Veliki muftija

Veliki muftija je najviši zvanični vjerski poglavar muslimanskih zajednica, prvenstveno sunitske denominacije. U zavisnosti od zajednice do zajednice nadležnosti reisul-uleme se u velikoj mjeri razlikuju, od uticajnog položaja u većinski muslimanskim državama gdje je religija u velikoj mjeri poistovjećena sa državom do Reisul-uleme u muslimanskim zajednicama koje egzistiraju u sekularnim državama gdje je pozicija Reisul-uleme precizno definisana i ograničena na čisto religijska pitanja. Također, u historijskom kontekstu ovlasti velikog muftije su se razlikovale od perioda do perioda.

Historija

Muftije su muslimanski religijski autoriteti koji izdaju uticajno pravno mišljenje (fetvu) koje podrobnije tumači šerijat tj. islamski zakon. Za vrijeme Osmanlijskog carstva, u to doba najveće i najuticajnije muslimanske države, vremenom je uspostavljen status glavnog muftije odnosno Velikog muftije što je jedan od termina za Reisul-ulemu. Sjedište reisul-uleme se tada nalazilo u Istanbulu a od kraja 16. vijeka reisul-ulama je smatran kao poglavar vjerske zajednice. Osim toga, ne samo da je bio predominantan u oblasti religijskih pitanja već je davao i pravna rješenja i savjete o važnim državnim politikama kao što je između ostalog i svrgavanje vladara. Praksa postojanja glavnog vjerskog poglavara se kasnije, od sredine 19. vijeka, počela koristiti i na području Egipta a poslije se proširila i na druge muslimanske države, tako da danas postoji 16 država sa značajnim muslimanskim stanovništvom koje imaju poziciju reisul-uleme.

Vrste

Osmanlijsko carstvo

Kao što je već rečeno, u Osmanlijskom carstvu Veliki muftija je bio državni zvaničnik od kojih je Veliki muftija Istanbula bio na najvišem hijerarhijskom položaju.

Palestina

Tokom ere britanskog kolonijalizma, britanska kolonijalna vlast je zadržala funkciju Reisul-uleme u mnogim muslimanskim državama gdje je na primjer Velikom muftiji Jerusalema dodijeljena najviša politička funkcija u Palestini. Tokom Prvog svjetskog rata (1914-1918), usljed političke borbe za prevlast, na području Palestine postojala su dvojica Velikih muftija, jedan kojeg su odobrili Britanci i jedan podržan od strane Osmanlijskog carstva. Za vrijeme dok je Palestina bila pod britanskom mandatom, veliki muftija u Jerusalimu je bila pozicija koju su imenovali britanski mandatni organi. Kada je u pitanju Palestina velikog muftiju imenuje predsjednik Palestine.

Saudijska Arabija

Velikog muftiju, odnosno reisul-ulemu Kraljevine Saudijske Arabije, čiji ured je uspostavljen 1953. godine odobrava kralj.

Brunej

Državnog muftiju Bruneja predlaže sultan Bruneja.

Tunis

Prema članu 78. Ustava Tunisa iz 2014. godine Reisul-ulemu imenuje predsjednik Republike.

Značajnije reisul-uleme kroz historiju

Jerusalem

• Mohammed Tahir al-Husayni, Veliki muftija Jerusalema, od 1860-tih to 1908.
• Kamil al-Husayni, Veliki muftija Jerusalema, od 1908. do 1921.
• Mohammad Amin al-Husayni, Veliki muftija Jerusalema, od 1921. do 1948.
• Hussam Al-din Jarallah, Veliki muftija Jerusalema, od 1948. do 1954.
• Sulaiman Ja'abari, Veliki muftija Jerusalema, od 1993. do 1994.
• Ekrima Sa'id Sabri, Veliki muftija Jerusalema, od oktobra 1994. do jula 2006.

Saudijska Arabija

• Muhammad ibn Ibrahim Al ash-Sheikh, Veliki muftija Saudijske Arabije, od 1953. do 1969.
• Abd al-Aziz ibn Baz (1910–1999), Veliki muftija Saudijske Arabije, od 1992. do 1999.

Ostali

• Taj El-Din Hilaly, bivši australijski reisul-ulema,
• Abul Qasim Noori, reisul-ulema Bangladeša,
• Dr. Syed Irshad Ahmad Al Bukhari, veliki muftija Bangladeša,
• Mustafa Cerić, bivši reisul-ulema Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini, od 1993. do 2012.
• Ismail Omar Abdul Aziz, prvi državni muftija Bruneja,
• Ismail Kacholwi, Veliki muftija Evrope, od 1988.

Također pogledajte

• Imam
• Muftija

Vanjski linkovi

• Uloge i značaj halifata kroz historiju