Razlika između verzija stranice "Elektroprivreda Republike Srpske"

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m Ja bih članke s ovoliko grešaka ubuduće brisao osim ako se nekom ne dâ popravljati.
Red 1: Red 1:
{{Standardi}}
{{Infokutija kompanija
{{Infokutija kompanija
| grupa =
| grupa =
Red 4: Red 5:
| slika = ERS.png
| slika = ERS.png
| vrsta = [[Dionica|Dioničko]]
| vrsta = [[Dionica|Dioničko]]
| osnivanje = 2. juna 1992.
| osnivanje = 2. 6. 1992.
| osnivači = [[Vlada Republike Srpske]]
| osnivači = [[Vlada Republike Srpske]]
| sjedište = [[Trebinje]], [[Bosna i Hercegovina]]
| sjedište = [[Trebinje]], [[Bosna i Hercegovina]]
Red 25: Red 26:
| prestala_postojati =
| prestala_postojati =
| dodatak =
| dodatak =
|}}
}}
'''Mješoviti Holding Elektroprivreda Republike Srpske matično preduzeće a.d. Trebinje''' je [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovačko]] preduzeće, koje se bavi proizvodnjom i prodajom električne energije.<ref>{{Cite web|url=http://www.cin.ba/energopotencijal/energopotencijal.pdf|title=Energetski potencijal u BiH|last=|first=|date=|website=|publisher=CIN|accessdate=2016-03-19}}</ref>
'''Mješoviti Holding Elektroprivreda Republike Srpske matično preduzeće a.d. Trebinje''' [[Bosna i Hercegovina|bosanskohercegovačko]] je preduzeće koje se bavi proizvodnjom i prodajom električne energije.<ref>{{cite web|url=http://www.cin.ba/energopotencijal/energopotencijal.pdf|title=Energetski potencijal u BiH|last=|first=|date=|website=|publisher=CIN|accessdate=19. 3. 2016}}</ref>


Elektroprivreda Republike Srpske (ERS) je u bosanskohercegovačkom entitetu [[Republika Srpska]] najveća kompanija, koja se bavi elektroprivrednim djelatnostima, dok je nakon [[Elektroprivreda BiH|Elektroprivrede Bosne i Hercegovine]] najveća kompanija u Bosni i Hercegovina, koja se bavi elektroprivrednim djelatnostima.
Elektroprivreda Republike Srpske (ERS) najveća je kompanija u [[Republika Srpska|Republici Srpskoj]], koja se bavi elektroprivrednim djelatnostima, dok je nakon [[Elektroprivreda BiH|Elektroprivrede Bosne i Hercegovine]] najveća kompanija u Bosni i Hercegovina, koja se bavi elektroprivrednim djelatnostima.


== Historija i razvoj ==
== Historija i razvoj ==
1894. godine je u bosanskohercegovačkom gradu [[Zenica]] osnovano prvo preduzeće za proizvodnju i dostavu električne energije u Bosni i Hercegovini.<ref>{{Cite web|url=http://www.elektroprivreda.ba/novost/11939/67-godina-elektroprivrede-bih|title=Elektroprivreda BiH|last=d.o.o.|first=Promotim|website=www.elektroprivreda.ba|accessdate=2016-03-19}}</ref>
Godine 1894. u [[Zenica|Zenici]] je osnovano prvo preduzeće za proizvodnju i dostavu električne energije u Bosni i Hercegovini.<ref>{{cite web|url=http://www.elektroprivreda.ba/novost/11939/67-godina-elektroprivrede-bih|title=Elektroprivreda BiH|last=d.o.o.|first=Promotim|website=www.elektroprivreda.ba|accessdate=19. 3. 2016}}</ref>


3. augusta 1945. godine je Narodna Vlada Bosne i Hercegovine dala odluku o osnivanju preduzeća za električnu energiju na području tadašnje [[Socijalistička republika Bosna i Hercegovina|Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine]] pod nazivom "ElektroBiH", koja je stupila na snagu 7. septembra 1945. godine, datum koji se smatra danom osnivanja Elektroprivrede BiH.
Narodna vlada Bosne i Hercegovine donijela je odluku 3. augusta 1945. o osnivanju preduzeća za električnu energiju na području tadašnje [[Socijalistička republika Bosna i Hercegovina|Socijalističke republike Bosne i Hercegovine]] pod nazivom "ElektroBiH", koja je stupila na snagu 7. septembra 1945, datum koji se smatra danom osnivanja Elektroprivrede Bosne i Hercegovine.


1973. godine potpisan je sporazum o udruživanju osnovnih organizacija udruženog rada djelatnosti proizvodnje i prenosa električne energije, čime je osnovano "Preduzeće proizvodnje i prenosa električne energije Elektroprivreda BiH".<ref>{{Cite web|url=http://historija.ba/d/606-osnovana-elektroprivreda-bih|title=Osnovana Elektroprivreda BiH|last=|first=|date=|website=|publisher=historija.ba|accessdate=2016-03-19}}</ref>
Godine 1973. potpisan je sporazum o udruživanju osnovnih organizacija udruženog rada djelatnosti proizvodnje i prenosa električne energije, čime je osnovano "Preduzeće proizvodnje i prenosa električne energije Elektroprivreda BiH".<ref>{{cite web|url=http://historija.ba/d/606-osnovana-elektroprivreda-bih|title=Osnovana Elektroprivreda BiH|last=|first=|date=|website=|publisher=historija.ba|accessdate=19. 3. 2016}}</ref>


Dvije godine nakon toga, 1975. godine je potpisan drugi Samoupravni sporazum o osnivanju "Samoupravne interesne zajednice Elektroprivreda BiH".
Dvije godine nakon toga, odnosno 1975, potpisan je drugi samoupravni sporazum o osnivanju "Samoupravne interesne zajednice Elektroprivreda BiH".


1977. godine, četiri godine nakon prvog, a dvije godine nakon drugog sporazuma, završena je transformacija u "Složenu organizaciju udruženog rada za proizvodnju i distribuciju električne energije Elektroprivreda Bosne i Hercegovine Sarajevo".
Godine 1977, četiri godine nakon prvog, a dvije godine nakon drugog sporazuma, završena je transformacija u "Složenu organizaciju udruženog rada za proizvodnju i distribuciju električne energije Elektroprivreda Bosne i Hercegovine Sarajevo".


Nekoliko mjeseci nakon početka agresije na Bosnu i Hercegovinu, 2. juna 1992. godine, [[Narodna skupština Republike Srpske]] dala je odluku o osnivanju Elektroprivrede Republike Srpske kao javno preduzeće.<ref name="auto">{{Cite web|url=http://ers.ba/index.php|title=Elektroprivreda Republike Srpske|website=ers.ba|accessdate=2016-03-19}}</ref>
Nekoliko mjeseci nakon početka rata u Bosni i Hercegovini, 2. juna 1992, [[Narodna skupština Republike Srpske]] donijela je odluku o osnivanju Elektroprivrede Republike Srpske kao javno preduzeće.<ref name="auto">{{cite web|url=http://ers.ba/index.php|title=Elektroprivreda Republike Srpske|website=ers.ba|accessdate=19. 3. 2016}}</ref>


13 godina kasnije, 30. decembra 2005. godine, Vlada Republike Srpske je pretvorila tadašnje "Javno preduzeće Elektroprivreda Republike Srpske" u "Mješoviti Holding Elektroprivreda Republike Srpske" sa sjedištem u bosanskohercegovačkom gradu Trebinje, čime je pretvorena u akcionarsko društvo.
13 godina kasnije, 30. decembra 2005, Vlada Republike Srpske pretvorila je tadašnje "Javno preduzeće Elektroprivreda Republike Srpske" u "Mješoviti Holding Elektroprivreda Republike Srpske" sa sjedištem [[Trebinje|Trebinju]], čime je pretvorena u akcionarsko društvo.


