Tadžikistan

Republika Tadžikistan Ҷумҳурии Тоҷикистон Jumhurii Tojikiston
Zastava Grb
Himna: "Surudi Milli"
Položaj Tadžikistana na karti Položaj Tadžikistana
Glavni grad		Dushanbe
Službeni jezik		tadžik
Državno uređenje
• Predsjednik		Emomali Rahmon
• Premijer		Oqil Oqilov
Zakonodavstvo
Nezavisnost		od SSSRa, 9. septembar, 1991
Površina
• Ukupno		143,100 km2 (95.)
• Vode (%)		0,3
Stanovništvo
• Ukupno		7,320,000 (100.)
• Gustoća		45/km2
Valuta		Tadžikistanski somoni
Vremenska zona		UTC +5
Pozivni broj		+992
Internetska domena		.tj

Republika Tadžikistan (Тоҷикистон), ranije poznata kao Tadžička Sovjetska Socijalistička Republika) je zemlja u Srednjoj Aziji, koja se graniči sa Afganistanom, Kinom, Kirgistanom i Uzbekistanom. Tadžikistan doslovno znači 'zemlja Tadžika', dok je samo ime Tadžik izvedeno od riječi tadž, što znači "kruna."

Historija

Područje današnjeg Tadžikistana bilo je dio Perzijskog Carstva, kao i Carstva Aleksandra Velikog. Arapi su osvojili ovo područje u 7. i 8. vijeku i donijeli Islam. Domaća dinastija Samanida vladala je zemljom i okolnim područjima u 10. vijeku i današnji Tadžikistan smatra je svojim pretkom začetnikom.

U sljedećih 500 godina Tadžikistanom su vladali turkijski Gaznavidi, Mongoli i Timuridi, nasljednici Timur Lenka. Od početka 16. vijeka Tadžikistan je bio dio Buharskog kanata koji je 1868. postao vazalna država Ruskog Carstva.

Nakon dolaska boljševika na vlast Tadžici su isprva dobili autonomnu republiku u okviru Uzbekistana, a od 1929. svoju vlastitu saveznu republiku. Područja u kojima su živjeli Tadžici nije bilo lako razgraničiti od uzbečkih, pa su dva velika središta tadžičke kulture, Buhara i Samarkand, kao i oko milion etničkih Tadžika ostali unutar Uzbekistana.

Nakon nezavisnosti u zemlji je izbio građanski rat između plemenskih frakcija s navodnom podrškom Rusije i Irana. Mnogi Rusi napustili su Tadžikistan tokom godina rata, koji je okončan potpisivanjem prekida vatre 1997. Slično drugim zemljama Središnje Azije, predsjednik Emomali Rahmonov je na vlasti praktički od nezavisnosti zahvaljujući ustavnim promjenama koje su mu omogućile ponavljanu kandidaturu na izborima na kojima obično pobjeđuje s velikim postotkom osvojenih glasova.

Politika

Šablon:Starost mali okvir Gotovo odmah nakon pošto je stekao nezavisnost, Tadžikistan je zapao u građanski rat u kome su učestvovale razne frakcije, navodno podržavanje od strane Rusije i Irana. Od 400.000 Rusa samo je 25.000 ostalo u Tadžikistanu. Ostali su prebjegli u Rusiju. Do 1997. rat se smirio, a centralna vlast je počela da se formira, sa mirnim izborima 1999.

Tadžikistan je zvanično republika, i ima izbore za predsjednika (mandat od sedam godina) i parlament (mandat od pet godina). Predsjednički izbori su održani 6. novembra 2006., i kao i kod svih prethodnih, međunarodni posmatrači vjeruju da su izbori imali mnogo mana, što pobuđuje optužbe opozicionih partija da predsednik Emomali Rahmonov manipuliše izbornim procesom. Tokom parlamentarnih izbora 2005., Narodna demokratska partija Tadžikistana Emomali Rahmonova osvojila je većinu poslaničkih mjesta.

Karta Tadžikistana

U parlamentu, opozicione grupe su se često sukobljavale sa vladajućom partijom, ali ovo nije dovelo do većih nestabilnosti.

Najvažnije političke partije u tadžikistanu su: Narodna demokratska partija tadžikistana, Tadžikistanska komunistička partija, Tadžikistanska partija islamskog povratka, Demokratska partija tadžikistana (dvije frakcije), Socijalistička partija Tadžikistana (dvije frakcije), Tadžikistanska socijaldemokratska partija, Partija ekonomske reforme tadžikistana, Tadžikistanska agrarna partija.

Provincije

Provincije Tadžikistana

Tadžikistan je podijeljen u regione ili provincije (glavni gradovi u zagradama):

• Hatlon Viloяti Hatlon (Kurgontepa)
• Sugd Viloяti Sugd (Hudžand)
• Karotegin (Kofarnihon)

i jednu autonomnu pokrajinu:

• Gorno-Badakšan Autonomni Region (GBAR) Viloяti Muhtori Kuhistoni Badahšon (Korug).

Oblast u kojoj se nalazi prestonica, Dušanbe, ne ulazi u pokrajinsku administrativnu podjelu.

Geografija

Tadžikistan je mala planinska republika smještena u planinama južnog dijela središnje Azije. Najviši vrh je vrh Komunizma 7.495m. Klima varira od izrazito kontinentalne (velike temperaturne amplitude) do planinske.

Privreda

Privreda Tadžikistana je bila nerazvijena i u sklopu SSSR-a, a nakon otcjepljenja situacija se još i pogoršala pa većina stanovnika živi u oskudici, a Tadžikistan je jedna od najsiromašnijih zemalja svijeta.

Stanovništvo

Veći dio stanovništva se smjestio u Ferganskoj zavali i u dolinama na jugozapadu. Ostatak zemlje je vrlo rijetko naseljen

Također pogledajte

• Tadžikistanski civilni rat
• Kara-Kul
• Zorkul

Literatura

• Historical Dictionary of Tajikistan by Kamoludin Abdullaev and Shahram Akbarzadeh
• Land Beyond the River: The Untold Story of Central Asia by Monica Whitlock
• Lonely Planet Guide: Central Asia by Paul Clammer, Michael Kohn and Bradley Mayhew
• Tajikistan: Disintegration or Reconciliation by Shirin Akiner
• Tajikistan: The Trials of Independence by Shirin Akiner, Mohammad-Reza Djalili and Frederic Grare

Vanjski linkovi

• Tadžikistan online
• Tadžikistan portal
• Tadžikistanska novinska agencija