. natjerao brata da mu prepusti ugarsku krunu, a 1611. i krunu Češke.
Carevanje
[uredi | uredi izvor]Nakon Rudolfove smrti početkom 1612. Matija je najzad dobio dugo željenu titulu cara Svetog Rimskog Carstva. Uz potporu biskupa Klesla provodio je politiku vjerske tolerancije darujući slobodu vjere i druge privilegije protestantima u Austriji i Moravskoj. Ovakva politika izazvala je protivljenje pristaša protureformacije, na prvom mjestu Matijinog prvog rođaka i prijestolonasljednika Ferdinanda. Praška defenestracija iz 1618. godine, kojom je započet Tridesetogodišnji rat, zaoštrio je prilike u Svetom Rimskom Carstvu, kao i odnose među samim Habsburgovcima. Uslijed starosti i bolesti Matija je 1617. prepustio vlast nad Češkom Ferdinandu II, a 1618. i nad Ugarskom. Ferdinand II je nakon Matijine smrti 1619. naslijedio i carsko prijestolje.