U martu 2015. godine potpisan je ugovor o podsticanju proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora i o obaveznom otkupu iz privatnih hidroelektrana po zagarantovanoj otkupnoj cijeni između Elektroprivrede Republike Srpske i Bobar-Taubinger elektronik iz [[Foča|Foče]]. Pravo na podsticaj se po tom ugovoru može zatražiti od 1. aprila 2012. godine do 10. decembra 2025. godine.
U martu 2015. potpisan je ugovor o podsticanju proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora i o obaveznom otkupu iz privatnih hidroelektrana po zagarantiranoj otkupnoj cijeni između Elektroprivrede Republike Srpske i Bobar-Taubinger elektronik iz [[Foča|Foče]]. Pravo na podsticaj se po tom ugovoru može zatražiti od 1. aprila 2012. do 10. decembra 2025.

[[Datoteka:Elektroprivreda RS headquarter.jpg|mini|287x287piksel|Sjedište Elektroprivrede RS u [[Trebinje|Trebinju]]]]
[[Datoteka:Elektroprivreda RS headquarter.jpg|mini|Sjedište Elektroprivrede Republike Srpske u [[Trebinje|Trebinju]]]]
7. decembra 2011. godine Elektroprivreda Republike Srpske potpisala je sa njemačkom kompanijom Siemens ugovor o zamjeni transformatora, generatora i postrojenja ERS-a, za šta če se izdvojiti 4.232.842 Konvertibilnih maraka (KM).
Dana 7. decembra 2011. Elektroprivreda Republike Srpske potpisala je ugovor s njemačkom kompanijom Siemens o zamjeni transformatora, generatora i postrojenja ERS-a, za šta će se izdvojiti 4.232.842 konvertibilnih maraka (KM).


== Vlasništvo ==
== Vlasništvo ==
Red 53: Red 55:


== Investicije ==
== Investicije ==
Elektroprivreda Republike Srpske trenutno planira izgraditi 10 hidroelektrana na slivu rijeke [[Drina|Drine]], [[Vrbas|Vrbasa]] i Trebišnjice. Na teretoriji Republike Srpske trenutno je planirana izgradnja jednje termoelektrane u Ugljeviku, ali je ta termoelektrana u vlasništvu privatne kompanije "[[Comsar Energy RS]]".
Elektroprivreda Republike Srpske trenutno planira izgraditi deset hidroelektrana na slivu rijeke [[Drina|Drine]], [[Vrbas]]a i Trebišnjice. Na teritoriji Republike Srpske trenutno je planirana izgradnja jedne termoelektrane u Ugljeviku, ali je ta termoelektrana u vlasništvu privatne kompanije "Comsar Energy RS".

=== Hidroelektrane na Trebišnjici ===
=== Hidroelektrane na Trebišnjici ===
Za izgradnju hidroelektrana, planirano je da se dio voda iz [[Gatačko polje|Gatačkog polja]], koje se nalazi u blizini [[Gacko|Gacka]], prebaci u akumulaciju Zalomka na rijeci [[Zalomka|Zalomci]], koja se nalazi na 970 metara nadmorske visine. Taj projekat prema riječima ERS-a predstavlja ključnu tačku u hidrosistemu izravnjana voda.<ref name="auto"/>
Za izgradnju hidroelektrana, planirano je da se dio voda iz [[Gatačko polje|Gatačkog polja]], koje se nalazi u blizini [[Gacko|Gacka]], prebaci u akumulaciju Zalomka na rijeci [[Zalomka|Zalomci]], koja se nalazi na 970 metara nadmorske visine. Taj projekt, prema riječima ERS-a, predstavlja ključnu tačku u hidrosistemu izravnjana voda.<ref name="auto"/>

[[Datoteka:Hidroelektrana Trebinje I.jpg|mini|300x300piksel|[[HE Trebinje II]] Elektroprivrede RS]]
[[Datoteka:Hidroelektrana Trebinje I.jpg|mini|[[HE Trebinje II]] ERS-a]]
Te prebačene vode iz Gatačkog polja i vlastite vode rijeke Zalomke koristile bi se za [[HE Nevesinje|hidroelektranu (HE) Nevesinje]], koja se nalazi na istočnom djelu Nevesinskog polja. Ponovo bi se ove vode koristile uz vlastite vode Nevesinjskog polja koristile preko akumulacije Nevesinje, koja se nalazi na 836m nadmorske visine i koja se nalazi na sjevernom obodu Dabarskog polja.
Te prebačene vode iz Gatačkog polja i vlastite vode rijeke Zalomke koristile bi se za [[HE Nevesinje|hidroelektranu (HE) Nevesinje]], koja se nalazi na istočnom dijelu Nevesinskog polja. Ponovo bi se ove vode koristile uz vlastite vode Nevesinjskog polja koristile preko akumulacije Nevesinje, koja se nalazi na 836&nbsp;m nadmorske visine i koja se nalazi na sjevernom obodu Dabarskog polja.


<!-- Pokušao sam popraviti ovaj pasus, ali stvarno ne znam šta se htjelo reći. -->
Vode HE Dabar bi se sa prirodnim vodama [[Dabarsko polje|Dabarskog polja]] bi se kanalom prevodile, pa bi se onda tunelom Dabar-Fatnica, koji je već probijen, vodile u Fatničko polje, kako bi se te vode zajedno sa vodama Fatničkog polja vodile preko tunela Fatnica-akumulacija Bileća, koji se nalazi u izgradnji, preko HE Bileća vodile u akumulaciju [[Bileća]].
Vode HE Dabar bi se sa prirodnim vodama [[Dabarsko polje|Dabarskog polja]] bi se kanalom prevodile, pa bi se onda tunelom Dabar-Fatnica, koji je već probijen, vodile u Fatničko polje, kako bi se te vode zajedno sa vodama Fatničkog polja vodile preko tunela Fatnica-akumulacija Bileća, koji se nalazi u izgradnji, preko HE Bileća vodile u akumulaciju [[Bileća]].


Tunel Fatnica-akumulacija Bileća, koji ima dužinu od 15,6 km, će u prvoj fazi izgradnje služiti kao spojni tunel za prevođenje voda, dok će u finalnoj fazi biti dovodni tunel za HE Bileća.
Tunel Fatnica-akumulacija Bileća, koji ima dužinu od 15,6 km, u prvoj fazi izgradnje služit će kao spojni tunel za prevođenje voda, dok će u finalnoj fazi biti dovodni tunel za HE Bileća.


Ovaj projekat je već započet 1980. godine, međutim, do danas nije završen.
Ovaj projekt već je započet 1980, ali još uvijek nije završen.


