Razlika između verzija stranice "York (dinastija)"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
No edit summary |
|||
| Red 17: | Red 17: | ||
York je bio ogranak dinastije [[Plantagenet]] koji je osnovao [[Edmund, 1. vojvoda od Yorka]], treći sin engleskog kralja [[Eduard III, kralj Engleske|Eduarda III]]. Edmundov sin [[Rikard, 3. grof od Cambridgea]], oženio je Anne Mortimer, prapraunuku [[Leonel, 1. vojvoda od Clarencea|Leonela]], drugog sina Eduarda III. Anne de Mortimer je bila sestra [[Edmund Mortimer, 5. grof od Marcha|Edmunda Mortimera]], koji je u to vrijeme bio nasljednik krune po principu [[primogenitura|kognatičke primogeniture]] i kojeg je kralj [[Rikard II, kralj Engleske|Rikard II]] bio proglasio svojim prijestolonasljednikom. Međutim, vlast je uzurpirao [[Henrik IV, kralj Engleske|Henrik IV]]. |
York je bio ogranak dinastije [[Plantagenet]] koji je osnovao [[Edmund, 1. vojvoda od Yorka]], treći sin engleskog kralja [[Eduard III, kralj Engleske|Eduarda III]]. Edmundov sin [[Rikard, 3. grof od Cambridgea]], oženio je Anne Mortimer, prapraunuku [[Leonel, 1. vojvoda od Clarencea|Leonela]], drugog sina Eduarda III. Anne de Mortimer je bila sestra [[Edmund Mortimer, 5. grof od Marcha|Edmunda Mortimera]], koji je u to vrijeme bio nasljednik krune po principu [[primogenitura|kognatičke primogeniture]] i kojeg je kralj [[Rikard II, kralj Engleske|Rikard II]] bio proglasio svojim prijestolonasljednikom. Međutim, vlast je uzurpirao [[Henrik IV, kralj Engleske|Henrik IV]]. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Godine [[1455]]. izbili su [[Ratovi ruža]], sukob potaknut željom [[Rikard, 3. vojvoda od Yorka|Rikarda, 1. vojvode od Yorka]], sina pomenutog grofa od Cambridgea i Anne Mortimer, da se domogne engleske krune. Njegov sin, kralj [[Eduard IV, kralj Engleske|Eduard IV]], je [[1461]]. godine uspio zbaciti kralja [[Henrik VI, kralj Engleske|Henrika VI]], ali je tek drugim zbacivanjem Henrika VI [[1471]]. godine uspio osigurati Jorkovcima krunu na neko vrijeme. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Godine [[1485]]. poginuo je kralj [[Rikard III, kralj Engleske|Rikard III]] u bici s predstavnikom izumrle dinastije Lancaster, budućim [[Henrik VII, kralj Engleske|Henrikom VII]], koji je pripadao [[Tudori]]ma. Henrik VII je oženio [[Elizabeta od Yorka|Elizabetu od Yorka]], kćerku Eduarda IV, i tako ujedinio lankastersku i jorkovsku partiju. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Henrik VII, i njegov sin, [[Henrik VIII]], namjerno su uzrokavali izumiranje dinastije York, tada jedinih predstavnika nekada brojnih Plantageneta, kako bi učvrstili svoju vlast. Henrik VII je naredio pogubljenje maloumnog [[Eduard, 17. grof od Warwicka|Eduarda]], 17. grofa od Warwicka i 7. grofa od Salisburya, [[1499]]. godine. Time je dinastija bila osuđena na izumiranje koje se konačno desilo smrću grofove sestre i nasljednice, [[beatifikacija|beatificirane]] [[Margareta, 8. grofica od Salisburya|Margarete]], 8. grofice od Salisburya, čije je pogubljenje naredio Henrik VIII. |
||
== Porodično stablo == |
|||
{{familytree/start}} |
{{familytree/start}} |
||
| Red 53: | Red 67: | ||
|stil_kutije_EM=background-color: #afa;}} |
|stil_kutije_EM=background-color: #afa;}} |
||
{{familytree/end}} |
{{familytree/end}} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Godine [[1455]]. izbili su [[Ratovi ruža]], sukob potaknut željom [[Rikard, 3. vojvoda od Yorka|Rikarda, 1. vojvode od Yorka]], sina pomenutog grofa od Cambridgea i Anne Mortimer, da se domogne engleske krune. Njegov sin, kralj [[Eduard IV, kralj Engleske|Eduard IV]], je [[1461]]. godine uspio zbaciti kralja [[Henrik VI, kralj Engleske|Henrika VI]], ali je tek drugim zbacivanjem Henrika VI [[1471]]. godine uspio osigurati Jorkovcima krunu na neko vrijeme. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Godine [[1485]]. poginuo je kralj [[Rikard III, kralj Engleske|Rikard III]] u bici s predstavnikom izumrle dinastije Lancaster, budućim [[Henrik VII, kralj Engleske|Henrikom VII]], koji je pripadao [[Tudori]]ma. Henrik VII je oženio [[Elizabeta od Yorka|Elizabetu od Yorka]], kćerku Eduarda IV, i tako ujedinio lankastersku i jorkovsku partiju. