Razlika između verzija stranice "Blok periodnog sistema elemenata"

Pregled historije

[pregledana izmjena]

← Starija izmjena Novija izmjena →

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Verzija na dan 30 septembar 2017 u 20:59

Blok periodnog sistema elemenata je grupa hemijskih elemenata čiji elektroni najvišeg nivoa popunjavaju isti tip atomske orbitale:

Periodni sistem

D-blok

d-blok periodnog sistema sadrži elemente koji najčešće imaju popunjene s-orbitale zadnjeg kvantnog nivoa (ns²), a djelomično popunjene d-orbitale predzadnjeg kvantnog nivoa ((n-1)d^1-10) u neutralnom atomu ili nekom od iona. Elementi d-bloka se nazivaju i prelazni elementi, a u periodnom sistemu se nalaze od 3. do 11. grupe. Elementi 12. grupe periodnog sistema, cink, kadmijum i živa imaju potpuno popunjene (n-1)d orbitale, pa prema tome ne spadaju u prelazne elemente. Prema IUPAC-u oni se svrstavaju u tzv. post-prelazne elemente. U prelazne elemente također spadaju lantan i aktinijum, kao članovi 3. grupe, dok se lantanoidi i aktinoidi nazivaju elementima f-bloka.

F-blok

Elementi f-bloka ili unutrašnji prelazni elementi su elementi čiji elektroni najvišeg nivoa popunjavaju f atomske orbitale. Dijeli se u dvije serije: lantanoidi i aktinoidi. Većina ovih elemenata gradi ionske spojeve u kojima su prisutni kao trovalentni kation M³⁺.

P-blok

Elementi p-bloka su elementi koji u valentnoj ljusci, osim ns² elektrona imaju i np^1-6 elektrone. U p-elemente ne spadaju vodonik i helij, jer su njihove elektronske konfiguracije 1s¹ i 1s².

Grupe p-bloka su:

Elementi p-bloka kao elementarne tvari mogu biti metali, polumetali i nemetali. Nastupaju u različitim oksidacionim stanjima gradeći ionska i kovalentna jedinjenja. Maksimalna oksidaciona stanja odgovaraju sumi valentnih s i p elektrona. Članovi parnih grupa (14. i 16.) grade stabilna parna oksidaciona stanja (ugljik(IV): CO₂, silicij(IV): SiO₂, olovo(IV): PbO₂; ugljik(II): CO, kalaj(II): SnCl₂, olovo(II): PbSO₄) a članovi neparnih grupa (13., 15. i 17.) su stabilni u neparnim (aluminij(III): Al₂O₃; azot(V): HNO₃; hlor(VII): HClO₄)

S-blok

Elementi s-bloka u periodnom sistemu elemenata čine alkalni metali, zemnoalkalni metali, hidrogen i helij. Kod ovih elemenata elektroni najvišeg energetskog nivoa pupunjavaju s atomsku orbitalu. Isključujući hidrogen i helij, svi elementi s-bloka lahko otpuštaju elektron dajući kation. Zbog toga su to jaka redukciona sredstva. Elektronska konfiguracija helija je izuzetno stabina, pa on pripada grupi plemenitih plinova.

@@ Red 9: / Red 9: @@
 * [[Elementi d-bloka]]
 * [[Elementi f-bloka]]
+== Periodni sistem ==
+=== D-blok ===
+'''d-blok''' periodnog sistema sadrži elemente koji najčešće imaju popunjene ''s''-orbitale zadnjeg kvantnog nivoa (n''s''<sup>2</sup>), a djelomično popunjene ''d''-orbitale predzadnjeg kvantnog nivoa ((n-1)''d''<sup>1-10</sup>) u neutralnom [[atom]]u ili nekom od [[ion]]a. Elementi d-bloka se nazivaju i prelazni elementi, a u periodnom sistemu se nalaze od 3. do 11. grupe. Elementi 12. grupe periodnog sistema, [[cink]], [[kadmijum]] i [[živa]] imaju potpuno popunjene (n-1)''d'' orbitale, pa prema tome ne spadaju u prelazne elemente. Prema [[IUPAC]]-u oni se svrstavaju u tzv. [[post-prelazni elementi|post-prelazne elemente]]. U prelazne elemente također spadaju [[lantan]] i [[aktinijum]], kao članovi 3. grupe, dok se lantanoidi i aktinoidi nazivaju elementima [[Elementi f-bloka|f-bloka]].
+=== F-blok ===
+'''Elementi f-bloka''' ili ''unutrašnji prelazni elementi'' su elementi čiji elektroni najvišeg nivoa popunjavaju ''f'' [[atomska orbitala|atomske orbitale]]. Dijeli se u dvije serije: [[lantanoidi]] i [[aktinoidi]]. Većina ovih elemenata gradi ionske spojeve u kojima su prisutni kao [[valencija|trovalentni]] [[kation]] M<sup>3+</sup>.
+=== P-blok ===
+Elementi '''p-bloka''' su elementi koji u valentnoj ljusci, osim [[Kvantni broj|n]]''s''<sup>2</sup> elektrona imaju i n''p''<sup>1-6</sup> elektrone. U ''p''-elemente ne spadaju [[vodonik]] i [[helij]], jer su njihove [[elektronska konfiguracija|elektronske konfiguracije]] 1''s''<sup>1</sup> i 1''s''<sup>2</sup>.
+Grupe p-bloka su:
+* 13: [[13. grupa hemijskih elemenata|Grupa bora]]
+* 14: [[14. grupa hemijskih elemenata|Grupa ugljika]]
+* 15: [[15. grupa hemijskih elemenata|Grupa azota]]
+* 16: [[Halkogeni elementi|Halkogeni]]
+* 17: [[Halogeni elementi|Halogeni]]
+* 18: [[Plemeniti plinovi]]
+Elementi p-bloka kao elementarne tvari mogu biti [[Metal (hemija)|metal]]i, [[polumetali]] i [[nemetal]]i. Nastupaju u različitim [[oksidaciono stanje|oksidacionim stanjima]] gradeći [[ionska veza|ionska]] i [[kovalentna veza|kovalentna]] jedinjenja. Maksimalna oksidaciona stanja odgovaraju sumi valentnih s i p [[elektron]]a. Članovi parnih grupa (14. i 16.) grade stabilna parna oksidaciona stanja (ugljik(IV): [[ugljen dioksid|CO<sub>2</sub>]], [[silicij]](IV): SiO<sub>2</sub>, [[olovo (hemija)|olovo]](IV): PbO<sub>2</sub>; ugljik(II): CO, kalaj(II): SnCl<sub>2</sub>, olovo(II): PbSO<sub>4</sub>) a članovi neparnih grupa (13., 15. i 17.) su stabilni u neparnim ([[aluminij]](III): Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>; [[azot]](V): HNO<sub>3</sub>; [[hlor]](VII): HClO<sub>4</sub>)
+=== S-blok ===
+'''Elementi s-bloka''' u [[periodni sistem elemenata|periodnom sistemu elemenata]] čine [[alkalni metali]], [[zemnoalkalni metali]], [[hidrogen]] i [[helij]]. Kod ovih elemenata elektroni najvišeg [[energetski nivo|energetskog nivoa]] pupunjavaju ''s'' [[atomska orbitala|atomsku orbitalu]]. Isključujući hidrogen i helij, svi elementi s-bloka lahko otpuštaju [[elektron]] dajući [[kation]]. Zbog toga su to jaka redukciona sredstva. [[Elektronska konfiguracija]] helija je izuzetno stabina, pa on pripada grupi [[plemeniti plinovi|plemenitih plinova]].
 {{PSEnav}}