Ukupno se planira izgradnja hidroelektrana na Trebišnjici: [[Hidroelektrana Dabar]] (60 MW), [[Hidroelektrana Bileća]] (160 MW) i [[Hidroelektrana Nevesinje]] (36 MW).
Ukupno se planira izgradnja hidroelektrana na Trebišnjici: [[Hidroelektrana Dabar]] (60 MW), [[Hidroelektrana Bileća]] (160 MW) i [[Hidroelektrana Nevesinje]] (36 MW).
Red 70: Red 75:


==== Male hidroelektrane ====
==== Male hidroelektrane ====
Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju hidroelektrane Brova, koja se nalazi na Ljubomirskom polju sjeverno od bosanksohercegovačkog grada Trebinje, te je dio razvojnog sistema "Gornji horizont rijeke Trebišnjice". Planirana je godišnja proizvodnja od 400.000 kWh.
Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju hidroelektrane Brova, koja se nalazi na Ljubomirskom polju sjeverno od Trebinja, te je dio razvojnog sistema "Gornji horizont rijeke Trebišnjice". Planirana je godišnja proizvodnja od 400.000 kWh.


=== Hidroelektrane na Drini ===
=== Hidroelektrane na Drini ===
Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju ukupno četiri hidroelektrana na slivu rijeke Drine ukupne instalisane snage od 592,5 MW, a ukupne planirane godišnje proizvodnje u iznosu od 1666 GWh.<ref name="auto"/>
Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju ukupno četiri hidroelektrana na slivu rijeke Drine ukupne instalirane snage od 592,5 MW, a ukupne planirane godišnje proizvodnje u iznosu od 1666 GWh.<ref name="auto"/>


==== [[Hidroelektrana Buk Bijela|HE Buk Bijela]] ====
==== [[Hidroelektrana Buk Bijela|HE Buk Bijela]] ====
[[Datoteka:Електрокрајина.jpg|mini|268x268piksel|Sjedište Elektrokrajine u Banjoj Luci]]Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju hidroelektrane Buk Bijela, koja če se nalaziti 9 kilometara od grada Foče. Ova hidroelektrana bi imala za 140 MW veću proizvodnju nego dosadašnja [[Hidroelektrana Višegrad|HE Višegrad]], čime bila najveća na rijeci Drini sa instalisanom snagom od 450 MW, a godišnjom proizvodnjom od 1150 GWh električne energije.
[[Datoteka:Електрокрајина.jpg|mini|Sjedište Elektrokrajine u Banjoj Luci]]
Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju hidroelektrane Buk Bijela, koja će se nalaziti 9 kilometara od Foče. Ova hidroelektrana bi imala za 140 MW veću proizvodnju nego dosadašnja [[Hidroelektrana Višegrad|HE Višegrad]], čime bila najveća na rijeci Drini s instaliranom snagom od 450 MW, a godišnjom proizvodnjom od 1150 GWh električne energije.


HE Buk Bijela če biti betonska-lučno-gravitaciona, sa građevinskom visinom od 125 metara sa pet prevlnjih polja u srednjem djelu Brane, te uzsa pribransko postrojenje neposredno uz branu i brzotokom koji ide od preliva preko mašinske zgrade.
HE Buk Bijela će biti betonska-lučno-gravitaciona, s građevinskom visinom od 125 metara s pet prevlnjih<!-- ? --> polja u srednjem dijelu Brane, te uz pribransko postrojenje neposredno uz branu i brzotokom koji ide od preliva preko mašinske zgrade.


Do sada je i između [[Crna Gora|Vlade Crne Gore]] (sa 26,15%) i Vlade Republike Srpske (sa 73,85%) postignut o finansiranju i korišćenju hidroelektrane Buk Bijela.
Do sada je i između [[Crna Gora|Vlade Crne Gore]] (s 26,15%) i Vlade Republike Srpske (s 73,85%) postignut o finansiranju i korištenju hidroelektrane Buk Bijela.


==== [[Hidroelektrana Foča|HE Foča]] ====
==== [[Hidroelektrana Foča|HE Foča]] ====
Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju HE Foča sa instaliranom snagom od 55,5 MW i planirane godišnje proizvodnje od 195 GWh, koja će se nalaziti 500 metara uzvodno od grada Foča.
Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju HE Foča s instaliranom snagom od 55,5 MW i planirane godišnje proizvodnje od 195 GWh, koja će se nalaziti 500 metara uzvodno od Foče.


==== [[Hidroelektrana Mrsovo|HE Mrsovo]] ====
==== [[Hidroelektrana Mrsovo|HE Mrsovo]] ====
Elektroprivreda Republike Srpske gradi i Hidroelektranu Mrsovo na rijeci [[Lim (rijeka)|Limu]] sa instalisanom snagom od 43,8 MW i planiranom godišnjom proizvodnjom od 165 GWh električne energije.
Elektroprivreda Republike Srpske gradi i Hidroelektranu Mrsovo na [[Lim (rijeka)|Limu]] s instaliranom snagom od 43,8 MW i planiranom godišnjom proizvodnjom od 165 GWh električne energije.


==== [[Hidroelektrana Paunci|HE Paunci]] ====
==== [[Hidroelektrana Paunci|HE Paunci]] ====
Elektroprivreda Republike Srpske planira da i također izgradi hidroelektranu Paunci na rijeci Drini sa instalisanom proizvodnjom od 43,2 MW i planiranom godišnjom proizvodnjom od 156 GWh
Elektroprivreda Republike Srpske planira također izgraditi hidroelektranu Paunci na Drini s instaliranom proizvodnjom od 43,2 MW i planiranom godišnjom proizvodnjom od 156 GWh


==== Male hidroelektrane ====
==== Male hidroelektrane ====
Elektroprivreda Republike Srpske planira izgraditi ukupno 75 malih hidroelektrana na slivnom području rijeke Drine<ref name="auto"/>:
Elektroprivreda Republike Srpske planira izgraditi ukupno 75 malih hidroelektrana na slivnom području Drine<ref name="auto"/>:
* 24 na [[Bistrička rika|Bistrici]]
* 24 na [[Bistrička rika|Bistrici]]
* 16 na [[Sutjeska (rijeka)|Sutjesci]]
* 16 na [[Sutjeska (rijeka)|Sutjesci]]
Red 105: Red 111:


=== Propala izgradnja hidroelektrana na Vrbasu ===
=== Propala izgradnja hidroelektrana na Vrbasu ===
Na slivu rijeke Vrbas Elektroprivreda Republike je planira izgraditi ukupno tri hidroelektrane, sa ukupnom instalisanom snagom od 102,1 MW, dok bi ukupna planirana godišnja proizvodnja iznosila 396,88 MW.<ref>{{Cite web|url=http://b92.net/biz/vesti/region.php|title=B92 - Internet, Radio i TV stanica - najnovije vesti iz Srbije|website=B92.net|accessdate=2016-03-19}}</ref><ref name="auto"/>
Na slivu rijeke Vrbas Elektroprivreda Republike planira izgraditi ukupno tri hidroelektrane, s ukupnom instaliranom snagom od 102,1 MW, dok bi ukupna planirana godišnja proizvodnja iznosila 396,88 MW.<ref name="auto"/>


No, u oktobru 2015. godine advokatska kancelarija "Baroš" saopštila je, da je raskinut je ugovor o koncesiji za izgradnju hidroelektrana na Vrbasu između Vlade Republike Srpske i Elektroprivrede Republike Srpske.
U oktobru 2015. advokatska kancelarija "Baroš" saopćila je da je raskinut ugovor o koncesiji za izgradnju hidroelektrana na Vrbasu između Vlade Republike Srpske i Elektroprivrede Republike Srpske.


