Zimbabve

Republika Zimbabve Republic of Zimbabwe
Zastava Grb
Himna: "Simudzai Mureza WeZimbabwe"
Položaj Zimbabvea na karti Položaj Zimbabvea
Glavni grad		Harare
Službeni jezik		engleski
Državno uređenje
• Predsjednik		Emerson Mnangagva
• Predsjednik vlade		Emerson Mnangagva
Zakonodavstvo
Nezavisnost		Od Ujedinjenog Kraljevstva 11. novembra 1965.
Površina
• Ukupno		390.580 km2 (59.)
• Vode (%)		1
Stanovništvo
• Ukupno		12.576.742 (66.)
• Gustoća		32/km2
Valuta		Zimbabveski dolar (Z$) (100 centa)
Vremenska zona		UTC +2
Pozivni broj		263
Internetska domena		.zw

Zimbabve, službeno Republika Zimbabve, je kontinentalna država koja se nalazi u južnom dijelu Afričkog kontinenta, između Viktorijinih slapova, jezera Karibe, rijeke Zambezi na sjeveru i rijeke Limpopo na jugu. Zimbabve graniči s Južnoafričkom Republikom na jugu, Bocvanom na zapadu, Zambijom na sjeveru i Mozambikom na istoku. Glavni i najveći grad je Harare.

Od 11. stoljeća, teritorija Zimbabvea je bila mjesto nekoliko organiziranih država i kraljevina kao glavna ruta migracija i trgovine. Britanska južnoafrička kompanija je razgraničila teritoriju Zimbabvea tokom 1890-ih stvorivši samoupravnu britansku koloniju Južnu Rodeziju 1923. godine. Konzervativna vlada manjinskog bijelog stanovništva je jednostrano proglasila nezavisnost Rodezije 1965. godine. Ova država je preživjela međunarodnu izolaciju i 15-godišnji gerilski rat sa crnim nacionalističkim snagama koji je završen mirovnim sporazumom kojim je uspostavljena država Zimbabve 1980. godine. Zimbabve se nakon toga pridružio Commonwealthu nacija odakle je suspendovan 2002. godine zbog kršenja međunarodnog prava. Suverena država Zimbabve je članica Ujedinjenih nacija, Južnoafričke razvojne zajednice, Afričke unije i Zajedničkog tržišta za istočnu i južnu Afriku. Ova država je nekada bila poznata kao "dragulj Afrike" zbog svog velikog napretka.

Robert Mugabe je postao premijer Zimbabvea 1980. godine kada je njegova stranka Afrički nacionalni savez Zimbabvea pobijedila na izborima nakon prestanka vladavine bijele manjine; kasnije je postao predsjednik Zimbabvea od 1987. do 2017. godine. Tokom njegovog autoritarnog režima, aparat državne sigurnosti je dominirao zemljom i bio odgovoran za raširena kršenja ljudskih prava. Mugabe je održavao revolucionarnu socijalističku retoriku tokom Hladnog rata optužujući zapadne kapitalističke države za ekonomske teškoće Zimbabvea. Savremeni afrički politički lideri su nerado kritikovali Mugabea i njegov antiimperijalistički pristup, iako ga je nadbiskup Dezmond Tutu nazvao "crtanim likom arhetipskog afričkog diktatora".

Nakon višegodišnjih protesta protiv njegove vlade i brzog pada ekonomije, nacionalna vojska je Mugabea stavila u kućni pritvor tokom državnog udara 15. novembra 2017. godine. Nakon toga je Afrički nacionalni savez Zimbabvea na njegovo mjesto imenovao bivšeg potpredsjednika Emmersona Mnangagwu. Nakon njegove pobjede na izborima 30. jula 2018. godine, lider opozicije Nelson Chamisa je osporio izborne rezultate i podnio zahtjev Ustavnom sudu Zimbabvea. Ustavni sud je potvrdio pobjedu Emmersona Mnangagwe koji je postao novoizabrani predsjednik Zimbabvea.

