Operacija Altea (EUFOR)
Operacija Altea, formalno Snage Evropske unije za Bosnu i Hercegovinu (EUFOR), vojno je raspoređivanje u Bosni i Hercegovini radi nadgledanja vojne implementacije Dejtonskog sporazuma. Nasljednik je NATO-a SFOR-a i IFOR-a. Tranzicija iz SFOR-a u EUFOR uglavnom je bila promjena imena i komandanata: 80% trupa je ostalo na mjestu.[1] Zamijenio je SFOR 2. decembra 2004.
U Bosni i Hercegovini trenutno se nalazi 1.100 vojnika EUFOR-a, koji su raspoređeni u više gradova u oba entiteta. Prisustvo strane vojske u BiH dio je već ranije odobrene misije u Bosni i Hercegovini uz odobrenje institucija u BiH, ali i Vijeća sigurnosti Ujedinjenih nacija.[2]
Opći aspekti[uredi | uredi izvor]
Civilnu implementaciju Dejtonskog sporazuma provodi Ured visokog predstavnika. EUFOR je 2007. godine imao 600 vojnika iz 21 zemlje,[3] uglavnom iz država članica Evropske unije (EU). Međutim, postoje dodatne trupe iz drugih zemalja koje nisu članice EU, kao što su Čile i Turska .
Komandant EUFOR-a je austrijski general-major Alexander Platzer. Za ovu misiju, Vojni štab Evropske unije koristi Vrhovni štab savezničkih snaga u Evropi (SHAPE) kao Operativni štab EU (OHQ) i radi preko zamjenika vrhovnog komandanta savezničkih snaga za Evropu, evropskog oficira.
EUFOR je preuzeo sve misije SFOR-a, osim lova na osobe optužene od strane Tribunala za ratne zločine, posebno Radovana Karadžića, bivšeg lidera Republike Srpske, i Ratka Mladića, njihovog bivšeg vojnog lidera, koji je ostao misija za NATO[1] kroz NATO štab Sarajevo.[4] EUFOR ima policijske dužnosti protiv organiziranog kriminala, za koji se vjeruje da je povezan sa osumnjičenim ratnim zločincima.[5] Radio je sa Policijskom misijom Evropske unije u Bosni i Hercegovini i bosanskohercegovačkom policijom. Specijalni predstavnik Evropske unije u Bosni i Hercegovini EUFOR-u daje političke smjernice o vojnim pitanjima s lokalnom političkom dimenzijom.
Od početka 2021. godine osoblje EUFOR-a su baze koje uključuju:
- Multinacionalni bataljon je vojna manevarska jedinica EUFOR-a za BiH, smještena u kampu Butmir u Sarajevu i sastoji se od trupa iz Austrije, Mađarske i Turske
- 17 LOT kuća koje se nalaze širom BiH za povezivanje EUFOR-a sa lokalnim zajednicama i vlastima. Od sjevera ka jugu, zapada prema istoku - Cazin, Banja Luka (Rumunija) i Banja Luka (Čile), Brčko, Doboj, Tuzla, Zavidovići, Travnik, Bratunac, Zenica, Sarajevo (sjedište), Livno, Jablanica, Višegrad, Foča, Mostar i Trebinje.[6]
Operacija Altea u Bosni i Hercegovini dugi niz godina djeluje nepromijenjeno kada se radi o stavu vezanom za jedinstvenu političku i vojnu snagu. S ciljem provedbe Dejtonskog sporazuma u Bosni i Hercegovini, i osiguranja poštivanja teritorijalnog integriteta Bosne i Hercegovine, od početka 2022. zabilježen je i dolazak novih 500 pripadnika.[7]
Zapovjednici[uredi | uredi izvor]
| br. | Država | Rang | Ime | Mandat |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ujedinjeno Kraljevstvo | General-major | David Leakey | 2. decembra 2004 – 6. decembar 2005 |
| 2 | Italija | General-major | Gian Marco Chiarini | 6. decembar 2005 – 5. decembar 2006 |
| 3 | Njemačka | Kontraadmiral | Hans-Jochen Witthauer | 5. decembar 2006 – 4. decembar 2007 |
| 4 | Španija | General-major | Ignacio Martín Villalaín [8] | 4. decembar 2007 – 4. decembar 2008 |
| 5 | Italija | General-major | Stefano Castagnotto | 4. decembar 2008 – 3. decembar 2009 |
| 6 | Austrija | General-major | Bernhard Bair | 4. decembar 2009 – 6. decembar 2011 |
| 7 | Austrija | General-major | Robert Brieger | 6. decembar 2011 – 3. decembar 2012 |
| 8 | Austrija | General-major | Dieter Heidecker | 3. decembar 2012 – 17. decembar 2014 |
| 9 | Austrija | General-major | Johann Luif | 17. decembar 2014 – 24. mart 2016 |
| 10 | Austrija | General-major | Friedrich Schrötter | 24. mart 2016 – 28. mart 2017 |
| 11 | Austrija | General-major | Anton Waldner | 28. mart 2017 – 28. mart 2018 |
| 12 | Austrija | General-major | Martin Dorfer | 28. mart 2018 – 26. juna 2019 |
| 13 | Austrija | General-major | Reinhard Trischak | 26. juna 2019 – 14. januara 2021 |
| 14 | Austrija | General-major | Alexander Platzer | 14. januara 2021 – sadašnjost |
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
- Vojska Evropske unije
- Mehanizam brze reakcije Evropske unije
- Zajednička sigurnosna i odbrambena politika
- Vojna operacija Evropske unije u Bivšoj Jugoslovenskoj Republici Makedoniji
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b "EU troops prepare for Bosnia swap". BBC. 23. 10. 2004. Greška kod citiranja: Neispravna oznaka
<ref>; naziv "bbc-bih-swap" definiran je nekoliko puta s različitim sadržajem - ^ "EUFOR-ovi vojnici na ulicama bh. gradova: Šta to suštinski znači". www.klix.ba (jezik: hrvatski). Pristupljeno 7. 3. 2022.
- ^ "EUFOR Troop Strength (1 November 2007)". Arhivirano s originala, 8. 10. 2018. Pristupljeno 8. 3. 2022.
- ^ "Archived copy". Arhivirano s originala, 23. 11. 2007. Pristupljeno 5. 12. 2007.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
- ^ Evans, Michael (29. 11. 2004). "EU force to take on pimps, drug barons and smugglers". The Times. Pristupljeno 13. 1. 2007.
- ^ Accessed 29 April 2021 http://www.euforbih.org/index.php/eufor-elements/eufor-houses
- ^ "Evropska unija će vojno sarađivati samo na nivou BiH". balkans.aljazeera.net. Pristupljeno 7. 3. 2022.
- ^ "EUFOR change of command ceremony". Arhivirano s originala, 28. 9. 2017. Pristupljeno 7. 3. 2022.