Taj ugovor je 25. novembra 2004. godine bio potpisan, te je ukupna vrijednost tog ugovora procjenena na 164,7 miliona eura. Period trajanja je bio planiran na 25 godine, ne računajući vrijeme za izgradnju, koja je trebala trajati 4,5 godine.
Taj ugovor je bio potpisan 25. novembra 2004, te je ukupna vrijednost ugovora procijenena na 164,7 miliona eura. Period trajanja je bio planiran na 25 godine, ne računajući vrijeme za izgradnju, koja je trebala trajati 4,5 godine.


Prije toga predstavnici banjalučkih nevladinih organizacija, udruženja građana, ekoloških organizacija, sportskih društava, ali i mještani mjesnih zajednica Krupa na Vrbasu, Rekavica i Karanovac su bili proziv izgradnje hidroelektrana, koji su se udružili u "Koaliciju za Vrbas".
Prije toga predstavnici banjalučkih nevladinih organizacija, udruženja građana, ekoloških organizacija, sportskih društava, ali i mještani mjesnih zajednica Krupa na Vrbasu, Rekavica i Karanovac bili su protiv izgradnje hidroelektrana, koji su se udružili u "Koaliciju za Vrbas".
[[Datoteka:Termolektrana Ugljevik.JPG|thumb|334x334px|RiTE Ugljevik Elektroprivrede Republike Srpske, najveći zagađivać pod termoelektranama u Evropi]]
[[Datoteka:Termolektrana Ugljevik.JPG|mini|RiTE Ugljevik Elektroprivrede Republike Srpske, najveći zagađivač pod termoelektranama u Evropi]]


== Ekologija ==
== Ekologija ==
Od 5.693,60 GWh električne energije, koliko je Elektroprivreda Republike Srpske ukupno proizvela u 2014. godini, 2559,94 GWh ili 44,96% je proizvedeno u hidroelektranama, odnosno u proizvodnji koji ne šteti okolini, dok je u termoelektranama proizvedeno 3.133,66 GWh ili 55,04%.
Od 5.693,60 GWh električne energije, koliko je Elektroprivreda Republike Srpske ukupno proizvela u 2014, 2559,94 GWh ili 44,96% je proizvedeno u hidroelektranama, odnosno u proizvodnji koji ne šteti okolini, dok je u termoelektranama proizvedeno 3.133,66 GWh ili 55,04%.


=== RiTE Ugljevik ===
=== RiTE Ugljevik ===
RiTE Ugljevik je prva na listi zagađivača termoelektrana na zapadnom Balkanu.<ref>{{Cite web|url=http://nezavisne.com/nauka-tehnologija/okolina/termoelektrane-sa-zapadnog-balkana-najveci-zagadjivaci/359895|title=Termoelektrane sa zapadnog Balkana najveći zagađivači|last=N.N.|website=Nezavisne novine|accessdate=2016-03-19}}</ref>
RiTE Ugljevik je prva na listi zagađivača termoelektrana na zapadnom Balkanu.<ref>{{Cite web|url=http://nezavisne.com/nauka-tehnologija/okolina/termoelektrane-sa-zapadnog-balkana-najveci-zagadjivaci/359895|title=Termoelektrane sa zapadnog Balkana najveći zagađivači|last=N.N.|website=Nezavisne novine|accessdate=19. 3. 2016}}</ref>


Rudnik i termoelektrana Ugljevik proizvodi godišnje i do 160.000 tona [[Sumpor-dioksid|sumpordioksida]] SO², što 125 puta više nego što dozvoljavaju evropski propisi, dok udio sumpora u uglju, koji RiTE Ugljevik koristi, iznosi oko pet posto.
Rudnik i termoelektrana Ugljevik proizvodi godišnje i do 160.000 tona [[Sumpor-dioksid|sumpordioksida]] SO<sup>2</sup>, što 125 puta više nego što dozvoljavaju evropski propisi, dok udio sumpora u uglju, koji RiTE Ugljevik koristi, iznosi oko pet posto.


Time što je Bosna i Hercegovina 2006. godine potpisala ugovor sa [[Evropska unija|Evropskom unjijom]] o osnivanju [[Energetska zajednica|Energetske zajednice]] (EZ), RiTE Ugljevik treba do 2017. godine da smanji količinu SO² sa 25.000 na 200 miligrama SO² po metru kubnom (mg/m³).
Time što je Bosna i Hercegovina 2006. potpisala ugovor s [[Evropska unija|Evropskom unijom]] o osnivanju [[Energetska zajednica|Energetske zajednice]] (EZ), RiTE Ugljevik treba do 2017. smanjiti količinu SO<sup>2</sup> sa 25.000 na 200 miligrama SO<sup>2</sup> po metru kubnom (mg/mSO<sup>3</sup>).


Tri godine nakon potpisivanja ugovora, je 2009. godine RiTE Ugljevik uzela Kredit u iznosu od 181 miliona konvertibilnih maraka (KM), kako bi se ugradilo postrojenje za odsumporavanje dimnih gasova (ODG). Ugradnja ODG-a je bila planirana do 2013. godine, ali do danas nije izvršena.
Tri godine nakon potpisivanja ugovora, 2009. godine RiTE Ugljevik uzela je kredit u iznosu od 181 miliona KM, kako bi se ugradilo postrojenje za odsumporavanje dimnih gasova (ODG). Ugradnja ODG-a bila je planirana do 2013, ali do danas nije izvršena.


Prema navodima RiTE Ugljevik, zemljište i vodu u okolini termoelektrane zagađuju i čestice, koje padaju iz 310 metara visokog dimnjaka TE Ugljevik ili se nose vjetrom sa odlagališta pepela. Osim toga, u toku proizvodnje nastanu i velike količine otpadnih voda, koje se izliju u rijeke [[Mezgraja (Ugljevik)|Mezgraju]] i [[Janja (rijeka)|Janju]], koje teču kroz Ugljevik.
Prema navodima RiTE Ugljevik, zemljište i vodu u okolini termoelektrane zagađuju i čestice, koje padaju iz 310 metara visokog dimnjaka TE Ugljevik ili se nose vjetrom sa odlagališta pepela. Osim toga, u toku proizvodnje nastanu i velike količine otpadnih voda, koje se izliju u rijeke [[Mezgraja (Ugljevik)|Mezgraju]] i [[Janja (rijeka)|Janju]], koje teču kroz Ugljevik.


Prema navodima Elektroprivrede Republike Srpske, polovina sumpordioksida SO² pepela, koja pada iz dimnjaka RiTE Ugljevik ,zagađuje Bosnu i Hercegovinu, dok vjetar drugu polovinu tog SO² raznese u [[Srbija|Srbiju]], Crnu Goru, [[Hrvatska|Hrvatsku]] i [[Sredozemna regija (Turska)|Sredozemne zemlje]], pa čak i u [[Francuska|Francusku]].
Prema navodima Elektroprivrede Republike Srpske, polovina sumpordioksida SO<sup>2</sup> pepela, koja pada iz dimnjaka RiTE Ugljevik, zagađuje Bosnu i Hercegovinu, dok vjetar drugu polovinu tog SO<sup>2</sup> raznese u [[Srbija|Srbiju]], Crnu Goru, [[Hrvatska|Hrvatsku]] i [[Sredozemna regija (Turska)|Sredozemne zemlje]], pa i u [[Francuska|Francusku]].


