Neuron

Shema multipolarne nervne ćelije kičmenjaka 1. dendrit 2. akson 3. Ranvijeova suženja (čvorovi) 4. terminalni završeci aksona 5. mijelinski omotač (Švanova ćelija, oligodendrocit) 6. tijelo neurona 7. jedro

Nervne ćelije (neuroni) imaju ulogu provodnika (konduktora) nadražaja od receptora do CNS-a, od CNS-a do odgovarajućih ćelija i organa (efektori) koji će odreagovati na nadražaj, i ulogu prenosa i skladištenja informacija u nervnom sistemu.

Neuroni se sastoje od:

• tijela (soma) sa koga polaze
• dvije vrste nastavaka :
  • dendriti i
  • akson.

Dendriti su kratki, razgranati nastavci koji nadražaj dovode do tijela neurona. Akson (grč. axon, osovina) ili neurit (nervno vlakno) je neparan nastavak koji se samo na kraju grana. Akson nadražaj odvodi od tijela neurona prema sljedećem neuronu.

Akson koji se nalazi van nervnih centara je obavijen omotačem nazvanim mijelinski omotač, koji je prisutan kod kičmenjaka dok je kod beskičmenjaka relativno rijedak. Taj omotač daje vlaknima bijelu boju, dok nervna vlakna sa malo mijelina izgledaju sivo. Mijelinski omotač obrazuju Švanove ćelije tako što naležu na akson i obmotavaju se oko njega. Omotač se obrazuje od segmenata između kojih su prekidi nazvani Ranvijerovi čvorovi.

Vrste neurona

Neuroni se prema broju nastavaka koji polaze sa tijela dijele na:

• unipolarne (pseudounipolarne),
• bipolarne i
• multipolarne.

Unipolarni neuroni imaju samo jedan nastavak, i to akson, dok dendriti ne postoje; nalaze se u sluzokoži čula mirisa kičmenjaka.

Bipolarni imaju dva nastavka - dendrit i akson, i ima ih u spinalnoj gangliji kičmenjaka.

Multipolarni imaju veći broj dendrita i jedan akson; nalaze se u CNS-u kičmenjaka.

Prema pravcu prenošenja nadražaja razlikuju se tri vrste neurona :

• senzitivni,
• motorni i
• asocijativni.

Senzitivni neuroni prenose nadražaj od receptora do odgovarajućih centara u CNS-u, a motorni prenose nadražaj od centara u CNS-u do efektora. Asocijativni neuroni (umetnuti) se nalaze u CNS-u i prenose nadražaj od senzitivnih ka motornim neuronima.