Pljuvačka

Pljuvačka ili slina je vodena supstanca u ustima životinja, koju luče pljuvačne žlijzde.

Sastav

Sadrži 99,5% vode , dok se ostalih 0,5% sastoji od elektrolita , sluzi , glikoproteina , enzima , antibakterijskih supstanci i bakterijska jedinjenja kao što su sekretorni IgA i lizozim. Enzimi su u pljuvački bitni za početak procesa varenja kroba i masti. Također imaju ulogu i u sitnenju čestica hrane unutar usne duplje, štite zube od bakterijskog propadanja. Osim toga, pljuvačka ima funkciju lubrikanta (podmazivača), vlaženja hrane i pomaže pokretanje gutanja, a štiti površinu sluznice usne šupljine od isušivanja. Različite vrste imaju pljuvačku posebne namjene čija funkcija prevazilazi varenje. Neki životinje koriste gumastu pljuvačke za izgradnju gnijezda. Gnijezda ptica roda Aerodramus su, u nekim kulturama, cijenjena za spravljanje delikatesne supe. Kobre i ostale zmije, kao i neke druge otrovnice, love plijen otrovnom pljuvačkom, ubrizganom iz očnjaka. Neki člankonožaca, kao što su pauci i gusjenice, pljuvačne žlijezde prave niti različitih funkcija.

Funkcije

Pljuvačka pomaže probavu hrane i održavanje oralne higijene. Bez normalne funkcije pljuvačke raste učestalost karijesa, bolesti desni (gingivitis), a učestaliji su i drugi oralni problemi.

Podmazivanje

Pljuvačka oblaže oralnu sluznicu i mehanički je štiti od povreda tokom jela, gutanja i govora. U ljudi s malo pljuvačke (kserostomija), bol u ustima je vrlo česta, a hrana (posebno suha) se zadržava u unutrašnjosti usta.

Varenje

Probavne funkcije pljuvačke uključuju vlaženje hrane i pomoć u stvaranju kaše. Ova lubrikativna funkcija pljuvačke omogućava zalogaju hrane da bude lako primljen iz usta u jednjak. Pljuvačka sadrži enzim amilaza, koji se naziva ptijalin, koji razlaže škrob u jednostavnije šećere, kao što su maltoza i dekstrin koji se mogu dalje razložiti u tankom crijevu. Samo oko 30% probave skroba odvija u usnoj šupljini. Pljuvačne žlijezde također luče pljuvačnu lipazu (moćniji oblik lipaze) koja počinje razlaganje masti. Ova lipaza ima veliku ulogu varenju u masti kod novorođenčadi, jer za razvoj njihove gušteračine lipaze ttreba izvjesno vrijeme.

Rezervoar jona i tamponska funkcija

Pljuvačka je zasićena različitim jonima. Sprečava taloženje određenih protein, što bi dovelo do formiranje njihovih soli. Ovi joni djeluju kao tampon , održavajući kiselost usta unutar određenog raspona, obično pH 6,2-7,4. To sprečava rastvaranje minerala u j tvrdim usnim tkivima.

Hormonske funkcija

]]Pljuvačka luči karbohidrazu (gustin), za koju se smatra da ima ulogu u razvoju nepca.

Uloga u osjećanju okusa

Vidi također: Čulo okusa Pljuvačka je vrlo važna u oblikovanju osjećanja okusa. Ona je tečni medij u kojem hemikalije nadražuju receptorne ćelije za okus (uglavnom povezane sa jezičnim papilama). Osobe s malo sline se često žale na disgeuziju (tj. neuređeni okus, npr. smanjenu sposobnost da osjećanja, ili imaju loš, metalni okus svih supstanci).