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Henrik VII, i njegov sin, [[Henrik VIII]], namjerno su uzrokavali izumiranje dinastije York, tada jedinih predstavnika nekada brojnih Plantageneta, kako bi učvrstili svoju vlast. Henrik VII je naredio pogubljenje maloumnog [[Eduard, 17. grof od Warwicka|Eduarda]], 17. grofa od Warwicka i 7. grofa od Salisburya, [[1499]]. godine. Time je dinastija bila osuđena na izumiranje koje se konačno desilo smrću grofove sestre i nasljednice, [[beatifikacija|beatificirane]] [[Margareta, 8. grofica od Salisburya|Margarete]], 8. grofice od Salisburya, čije je pogubljenje naredio Henrik VIII. |
||
[[Kategorija:Engleske dinastije]] |
[[Kategorija:Engleske dinastije]] |
||
Verzija na dan 2 mart 2011 u 18:15
| York | |
|---|---|
 | |
| Države | Engleska, Irska |
| Osnivač | Edmund, 1. vojvoda od Yorka |
| Posljednji vladar | Rikard III, kralj Engleske |
| Posljednji član | Margareta, 8. grofica od Salisburya |
| Osnovana | 1385. |
| Izumrla | 1541. |
| Svrgnuta | 1485. |
York je bila dinastija koja je vladala Engleskom od 1461. do 1470. i ponovo od 1471. do 1485. godine. Bili su patrilinearni potomci trećeg sina Eduarda III i kao takvi su pripadali Plantagenetima, ali i potomci kćerke Eduardovog drugog sina i kao takvi nasljednici engleske krune. Po načelu kognatičke primogeniture, Jorkovci su imali prednost nad svojim rivalima, Lankastercima, ali su Lankasterci imali prednost nad Jorkovcima po principu agnatičke primogeniture; tip primogeniture po kojoj je trebalo da se nasljeđuje engleska kruna nije bio ustaljen sve do 1689. godine.
Osnivanje
York je bio ogranak dinastije Plantagenet koji je osnovao Edmund, 1. vojvoda od Yorka, treći sin engleskog kralja Eduarda III. Edmundov sin Rikard, 3. grof od Cambridgea, oženio je Anne Mortimer, prapraunuku Leonela, drugog sina Eduarda III. Anne de Mortimer je bila sestra Edmunda Mortimera, koji je u to vrijeme bio nasljednik krune po principu kognatičke primogeniture i kojeg je kralj Rikard II bio proglasio svojim prijestolonasljednikom. Međutim, vlast je uzurpirao Henrik IV.
Ratovi ruža
Godine 1455. izbili su Ratovi ruža, sukob potaknut željom Rikarda, 1. vojvode od Yorka, sina pomenutog grofa od Cambridgea i Anne Mortimer, da se domogne engleske krune. Njegov sin, kralj Eduard IV, je 1461. godine uspio zbaciti kralja Henrika VI, ali je tek drugim zbacivanjem Henrika VI 1471. godine uspio osigurati Jorkovcima krunu na neko vrijeme.
Gubitak krune
Godine 1485. poginuo je kralj Rikard III u bici s predstavnikom izumrle dinastije Lancaster, budućim Henrikom VII, koji je pripadao Tudorima. Henrik VII je oženio Elizabetu od Yorka, kćerku Eduarda IV, i tako ujedinio lankastersku i jorkovsku partiju.
Izumiranje
Henrik VII, i njegov sin, Henrik VIII, namjerno su uzrokavali izumiranje dinastije York, tada jedinih predstavnika nekada brojnih Plantageneta, kako bi učvrstili svoju vlast. Henrik VII je naredio pogubljenje maloumnog Eduarda, 17. grofa od Warwicka i 7. grofa od Salisburya, 1499. godine. Time je dinastija bila osuđena na izumiranje koje se konačno desilo smrću grofove sestre i nasljednice, beatificirane Margarete, 8. grofice od Salisburya, čije je pogubljenje naredio Henrik VIII.
Porodično stablo
| Jorkovci | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Eduard III 1312-1377 vl. 1327-1377 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Leonel 1338–1368 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Filipa 1355-1382 | Edmund 1341-1402 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Roger Mortimer 1374-1398 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Anne Mortimer 1390-1411 | Rikard 1375-1415 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rikard 1411-1460 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Eduard IV 1442-1483 vl. 1461-1470 vl. 1471-1483 | George 1449-1478 | Rikard III 1452-1485 vl. 1483-1485 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Eduard V 1470-? vl. 1483. | Eduard 1475-1499 | Margareta 1473-1541 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||