Prema istraživanju Centralne informativne agencije (CIN) zagađenje sumpora iz RiTE Ugljevik Bosnu i Hercegovinu košta oko 2,1 milijarde KM godišnje.
Prema istraživanju Centralne informativne agencije (CIN) zagađenje sumpora iz RiTE Ugljevik Bosnu i Hercegovinu košta oko 2,1 milijarde KM godišnje.
[[Datoteka:Gacko Power Plant.jpg|thumb|331x331px|RiTE Gacko Elektroprivrede Republike Srpske]]
[[Datoteka:Gacko Power Plant.jpg|mini|RiTE Gacko Elektroprivrede Republike Srpske]]


=== RiTE Gacko ===
=== RiTE Gacko ===
Rudnik i termoelektrana Gacko se ne nalazi na listi deset najvećih zagađivača na zapadnom Balkanu, time što udio sumpora u uglju, prema navodima Elektroprivrede Republike Srpske, iznosi 1,33%, dok izlazna koncentracija u dimnom gasu iznosi 845 mg/m³.
Rudnik i termoelektrana Gacko ne nalazi se na listi deset najvećih zagađivača na zapadnom Balkanu, time što udio sumpora u uglju, prema navodima Elektroprivrede Republike Srpske, iznosi 1,33%, dok izlazna koncentracija u dimnom gasu iznosi 845 mg/m<sup>3</sup>.


== Finansijski rezultati ==
== Finansijski rezultati ==
Prihodi Elektroprivrede Republike Srpske su 2007. godine iznosili 293.105.455 [[Konvertibilna marka|Konvertibilnih maraka]] (KM), dok su rashodi te godine i znosili 287.853.429 KM. Finalni dobitak 2007. godine iznosio je 7.680.396 KM.
Prihodi Elektroprivrede Republike Srpske 2007. iznosili su 293.105.455 KM, dok su rashodi te godine iznosili 287.853.429 KM. Finalni dobitak 2007. iznosio je 7.680.396 KM.


Iduće godine, prihodi Elektroprivrede RS-a su povećani za 30,3% na 420.550.420 KM, dok su rashodi te godine također povećani za 30,4% na 413.575.319 KM. Finalni dobitak 2008. godine iznosio je 6.455.075 KM, čime je smanjen za 18,98% u odnosu na 2007. godinu.
Iduće godine, prihodi ERS-a povećani su za 30,3% na 420.550.420 KM, dok su rashodi te godine također povećani za 30,4% na 413.575.319 KM. Finalni dobitak 2008. iznosio je 6.455.075 KM, čime je smanjen za 18,98% u odnosu na 2007. godinu.


Dvije godine nakon toga, Elektroprivreda Republike Srpske zaobilježila je uspjela povećati dobitak na 10.204.006 KM, čime su povećani za 35,88% u odnosu na 2009. godinu, a u odnosu na 2008. godinu za 36,74%, dok su prihodi te godine u odnosu na 2009. godinu povećani za 6,39% na 432.875.238 KM, a rashodi također povećani za 7,55% u odnosu na 2009. godinu.
Dvije godine nakon toga, Elektroprivreda Republike Srpske uspjela je povećati dobitak na 10.204.006 KM, čime su povećani za 35,88% u odnosu na 2009, a u odnosu na 2008. za 36,74%, dok su prihodi te godine u odnosu na 2009. povećani za 6,39% na 432.875.238 KM, a rashodi također povećani za 7,55% u odnosu na 2009. godinu.


Od 2011. do 2012. godine dobitak Elektroprivrede Republike Srpske je se kretao između 6,414 miliona KM (2011) i 7,181 KM (2012).
Od 2011. do 2012. dobitak Elektroprivrede Republike Srpske kretao se između 6,414 miliona KM (2011) i 7,181 KM (2012).


Elektroprivreda Republike Srpske je 2013. godine ostvarila rekordnu dobit u iznosu od 53,135 miliona KM, čime je povećana u odnosu na 2012. godinu za 739,94%. Prihod ERS-a te godine iznosio je 706,743 miliona KM, te su povećani u odnosu na 2012. godinu za 13,59%, dok su rashodi iznosili 650,590 miliona KM, čime su povećani za 6,53% u odnosu na 2012. godinu.
Elektroprivreda Republike Srpske 2013. ostvarila je rekordnu dobit u iznosu od 53,135 miliona KM, čime je povećana u odnosu na 2012. za 739,94%. Prihod ERS-a te godine iznosio je 706,743 miliona KM, te su povećani u odnosu na 2012. za 13,59%, dok su rashodi iznosili 650,590 miliona KM, čime su povećani za 6,53% u odnosu na 2012. godinu.


2014. godine dobit ERS-a je smanjena za 585% na 9,082 miliona KM, dok je prihod te godine iznosio 668,394 miliona KM, čime je smanjen za 5,74% u odnosu na 2013. godinu. Rashodi te godine su inosili 654,352 miliona KM, te su povećani za 0,57% u odnosu na 2013. godinu.
Godine 2014. dobit ERS-a smanjen je za 585% na 9,082 miliona KM, dok je prihod te godine iznosio 668,394 miliona KM, čime je smanjen za 5,74% u odnosu na 2013. godinu. Rashodi te godine su inosili 654,352 miliona KM, te su povećani za 0,57% u odnosu na 2013. godinu.


== Proizvodnja ==
== Proizvodnja ==
Elektroprivreda Republike Srpske je u drugoj godini tokom rata u Bosni i Hercegovini, 1993. godine, odnosno u prvoj godini poslovanja, proizvela 1595,2 gigavatsati (GWh) električne energije, dok je potrošnja iznosila 1691,1 GWh, čime je stvoren prvi i do sada jedini manjak proizvodnje u Elektroprivredi Republike Srpske.
Elektroprivreda Republike Srpske je u drugoj godini tokom rata u Bosni i Hercegovini, 1993. godine, odnosno u prvoj godini poslovanja, proizvela 1595,2 gigavatsati (GWh) električne energije, dok je potrošnja iznosila 1691,1 GWh, čime je stvoren prvi i do sada jedini manjak proizvodnje u Elektroprivredi Republike Srpske.


U ostalim godinama Rata u Bosni i Hercegovini, ERS je proizvodio 2462,9 GWh (1994) i 2354,8 GWh (1995).
U ostalim godinama rata u Bosni i Hercegovini, ERS je proizvodio 2462,9 GWh (1994) i 2354,8 GWh (1995).


U prvoj godini nakon kraja agresije na Bosnu i Hercegovinu, Elektroprivreda RS je ukupno proizvela 3956,8 GWh električne energije, što je za 68,03% više u odnosu na 1995. godinu. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je tada 1098 GWh ili 27,74%, dok je u hidroelektranama proizvedeno 2894,8 GWh ili 73,16%.
U prvoj godini nakon rata u Bosni i Hercegovini, ERS je ukupno proizvela 3956,8 GWh električne energije, što je za 68,03% više u odnosu na 1995. godinu. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je tada 1098 GWh ili 27,74%, dok je u hidroelektranama proizvedeno 2894,8 GWh ili 73,16%.


Pet godina kasnije, 2001. godine proizvedeno je 4676,04 GWh, što je 15,38% više nego 1996. godine. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji iznosio je te godine 2050,57 GWh ili 43,85%, čime je taj udio povećan za 16,11% u odnosu na 1996. godinu. Udio hidroelektrana u ukupnoj proizvodnji 2001. godine iznosio je 2625,47 GWh ili 56,15%.
Pet godina kasnije, 2001. proizvedeno je 4676,04 GWh, što je 15,38% više nego 1996. godine. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji iznosio je te godine 2050,57 GWh ili 43,85%, čime je taj udio povećan za 16,11% u odnosu na 1996. godinu. Udio hidroelektrana u ukupnoj proizvodnji 2001. godine iznosio je 2625,47 GWh ili 56,15%.