Historija

Prije otprilike 2000 godina na teritorij današnjeg Zimbabvea počeli su se doseljavati stanovnici koji su govorili bantu jezike i kulturno bili u Željeznom dobu. Među njima su bili i preci današnjih Shona koji sačinjavaju oko 80% stanovništva. Ruševine Velikog Zimbabvea (Great Zimbabwe), svjedoče o postojanju srednjovjekovne Bantu civilizacije u ovoj regiji. Zahvaljujući uspostavljanju trgovačkih veza s muslimanskim trgovcima s Indijskog okeana, Veliki se Zimbabve počeo jače razvijati u 11. vijeku. Država je izvozila zlato, slonovaču i bakar u zamjenu za tkanine i staklo. Razvoj je prestao u 15. vijeku.

Od 1837. Shone su često bili izvrgnuti napadima naroda Ndebele, predvođenog kraljem Mzilikazijem, koji je bježao od Shake i njegovih Zulu ratnika u razdoblju Mfecanea (seoba i sukoba).

U drugoj polovini 19. vijeka britanski i burski trgovci, lovci i misionari počeli su prodirati u ove krajeve. Godine 1888. britanski imperijalist Cecil Rhodes uspio je dobiti prava za rudarenje od Lobengule, kralja Ndebelea. 1889. Rhodes je dobio povelju od kraljice Viktorije za Britansku južnoafričku kompaniju, koja je pokorila Ndebele i zauzela njihov teritorij (koji je 1895. po njemu i nazvan Rodezija).

Narodi Ndebele i Shona pokušali su pobunu protiv prodiranja kolonijalista u njihove krajeve 1896. – 1897. godine. Pobuna, poznata kao Prva Chimurenga, nije uspjela.

Poslije stjecanja nezavisnosti 1980. u Zimbabveu su promijenjena mnoga imena mjesta i ulica.

Geografija

Nadmorske visine se u Zimbabveu kreću od ispod 250 m na ušću rijeke Runde u rijeku Save do 2592 metara na planini Injangandi u Istočnim Planinama. Preko 75% Zimbabvea nalazi se iznad 650 m nadmorske visine. 66% zemlje se nalazi iznad 1000 m. U Zimbabveu se nalaze Viktorijini slapovi. Najveće rijeke su Zambezi, Limpopo i Save.

Zahvaljujući politici zaštite prirode u Zimbabveu još uvijek postoji dosta područja s divljim afričkim životinjama. Zaštita divljih životinja u Zimbabveu provodi se kroz sistem nacionalnih parkova, safari područja Zimbabvea i rekreacijskih parkova.

Provincije

Provincije Zimbabvea

Zimbabve je podijeljen na 8 provincija i dva grada sa statusom provincije:

1. grad Bulawayo ,
2. grad Harare,
3. Manicaland,
4. Mashonaland Central,
5. Mashonaland East,
6. Mashonaland West,
7. Masvingo),
8. Matabeleland North,
9. Matabeleland South i
10. Midlands).

Privreda

Vlada Zimbabvea suočava se s teškim ekonomskim problemima. Upletenost u rat u Demokratskoj Republici Kongo dovelo je do odljeva stotina miliona dolara iz privrede. Podrška MMF-a uskraćena je zbog neplaćanja dugova i nepridržavanja programa reformi i probijanja proračuna. Inflacija je porasla od 32% u 1998. na 59% u 1999. i na preko 600% u 2003. godini.

Stanovništvo

Etničke skupine crnci 98% (Shona 71%, Ndebele 16%, ostali 11%), bijelci 1%, mulati i azijati 1%.

Vjerske skupine: sinkretična (kršćanska i lokalna vjerovanja) 50%, kršćani 25%, lokalna vjerovanja 24%, muslimani i drugi 1%.

Jezici: engleski (službeni jezik), Shona, Sindebele (jezik Ndebele plemena, ponekad zvan i Ndebele), brojni dijalekti manjih etničkih grupa.

Obrazovanje

Zimbabve ima stopu pismenosti od 90% (u 2000. godini), najvišu u Africi. Ostale zemlje SADC imaju slijedeće postotke pismenosti: Južnoafrička Republika 86%, Zambija 79,9%, Svaziland 80,9%, Namibija 83,3%, Lesoto 81,4%, Bocvana 78,9%, Tanzanija 77,1%, Malavi 61,8%, Mozambik 46,5%.

Vanjski linkovi

• Službeni sajt Vlade Zimbabvea
• Zimbabve na BBC News
• Zimbabve na CIA World Factbook
• Zimbabve na "International Futures"