Razlika između verzija stranice "Lantanoidi"

[pregledana izmjena]

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

U redovima

Verzija na dan 16 novembar 2016 u 17:27

Redni broj	Hemijski element	Hemijski simbol
57	Lantan	La
58	Cerij	Ce
59	Prazeodij	Pr
60	Neodij	Nd
61	Prometij	Pm
62	Samarij	Sm
63	Europij	Eu
64	Gadolinij	Gd
65	Terbij	Tb
66	Disprozij	Dy
67	Holmij	Ho
68	Erbij	Er
69	Tulij	Tm
70	Iterbij	Yb
71	Lutecij	Lu

Lantanoidi su grupa od 15 hemijskih elemenata od lantana do lutecija s atomskim brojevima od 57 do 71 u periodnom sistemu elemenata. Ime su dobili po lantanu. Svi se nalaze u f-bloku, osim lutecija. Postoje aranžmani koji isključuju ili lantan ili lutecij iz ove grupe.

Fizička svojstva elemenata

Hemijski element	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu
Atomski broj	57	58	59	60	61	62	63	64	65	66	67	68	69	70	71
Slika
Gustoća (g/cm³)	6,162	6,770	6,77	7,01	7,26	7,52	5,244	7,90	8,23	8,540	8,79	9,066	9,32	6,90	9,841
Tačka topljenja (°C)	920	795	935	1024	1042	1072	826	1312	1356	1407	1461	1529	1545	824	1652
Tačka ključanja (°C)	3464	3443	3520	3074	3000	1794	1529	3273	3230	2567	2720	2868	1950	1196	3402
Atomska elektronska konfiguracija (plinska faza)*	5d¹	4f¹5d¹	4f³	4f⁴	4f⁵	4f⁶	4f⁷	4f⁷5d¹	4f⁹	4f¹⁰	4f¹¹	4f¹²	4f¹³	4f¹⁴	4f¹⁴5d¹
Atomska elektronska konfiguracija (čvrsta faza)*	5d¹	4f¹5d¹	4f²5d¹	4f³5d¹	4f⁴5d¹	4f⁵5d¹	4f⁷	4f⁷5d¹	4f⁸5d¹	4f⁹5d¹	4f¹⁰5d¹	4f¹¹5d¹	4f¹²5d¹	4f¹⁴	4f¹⁴5d¹
Metalna rešetka (RT)	dhcp	fcc	dhcp	dhcp	dhcp	**	bcc	hcp	hcp	hcp	hcp	hcp	hcp	fcc	hcp
Metalni radijus (pm)	162	181.8	182.4	181.4	183.4	180.4	208.4	180.4	177.3	178.1	176.2	176.1	175.9	193.3	173.8
Otpornost (25 °C) /μ om.cm	57–80 20 °C	73	68	64		88	90	134	114	57	87	87	79	29	79
Magnetna podložnost χ_mol /10⁻⁶(cm³]]·mol⁻¹)	+95.9	+2500 (β)	+5530(α)	+5930 (α)		+1278(α)	+30900	+185000 (350 K)	+170000 (α)	+98000	+72900	+48000	+24700	+67 (β)	+183

* Između inicijalnih Xe i finalnih 6s² elektronskih ljuski

** Sm ima sličnu strukturu kao i drugi lantanoiidi ali ima neobičan ponavljanje sloja 9

Gschneider i Daane (1988) pripisuju trend povećanja tačke topljenja preko serije, (lantan, (920 °C) – lutecij (1622 °C) do mjere hibridizacije u 6s, 5D i 4f orbitali. Vjeruje se da je hibridizacija najveća za cerij, koji ima najnižu tačku topljenja od svih 795 °C.^[1] Lantanoidni metali su mehki; njihova tvrdoća raste tokom pripadajuće serije.^[2] Evropij se izdvaja, jer ima najnižu gustoću u seriji na 5,24 g/cm³ i veliki najveći metalni radijus u seriji, sa 208,4 pm. Može se porediti sa barijem, koji ima metalni radijus od 222 pmi. Vjeruje se da je metal sadrži veći Eu²⁺ ion samo dva elektrona u provodnom bendu. Iterbij stoga ima veliki metalni radijus, a za to je predloženo slično objašnjenje.^[2]