2007. godine Elektroprivreda Republike Srpske ukupno je proizvela 4463,94 GWh električne energije, što je za 4,53% manje nego 2001. godine. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji iznosila je 2607,15 GWh ili 58,40%, čime je povećan za 14,55% u odnosu na 2001. godinu. Udio hidroelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je 1856,79 GWh ili 41,60%.
Godine 2007. Elektroprivreda Republike Srpske ukupno je proizvela 4463,94 GWh električne energije, što je za 4,53% manje nego 2001. godine. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji iznosila je 2607,15 GWh ili 58,40%, čime je povećan za 14,55% u odnosu na 2001. godinu. Udio hidroelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je 1856,79 GWh ili 41,60%.


Šest godina kasnije, 2013. godine ERS je ostvarila rekordnu proizvodnju u iznosu od 6364,19 GWh električne energije, od čega je u termoelektranama proizvedeno 3390,12 GWh ili 53,02%. Taj udio je u odnosu na 2007. godinu smanjen za 5,38%. Udio proizvodnje u hidroelektranama ERS-a je 2013. godine iznosio je 2920,91 GWh ili 45,90%.
Šest godina kasnije, 2013. godine ERS je ostvarila rekordnu proizvodnju u iznosu od 6364,19 GWh električne energije, od čega je u termoelektranama proizvedeno 3390,12 GWh ili 53,02%. Taj udio je u odnosu na 2007. godinu smanjen za 5,38%. Udio proizvodnje u hidroelektranama ERS-a je 2013. godine iznosio je 2920,91 GWh ili 45,90%.


2014. godine Elektroprivreda Republike Srpske je proizvela ukupno 5693,60 GWh, što je u odnosu na 2013. godinu manje za 11,77%. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je te godine 3133,66 GWh ili 55,03%, čime je taj udio u odnosu na 2013. godinu veći za 2,01%. Udio hidroelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je 2522,09 GWh ili 44,30%.
Godine 2014. Elektroprivreda Republike Srpske je proizvela ukupno 5693,60 GWh, što je u odnosu na 2013. godinu manje za 11,77%. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je te godine 3133,66 GWh ili 55,03%, čime je taj udio u odnosu na 2013. godinu veći za 2,01%. Udio hidroelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je 2522,09 GWh ili 44,30%.


== Organizacija ==
== Organizacija ==
Vlada Republike Srpske je 30. decembra 2005. godine dala odluku o organizaciji Elektroprivrede Republike Srpske kao Mješoviti Holding Elektroprivreda Repulike Srpske i kao matično preduzeće sa ukupno deset zavisnih preduzeća, od kojih su pet zaslužene za proizvodnju električne energije i dodatnih pet za prodaju električne energije.<ref name="auto"/>
Vlada Republike Srpske je 30. decembra 2005. dala odluku o organizaciji Elektroprivrede Republike Srpske kao Mješoviti Holding Elektroprivreda Repulike Srpske i kao matično preduzeće sa ukupno deset zavisnih preduzeća, od kojih su pet zaslužene za proizvodnju električne energije i dodatnih pet za prodaju električne energije.<ref name="auto"/>


Preduzeća zaslužena za proizvodnju električne energije Elektroprivrede Republike Srpske:
Preduzeća zaslužena za proizvodnju električne energije Elektroprivrede Republike Srpske:
Red 185: Red 191:


== Reference ==
== Reference ==
{{Refspisak}}
{{refspisak}}


[[Kategorija:Kompanije u Bosni i Hercegovini]]
[[Kategorija:Kompanije u Bosni i Hercegovini]]

Verzija na dan 23 oktobar 2017 u 10:11

Mješoviti Holding Elektroprivreda Republike Srpske MP a.d. Trebinje
VrstaDioničko
IndustrijaElektroprivreda
Osnovano2. 6. 1992.
Osnivač(i)Vlada Republike Srpske
SjedišteTrebinje, Bosna i Hercegovina
ProizvodiElektrična energija
Prihod668,394 miliona KM (2014)
Neto dobit9,082 miliona KM (2014)
VlasnikVlada Republike Srpske
Zaposleni9056
Veb-sajters.ba

Mješoviti Holding Elektroprivreda Republike Srpske matično preduzeće a.d. Trebinje bosanskohercegovačko je preduzeće koje se bavi proizvodnjom i prodajom električne energije.[1]

Elektroprivreda Republike Srpske (ERS) najveća je kompanija u Republici Srpskoj, koja se bavi elektroprivrednim djelatnostima, dok je nakon Elektroprivrede Bosne i Hercegovine najveća kompanija u Bosni i Hercegovina, koja se bavi elektroprivrednim djelatnostima.

Historija i razvoj

Godine 1894. u Zenici je osnovano prvo preduzeće za proizvodnju i dostavu električne energije u Bosni i Hercegovini.[2]

Narodna vlada Bosne i Hercegovine donijela je odluku 3. augusta 1945. o osnivanju preduzeća za električnu energiju na području tadašnje Socijalističke republike Bosne i Hercegovine pod nazivom "ElektroBiH", koja je stupila na snagu 7. septembra 1945, datum koji se smatra danom osnivanja Elektroprivrede Bosne i Hercegovine.

Godine 1973. potpisan je sporazum o udruživanju osnovnih organizacija udruženog rada djelatnosti proizvodnje i prenosa električne energije, čime je osnovano "Preduzeće proizvodnje i prenosa električne energije Elektroprivreda BiH".[3]

Dvije godine nakon toga, odnosno 1975, potpisan je drugi samoupravni sporazum o osnivanju "Samoupravne interesne zajednice Elektroprivreda BiH".

Godine 1977, četiri godine nakon prvog, a dvije godine nakon drugog sporazuma, završena je transformacija u "Složenu organizaciju udruženog rada za proizvodnju i distribuciju električne energije Elektroprivreda Bosne i Hercegovine Sarajevo".

Nekoliko mjeseci nakon početka rata u Bosni i Hercegovini, 2. juna 1992, Narodna skupština Republike Srpske donijela je odluku o osnivanju Elektroprivrede Republike Srpske kao javno preduzeće.[4]

13 godina kasnije, 30. decembra 2005, Vlada Republike Srpske pretvorila je tadašnje "Javno preduzeće Elektroprivreda Republike Srpske" u "Mješoviti Holding Elektroprivreda Republike Srpske" sa sjedištem Trebinju, čime je pretvorena u akcionarsko društvo.

U martu 2015. potpisan je ugovor o podsticanju proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora i o obaveznom otkupu iz privatnih hidroelektrana po zagarantiranoj otkupnoj cijeni između Elektroprivrede Republike Srpske i Bobar-Taubinger elektronik iz Foče. Pravo na podsticaj se po tom ugovoru može zatražiti od 1. aprila 2012. do 10. decembra 2025.

Sjedište Elektroprivrede Republike Srpske u Trebinju

Dana 7. decembra 2011. Elektroprivreda Republike Srpske potpisala je ugovor s njemačkom kompanijom Siemens o zamjeni transformatora, generatora i postrojenja ERS-a, za šta će se izdvojiti 4.232.842 konvertibilnih maraka (KM).