Lizanje rana

Uobičajno je vjerovanje da pljuvačka ima prirodna sredstva za dezinfekciju , što dovodi ljude na pomisao da je korisno „lizati rane“. ]]Istraživači na University of [[Florida u Gainesvilleu su otkrili protein zvani faktor rasta živca (Nervs Growth F: NGF) u pljuvački miševa . Polivene rane ovom supstancom su zarasla duplo brže od netretiranih. Zaključeno je da pljuvačka može pomoći u liječenju rana u nekih vrsta. NGF, međutim, nije pronađen u ljudskoj pljuvački, ali su istraživači našli da ona sadrži takve antibakterijske agense kao što su sekretorni IgA , laktoferin, lizozim i peroksidaza . Time nije dokazano da ljudsko lizanje rana njih dezinficira, ali lizanje vjerovatno pomaže u čišćenju rana, uklanjanjem većih zagađivača, kao i prljavštine i da se izravno uklone infektivna tijela. Stoga je lizanje jedan od načina brisanja patogena, ako čista voda nije dostupna za životinje ili osobe. Usta životinja su stanište mnogih bakterija, od koje su neke i patogene . Neke bolesti, kao što su herpes, mogu se prenijeti preko usta. Životinjski i ljudski ugrizi se rutinski tretiraju sistemskim antibioticima zbog opasnosti od sepse.

Ljepilo za izgradnju ptičjih gnijezda

Mnoge ptica trkačica u porodici Apodidae, tokom sezone gnježđenja, proizvode viskoznu pljuvačku za lijepljenje materijala za izgradnju gnijezda. Dvije vrste čiope u roda Aerodramus grade gnijezda koristeći samo svoju pljuvačku, a služi i kao osnovica za gnijezda nekih drugih ptica.

Stimulacija

Proizvodnja pljuvačke je putem simpatičkog i parasimpatički nervni sistem|parasimpatičkog nervnog sistema]].

Pljuvačke podstaknuta simpatičkom inervacijom je gušća, a parasimpatički stimulirana je više vodenasta. Simpatičke stimulacije pljuvačke se luči kako bi se olakšalo disanje, dok je parasimpatička olakša probavu.

Parasimpatička stimulacije dovodi do otpuštanja acetilholina (ACH) u pljuvačku. ACH se veže za pečurkaste (muskarinske) receptore, konkretno M3, a uzrokuje povećanu unutarćelijsku koncentraciju kalcijevih jona. (preko IP3 / DAG drugih sistema informacije). To uzrokuje spajanje ćelijskih vezikula sa apikalnom ćelijskom membranom, što dovodi do lučenja. Acetilholin izaziva pljuvačne žlijezde da oslobode kalikrein, enzim koji pretvara kininogen u lizill-bradikinin. On stimulira vazodilataciji krvnih sudova i kapilara u pljuvačnim žlijezdama, što povećava njihovu propustljivost, rezultirajući povećanim protokom krvi i omogućuje proizvodnju više pljuvačke. Pored toga, supstanca P se može vezati za tahikininska NK-1 receptor i dovesti do povećane koncentracije iunutarćelijskog kalcija i naknadnog povećanja lučenja pljuvačke. Konačno, i parasimpatička i simpatička nervna stimulacija mogu dovesti do kontrakcije mijoepiteila koja uzrokuje izbacivanje sekreta iz sekretorne kesa u kanale i na kraju u usnu šupljinu.

Simpatičke stimulacije rezultate u oslobađanje norepinefrina. Norepinefrin vezivanje za α-adrenergičkih receptora će izazvati povećanje intracelularne razine kalcija dovodi do više tekućine u odnosu na lučenje proteina. Ako norepinefrin vezuje β-adrenergički receptori, to će rezultirati u više proteina ili enzima lučenje tečnosti u odnosu na lučenje. Stimulacije norepinefrin u početku smanjuje dotok krvi u žlijezda slinovnica zbog suženja krvnih sudova, ali ovaj efekat je zahvaćen vazodilataciju uzrokovana različitim lokalnim vazodilatatori. Proizvodnja pljuvačke može biti farmakološki stimuliše tzv. sialagoge . Također se može potisnuti od strane tzv. antisialagoga.