OtpornostI lantanoidnih metala su relativno visoke, u rasponu 29-134 μ-om · cm. Ove vrijednosti mogu se odnositi na dobar provodnik kao što je aluminij, koji ima otpornost od 2.655 μ-om · cm. Sa izuzetkom La, Yb, i Lu (koji nemaju nesparenih F elektrona), lantanoidi su snažno paramagnetni, a to se odražava u njihovoj magnetnoj podložnosti. Gadolinij postaje feromagnetski na ispod 16 °C (‘’Curie’’ tačka). Drugi teži lantaniodimo - terbij, disprozij, holmij, Erbij, tulij i iterbij - postaju feromagnetski na znatno nižim temperaturama.^[3]

Također pogledajte

Commons logo

Commons ima datoteke na temu: Lantanoidi

^ Krishnamurthy, Nagaiyar and Gupta, Chiranjib Kumar (2004) Extractive Metallurgy of Rare Earths, CRC Press, ISBN 0-415-33340-7
^ ^a ^b Šablon:Greenwood&Earnshaw
^ Cullity B. D. and Graham, C. D. (2011) Introduction to Magnetic Materials, John Wiley & Sons, ISBN 9781118211496

[1] Krishnamurthy, Nagaiyar and Gupta, Chiranjib Kumar (2004) Extractive Metallurgy of Rare Earths, CRC Press, ISBN 0-415-33340-7

[Greenwood&Earnshaw-2] Šablon:Greenwood&Earnshaw

[3] Cullity B. D. and Graham, C. D. (2011) Introduction to Magnetic Materials, John Wiley & Sons, ISBN 9781118211496

[1]

[2]

[3]

@@ Red 41: / Red 41: @@
 <center>
 {| class="wikitable" style="font-size: 95%; text-align: center;"
-| style="background:#dfd; "| [[Hemijski element]]||[[Lantan|La]]||[[Cerij|Ce]]||[[prazeodij|Pr]]||[[neodimij|Nd]]||[[prometij|Pm]]||[[samarij|Sm]]||[[europij|Eu]]||[[gadolinij|Gd]]||[[terbij|Tb]]||[[disprozij|Dy]]||[[holmij|Ho]]||[[erbij|Er]]||[[tulij|Tm]]||[[iterbij|Yb]]||[[lutetij|Lu]]
+| style="background:#dfd; "| '''[[Hemijski element]]'''||[[Lantan|La]]||[[Cerij|Ce]]||[[prazeodij|Pr]]||[[neodimij|Nd]]||[[prometij|Pm]]||[[samarij|Sm]]||[[europij|Eu]]||[[gadolinij|Gd]]||[[terbij|Tb]]||[[disprozij|Dy]]||[[holmij|Ho]]||[[erbij|Er]]||[[tulij|Tm]]||[[iterbij|Yb]]||[[lutetij|Lu]]
 |-
 |'''[[Atomski broj]]'''
 |57||58||59||60||61||62||63||64||65||66||67||68||69||70||71
 |-
-| style="background:#dfd; "|Slika || [[Datoteka:Lanthanum-2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Cerium2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Praseodymium.jpg|50px]]||[[Datoteka:Neodymium2.jpg|50px]]|| ||[[Datoteka:Samarium-2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Europium.jpg|50px]]||[[Datoteka:Gadolinium-4.jpg|50px]]||[[Datoteka:Terbium-2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Dy chips.jpg|50px]]||[[Datoteka:Holmium2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Erbium-crop.jpg|50px]]||[[Datoteka:Thulium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg|50px]]||[[Datoterka:Ytterbium-3.jpg|50px]]||[[Datoteka:Lutetium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg|50px]]
+| style="background:#dfd; "|'''Slika''' || [[Datoteka:Lanthanum-2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Cerium2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Praseodymium.jpg|50px]]||[[Datoteka:Neodymium2.jpg|50px]]|| ||[[Datoteka:Samarium-2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Europium.jpg|50px]]||[[Datoteka:Gadolinium-4.jpg|50px]]||[[Datoteka:Terbium-2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Dy chips.jpg|50px]]||[[Datoteka:Holmium2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Erbium-crop.jpg|50px]]||[[Datoteka:Thulium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg|50px]]||[[Datoteka:Ytterbium-3.jpg|50px]]||[[Datoteka:Lutetium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg|50px]]
 |-
 |'''Gustoća'''  (g/cm<sup>3</sup>)