Vlasništvo

Elektroprivreda Republike Srpske je, iako akcionarsko društvo, u 100%-vlasništvu Vlade Republike Srpske.

Investicije

Elektroprivreda Republike Srpske trenutno planira izgraditi deset hidroelektrana na slivu rijeke Drine, Vrbasa i Trebišnjice. Na teritoriji Republike Srpske trenutno je planirana izgradnja jedne termoelektrane u Ugljeviku, ali je ta termoelektrana u vlasništvu privatne kompanije "Comsar Energy RS".

Hidroelektrane na Trebišnjici

Za izgradnju hidroelektrana, planirano je da se dio voda iz Gatačkog polja, koje se nalazi u blizini Gacka, prebaci u akumulaciju Zalomka na rijeci Zalomci, koja se nalazi na 970 metara nadmorske visine. Taj projekt, prema riječima ERS-a, predstavlja ključnu tačku u hidrosistemu izravnjana voda.[4]

HE Trebinje II ERS-a

Te prebačene vode iz Gatačkog polja i vlastite vode rijeke Zalomke koristile bi se za hidroelektranu (HE) Nevesinje, koja se nalazi na istočnom dijelu Nevesinskog polja. Ponovo bi se ove vode koristile uz vlastite vode Nevesinjskog polja koristile preko akumulacije Nevesinje, koja se nalazi na 836 m nadmorske visine i koja se nalazi na sjevernom obodu Dabarskog polja.

Vode HE Dabar bi se sa prirodnim vodama Dabarskog polja bi se kanalom prevodile, pa bi se onda tunelom Dabar-Fatnica, koji je već probijen, vodile u Fatničko polje, kako bi se te vode zajedno sa vodama Fatničkog polja vodile preko tunela Fatnica-akumulacija Bileća, koji se nalazi u izgradnji, preko HE Bileća vodile u akumulaciju Bileća.

Tunel Fatnica-akumulacija Bileća, koji ima dužinu od 15,6 km, u prvoj fazi izgradnje služit će kao spojni tunel za prevođenje voda, dok će u finalnoj fazi biti dovodni tunel za HE Bileća.

Ovaj projekt već je započet 1980, ali još uvijek nije završen.

Ukupno se planira izgradnja hidroelektrana na Trebišnjici: Hidroelektrana Dabar (60 MW), Hidroelektrana Bileća (160 MW) i Hidroelektrana Nevesinje (36 MW).

Taj ukupni projekat Elektroprivrede Republike Srpske zove se "Gornji horizont rijeke Trebišnjice".

Male hidroelektrane

Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju hidroelektrane Brova, koja se nalazi na Ljubomirskom polju sjeverno od Trebinja, te je dio razvojnog sistema "Gornji horizont rijeke Trebišnjice". Planirana je godišnja proizvodnja od 400.000 kWh.

Hidroelektrane na Drini

Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju ukupno četiri hidroelektrana na slivu rijeke Drine ukupne instalirane snage od 592,5 MW, a ukupne planirane godišnje proizvodnje u iznosu od 1666 GWh.[4]

HE Buk Bijela

Sjedište Elektrokrajine u Banjoj Luci

Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju hidroelektrane Buk Bijela, koja će se nalaziti 9 kilometara od Foče. Ova hidroelektrana bi imala za 140 MW veću proizvodnju nego dosadašnja HE Višegrad, čime bila najveća na rijeci Drini s instaliranom snagom od 450 MW, a godišnjom proizvodnjom od 1150 GWh električne energije.

HE Buk Bijela će biti betonska-lučno-gravitaciona, s građevinskom visinom od 125 metara s pet prevlnjih polja u srednjem dijelu Brane, te uz pribransko postrojenje neposredno uz branu i brzotokom koji ide od preliva preko mašinske zgrade.

Do sada je i između Vlade Crne Gore (s 26,15%) i Vlade Republike Srpske (s 73,85%) postignut o finansiranju i korištenju hidroelektrane Buk Bijela.

HE Foča

Elektroprivreda Republike Srpske planira izgradnju HE Foča s instaliranom snagom od 55,5 MW i planirane godišnje proizvodnje od 195 GWh, koja će se nalaziti 500 metara uzvodno od Foče.

HE Mrsovo

Elektroprivreda Republike Srpske gradi i Hidroelektranu Mrsovo na Limu s instaliranom snagom od 43,8 MW i planiranom godišnjom proizvodnjom od 165 GWh električne energije.

HE Paunci

Elektroprivreda Republike Srpske planira također izgraditi hidroelektranu Paunci na Drini s instaliranom proizvodnjom od 43,2 MW i planiranom godišnjom proizvodnjom od 156 GWh

Male hidroelektrane

Elektroprivreda Republike Srpske planira izgraditi ukupno 75 malih hidroelektrana na slivnom području Drine[4]:

Propala izgradnja hidroelektrana na Vrbasu

Na slivu rijeke Vrbas Elektroprivreda Republike planira izgraditi ukupno tri hidroelektrane, s ukupnom instaliranom snagom od 102,1 MW, dok bi ukupna planirana godišnja proizvodnja iznosila 396,88 MW.[4]

U oktobru 2015. advokatska kancelarija "Baroš" saopćila je da je raskinut ugovor o koncesiji za izgradnju hidroelektrana na Vrbasu između Vlade Republike Srpske i Elektroprivrede Republike Srpske.

Taj ugovor je bio potpisan 25. novembra 2004, te je ukupna vrijednost ugovora procijenena na 164,7 miliona eura. Period trajanja je bio planiran na 25 godine, ne računajući vrijeme za izgradnju, koja je trebala trajati 4,5 godine.

Prije toga predstavnici banjalučkih nevladinih organizacija, udruženja građana, ekoloških organizacija, sportskih društava, ali i mještani mjesnih zajednica Krupa na Vrbasu, Rekavica i Karanovac bili su protiv izgradnje hidroelektrana, koji su se udružili u "Koaliciju za Vrbas".

RiTE Ugljevik Elektroprivrede Republike Srpske, najveći zagađivač pod termoelektranama u Evropi

Ekologija

Od 5.693,60 GWh električne energije, koliko je Elektroprivreda Republike Srpske ukupno proizvela u 2014, 2559,94 GWh ili 44,96% je proizvedeno u hidroelektranama, odnosno u proizvodnji koji ne šteti okolini, dok je u termoelektranama proizvedeno 3.133,66 GWh ili 55,04%.

RiTE Ugljevik

RiTE Ugljevik je prva na listi zagađivača termoelektrana na zapadnom Balkanu.[5]

Rudnik i termoelektrana Ugljevik proizvodi godišnje i do 160.000 tona sumpordioksida SO2, što 125 puta više nego što dozvoljavaju evropski propisi, dok udio sumpora u uglju, koji RiTE Ugljevik koristi, iznosi oko pet posto.

Time što je Bosna i Hercegovina 2006. potpisala ugovor s Evropskom unijom o osnivanju Energetske zajednice (EZ), RiTE Ugljevik treba do 2017. smanjiti količinu SO2 sa 25.000 na 200 miligrama SO2 po metru kubnom (mg/mSO3).

Tri godine nakon potpisivanja ugovora, 2009. godine RiTE Ugljevik uzela je kredit u iznosu od 181 miliona KM, kako bi se ugradilo postrojenje za odsumporavanje dimnih gasova (ODG). Ugradnja ODG-a bila je planirana do 2013, ali do danas nije izvršena.