Dnevno lučenje pljuvačke

Postoji mnogo rasprava o količini sline koju zdrava osoba dnevno proizvede. Procjene se kreću od 0 ,75-1,5 litara dnevno, a općeprihvaćeno je da za vrijeme spavanja ta količina iznos pada gotovo na gotovo nulu. Kod ljudi, submandibularne žlijezde doprinose oko 70-75% ukupnog sekreta, dok parotidne žlijezde dodaju oko 20-25%, a male količine se izlučuju iz drugih pljuvačnih žlijezda

Sadržaj pljuvačke

Proizvedena u pljuvačnim žlijezda, ljudska pljuvačka sadrži oko 99,5% vode, ali i mnoge važne tvari, uključujući i elektrolite, sluz, antibakterijska jedinjenja i razne enzime.

To je tečnost koja sadrži slijedeće komponente:

• Voda,
  
• Elektroliti:
  

o 2-21 mmol/L natrija (manje od krvne plazme)
o 10-36 mmol/L kalija (više od krvne plazme)
o 1,2-2,8 mmo/L kalcija (slično plazmi)
o 0,08-0,5 mmol/L magnezija
o 5-40 mmol / l klorida (niže od plazma)
o 25 mmol / l bikarbonata (veći od plazma)
o 1,4-39 mmol / L fosfata
o Jod (mmol / L koncentracija je obično veća od plazme, ali zavisne varijable prema unos joda)

• Sluz (sluz u pljuvački se uglavnom sastoji od mukopolisaharida i glikoproteina)
  
• Antibakterijska jedinjenja (tiocijanat, vodikov peroksid , i sekretorni imunoglobulin A)
  
• Epidermski faktor rasta (EGF)
  
• Različiti enzimi ; Postoje tri glavne enzima u pljuvački:
  

o α-amilaza (EC3.2.1.1), ili ptyalin, koji luči acinusnih ćelije parotidne žlijezde i submandibularnu, počinje probavu skroba prije nego što se hrana i proguta; ima pH optimum od 7,4 o Jezični lipaze , koji se luči po acinusnih ćelije sublingvalne žlijezde; ima pH optimum oko 4.0 tako da se ne aktivira do ulaska u kiselu sredinu želuca
o Kalikrein , enzim koji cijepa proteolitičkim visoko-molekularne težine kininogen za proizvodnju bradikinin , što je vazodilatator; to je luči acinusnih ćelijama sva tri velika žlijezda slinovnica
o Antimikrobna enzime koji ubijaju bakterije

• • Lizozim
    
  • Pljuvačke laktoperoksidaza
    
  • Laktoferin
    
  • Imunoglobulin A
    
  • Prolin - bogati proteini (funkcija u emajl formaciji, Ca 2+ vezujući, ubijanje mikroba i podmazivanje)
    

o Minor enzimi uključuju pljuvačke kiselina fosfataza A + B, N-acetilmuramoil-L-alanin amidaza, NAD (P) H dehidrogenaze (kinon) , superoksid dismutaza , glutation transferaze , klasa 3 aldehid dehidrogenaze , glukoza-6-fosfat izomeraza , i tkiva kalikrein (funkcija nepoznat) [12]

• Ćelije: možda čak 8 mil ljudskih i 500 miliona bakterijskih stanica po ml. Prisutnost bakterija proizvoda (male organske kiseline, amine, i tiola) izaziva sline ponekad pokazuju neprijatan miris
  
• Opiorfin, supstanca bolova naći u ljudskoj pljuvački
  
• Haptocorin , protein koji se veže za vitamin B12 da ga zaštiti od degradacije u želucu, prije nego što se vezuje za unutrašnji faktor

Također pogledajte

• Pljuvačna žlijezda
• Usta
• Žlijezda
• Varenje