Dioklecijanova palača

Datoteka:SPLIT-Hebrard overall color restitution.jpg

Dioklecijanova palača

Rimski car Dioklecijan proveo je zadnje godine svoga života u ogromnoj palači, koju je podigao u blizini svoga rodnog mjesta Aspalthos (Dioclea, blizu Salone - današnjeg Solina) u Dalmaciji između 295-305 godine. Spalatska (prijašnje ime za Split) palača odlikuje se svojim izvanrednim strateškim položajem u sredini Rimskog Carstva između zapada i istoka.

Palača se sastoji od niza rimskih vila i dvorske, vojne, gradske i sakralne arhitekture. Na pravougaonom temelju sagrađena palača zauzimala je oko 30.000 m² (otprilike 215 x 180 metara). Ogromni zidovi i tornjevi na svakom uglu, kao i još po četiri manja tornja na svakome zidu (osim na zidu prema moru), razgraničavali su ovu građevinu od ostale okoline. Unutrašnjost palače sastojala se od jedne vodoravne (Decumanus) i jedne uspravn (Cardo) ulice, koja je palaču pravilno dijelila na četiri dijela: dva na sjeveru i dva na jugu.

U sjevernom dijelu su arheološka iskopavanja pokazala ostatke dvije velike grđevine pravougaonog oblika, čija funkcija do danas nije u potpunosti razjašnjena. Pretpostavlja se da su građevine imale vojnu funkciju.

Na središnjem trgu (Peristil) u južnome dijelu palače, na lijevoj i desnoj strani, nalazili su se parkovi sa spomenicima (tri hrama i Dioklecijanov mauzolej). U južnoj četvrti očuvani su ostaci carskih odaja različitih oblika.

Tokom vijekova prvobitna se arhitektura stalno mijenjala. Danas su od kompleksa sačuvane zidine, troja vrata (Zlatna - Porta Aurea, Srebrna - Porta Argentea, Željezna - Porta Ferrea i Mjedena - Porta Aenea), carev mauzolej (danas crkva Sv. Duje), ugaone kule, Jupiterov hram ili Hram svih bogova, središnji trg - Peristil, te neposredno na jugu od Peristila, Vestibul.

Vanjski linkovi

• Stranica UNESCOa o Splitu i Dioklecijanovoj palači