Prema navodima RiTE Ugljevik, zemljište i vodu u okolini termoelektrane zagađuju i čestice, koje padaju iz 310 metara visokog dimnjaka TE Ugljevik ili se nose vjetrom sa odlagališta pepela. Osim toga, u toku proizvodnje nastanu i velike količine otpadnih voda, koje se izliju u rijeke Mezgraju i Janju, koje teču kroz Ugljevik.

Prema navodima Elektroprivrede Republike Srpske, polovina sumpordioksida SO2 pepela, koja pada iz dimnjaka RiTE Ugljevik, zagađuje Bosnu i Hercegovinu, dok vjetar drugu polovinu tog SO2 raznese u Srbiju, Crnu Goru, Hrvatsku i Sredozemne zemlje, pa i u Francusku.

Prema istraživanju Centralne informativne agencije (CIN) zagađenje sumpora iz RiTE Ugljevik Bosnu i Hercegovinu košta oko 2,1 milijarde KM godišnje.

RiTE Gacko Elektroprivrede Republike Srpske

RiTE Gacko

Rudnik i termoelektrana Gacko ne nalazi se na listi deset najvećih zagađivača na zapadnom Balkanu, time što udio sumpora u uglju, prema navodima Elektroprivrede Republike Srpske, iznosi 1,33%, dok izlazna koncentracija u dimnom gasu iznosi 845 mg/m3.

Finansijski rezultati

Prihodi Elektroprivrede Republike Srpske 2007. iznosili su 293.105.455 KM, dok su rashodi te godine iznosili 287.853.429 KM. Finalni dobitak 2007. iznosio je 7.680.396 KM.

Iduće godine, prihodi ERS-a povećani su za 30,3% na 420.550.420 KM, dok su rashodi te godine također povećani za 30,4% na 413.575.319 KM. Finalni dobitak 2008. iznosio je 6.455.075 KM, čime je smanjen za 18,98% u odnosu na 2007. godinu.

Dvije godine nakon toga, Elektroprivreda Republike Srpske uspjela je povećati dobitak na 10.204.006 KM, čime su povećani za 35,88% u odnosu na 2009, a u odnosu na 2008. za 36,74%, dok su prihodi te godine u odnosu na 2009. povećani za 6,39% na 432.875.238 KM, a rashodi također povećani za 7,55% u odnosu na 2009. godinu.

Od 2011. do 2012. dobitak Elektroprivrede Republike Srpske kretao se između 6,414 miliona KM (2011) i 7,181 KM (2012).

Elektroprivreda Republike Srpske 2013. ostvarila je rekordnu dobit u iznosu od 53,135 miliona KM, čime je povećana u odnosu na 2012. za 739,94%. Prihod ERS-a te godine iznosio je 706,743 miliona KM, te su povećani u odnosu na 2012. za 13,59%, dok su rashodi iznosili 650,590 miliona KM, čime su povećani za 6,53% u odnosu na 2012. godinu.

Godine 2014. dobit ERS-a smanjen je za 585% na 9,082 miliona KM, dok je prihod te godine iznosio 668,394 miliona KM, čime je smanjen za 5,74% u odnosu na 2013. godinu. Rashodi te godine su inosili 654,352 miliona KM, te su povećani za 0,57% u odnosu na 2013. godinu.

Proizvodnja

Elektroprivreda Republike Srpske je u drugoj godini tokom rata u Bosni i Hercegovini, 1993. godine, odnosno u prvoj godini poslovanja, proizvela 1595,2 gigavatsati (GWh) električne energije, dok je potrošnja iznosila 1691,1 GWh, čime je stvoren prvi i do sada jedini manjak proizvodnje u Elektroprivredi Republike Srpske.

U ostalim godinama rata u Bosni i Hercegovini, ERS je proizvodio 2462,9 GWh (1994) i 2354,8 GWh (1995).

U prvoj godini nakon rata u Bosni i Hercegovini, ERS je ukupno proizvela 3956,8 GWh električne energije, što je za 68,03% više u odnosu na 1995. godinu. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je tada 1098 GWh ili 27,74%, dok je u hidroelektranama proizvedeno 2894,8 GWh ili 73,16%.

Pet godina kasnije, 2001. proizvedeno je 4676,04 GWh, što je 15,38% više nego 1996. godine. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji iznosio je te godine 2050,57 GWh ili 43,85%, čime je taj udio povećan za 16,11% u odnosu na 1996. godinu. Udio hidroelektrana u ukupnoj proizvodnji 2001. godine iznosio je 2625,47 GWh ili 56,15%.

Godine 2007. Elektroprivreda Republike Srpske ukupno je proizvela 4463,94 GWh električne energije, što je za 4,53% manje nego 2001. godine. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji iznosila je 2607,15 GWh ili 58,40%, čime je povećan za 14,55% u odnosu na 2001. godinu. Udio hidroelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je 1856,79 GWh ili 41,60%.

Šest godina kasnije, 2013. godine ERS je ostvarila rekordnu proizvodnju u iznosu od 6364,19 GWh električne energije, od čega je u termoelektranama proizvedeno 3390,12 GWh ili 53,02%. Taj udio je u odnosu na 2007. godinu smanjen za 5,38%. Udio proizvodnje u hidroelektranama ERS-a je 2013. godine iznosio je 2920,91 GWh ili 45,90%.

Godine 2014. Elektroprivreda Republike Srpske je proizvela ukupno 5693,60 GWh, što je u odnosu na 2013. godinu manje za 11,77%. Udio termoelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je te godine 3133,66 GWh ili 55,03%, čime je taj udio u odnosu na 2013. godinu veći za 2,01%. Udio hidroelektrana u ukupnoj proizvodnji bio je 2522,09 GWh ili 44,30%.

Organizacija

Vlada Republike Srpske je 30. decembra 2005. dala odluku o organizaciji Elektroprivrede Republike Srpske kao Mješoviti Holding Elektroprivreda Repulike Srpske i kao matično preduzeće sa ukupno deset zavisnih preduzeća, od kojih su pet zaslužene za proizvodnju električne energije i dodatnih pet za prodaju električne energije.[4]

Preduzeća zaslužena za proizvodnju električne energije Elektroprivrede Republike Srpske:

Preduzeća zaslužena za prodaju električne energije Elektroprivrede Republike Srpske:

  • ZP Elektrokrajina a.d. Banja Luka
  • ZP Elektro Doboj a.d. Doboj
  • ZP Elektro Bijeljina a.d. Bijeljina
  • ZP Elektrodistribucija Pale a.d. Pale
  • ZP Elektrohercegovina a.d. Trebinje

Također pogledajte

Reference

  1. ^ "Energetski potencijal u BiH" (PDF). CIN. Pristupljeno 19. 3. 2016. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  2. ^ d.o.o., Promotim. "Elektroprivreda BiH". www.elektroprivreda.ba. Pristupljeno 19. 3. 2016. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  3. ^ "Osnovana Elektroprivreda BiH". historija.ba. Pristupljeno 19. 3. 2016. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  4. ^ a b c d e f "Elektroprivreda Republike Srpske". ers.ba. Pristupljeno 19. 3. 2016. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
  5. ^ N.N. "Termoelektrane sa zapadnog Balkana najveći zagađivači". Nezavisne novine. Pristupljeno 19. 3. 2016. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektroprivreda_Republike_Srpske&oldid=2868670"