Dušična kiselina

Dušična kiselina
Općenito
Hemijski spoj	Dušična kiselina
Druga imena	Nitratna kiselina, azotna kiselina
Molekularna formula	HNO3
CAS registarski broj	7697-37-2
Kratki opis	bezbojna tečnost
Osobine1
Molarna masa	63.012 g/mol
Agregatno stanje	tečno
Gustoća	1.51 g/cm3
Tačka topljenja	-42 °C
Tačka ključanja	83 °C
Rastvorljivost	miješa se s vodom u svim omjerima
Dipolni moment	2,17
Rizičnost
NFPA 704	0 4 0 OX
1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima.

Dušična kiselina (IUPAC: Hidrogen-nitrat, eng. - nitric acid) ili nitratna kiselina je napoznatija i najstabilnija kiselina dušika, sa oksidirajućim djelovanjem. U čistom stanju je bezbojna, dok pri stajanju može da poprimi žutu boju, zbog akumulacije oksida dušika (NO₂). Sinteza dušične kiseline je prvi put opisana u 9. vijeku od strane arapskog hemičara Džabir ibn Hajjana.

Dobijanje

Nitratna kiselina se dobija po Ostwaldovom postupku, kojeg je razvio Wilhelm Ostwald 1902. godine. Smjesa zraka sa 10% zapreminskih procenata amonijaka se zagrijava na 850 °C pod pritiskom 5 atm i propušta kroz katalizator (legura platine i rodijuma):

4NH₃ + 5 O₂ → 4 NO + 6H₂O

Nastali oksid NO reaguje sa kisikom:

2NO + O₂ → 2NO₂

U apsorbirajućim tornjevima nastali oksid reaguje sa vodom dajući nitratnu kiselinu:

3NO₂ + H₂O → 2HNO₃ + NO

Osobine

Dušična kiselina se može miješati s vodom u svim omjerima. Poznata su dva čvrsta hidrata ove kiseline: monohidrat (HNO₃·H₂O) i trihidrat (HNO₃·3H₂O). Dušična kiselina je jak elektrolit i potpuno je disocirana na ione u vodenom rastvoru.