Razlika između verzija stranice "Evropa (satelit)"

Pregled historije

[nepregledana izmjena]

← Starija izmjena Novija izmjena →

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Verzija na dan 26 januar 2009 u 12:08

Evropa je satelit Jupitera. Kruži oko Jupitera na udaljenosti od 670 900 km. Evropin poluprečnik iznosi 1569 km, a masa 4.80 × 10²²kg.

Fizička svojstva

Evropa, kao i Io, za razliku od ostalih planetnih satelita, ima fizička svojstva donekle slična terestričkim planetima (Merkur, Venera, Zemlja i Mars), što znači da je građena uglavnom od otopljenih silikata. Evropa, međutim, za razliku od Ioa, ima sloj leda na površini. Posljednji podaci s letjelice Galileo upućuju na postojanje male željezne jezgre.

Ono što je karakteristično za Evropu je vrlo vjerojatno postojanje vodenog okeana ispod površine, dubine oko 50 km. Ako bi se ove pretpostavke pokazale tačnim, bilo bi to prvo otkriće većih količina vode u tekućem stanju, izvan Zemlje. Zamrzavanje okeana, koji se zapravo sastoji od poluotopljenog leda, priječi toplotna energija oslobođena plimnim silama. Toplota oslobođena u Evropinoj površini je oko 10 puta manja od one unutar Ioa.

Posljednje fotografije teleskopa Hubble otkrivaju postojanje vrlo slabašne atmosfere (10-11 bara) koja sadrži i kisik. Evropin kisik nije biološkog porijekla, već nastaje djelovanjem Sunca i nabijenih čestica na površinski led.

Reljef

Evropina je površina jedinstvena u Sunčevom sistemu. Vrlo je glatka - nema planina iznad nekoliko stotina metara visine. Krateri su također vrlo rijetki - uočena su samo tri s prečnicima većim od 5 km. Sve ovo upućuje na vrlo mladu i aktivnu površinu. Fotografije Evropine površine podsjećaju na fotografije zemaljskih ledenih mora.

Najupečatljiviji detalji Evropine površine su grupe tamnih linija koje obuhvaćaju cijeli satelit - takozvani flexi. Veće su oko 20 km široke, s nejasnim rubovima i središnjom linijom svjetlijeg materijala. Flexi nastaju uslijed skupljanja i rastezanja Europe pod djelovanjem plimnih sila promjenjivog intenziteta. Simulacije pokazuju da bi ovakve linije mogle nastati upravo u slučaju postojanja oceana ispod površine.

Možda najuvjerljiviji dokaz da Evropina kora pluta na okeanu su slike razbijenih i ispremještanih santi leda. U tim područjima Evropina kora izgleda kao razbijena slagalica. Simulacije su pokazale da se razbijeni dijelovi kore nisu mogli okrenuti naopako ili zarotirati samo klizanjem, već je bilo potrebno da plutaju. Jedno od novijih istraživanja pokazalo je, na temelju morfologije (oblika) kratera različitih dimenzija, da okean u Evropinoj unutrašnjosti vjerojatno postoji (ili je postojao), ali se skriva iza najmanje 19 km debele kore.

Za oko 2,5 milijardi godina, kada se Sunce pretvori u crvenog diva, Evropina bi se površina mogla ponovno otopiti.

Magnetsko polje

Letjelica "Galileo" pronašala je slabo Evropino magnetsko polje, oko 4 puta slabije od Ganimedovog. Njeno magnetsko polje je promjenjivo - mijenja se kako Evropa prolazi kroz različita područja Jupiterovog magnetskog polja. Ovo je jak dokaz postojanju vodljivog materijala u unutrašnjosti Evrope - možda slanog okeana.

Historija istraživanja

Galileo Galilej je 1610. godine prvi uperio teleskop prema Jupiteru i otkrio 4 Jupiterova satelita (Io, Evropa, Ganimed i Kalisto), koji se po njemu zovu galilejanski. To je bio dokaz Kopernikove heliocentrične teorije jer se dokazalo da se ne vrti sve oko Zemlje.

Tri su letjelice poslale na Zemlju fotografije ovog satelita: Voyager 1, Voyager 2, te Galileo, a u pripremi je Europa Orbiter.

@@ Red 1: / Red 1: @@
+{{Prijevod}}
-{{Prijevod}}[[slika:Europa-moon.jpg|desno|mini|275 px|Europa]]'''Europa''' je satelit [[Jupiter|Jupiter]]a. Kruži oko Jupitera na udaljenosti od 670 900 km. Europin poluprečnik iznosi 1569 km, a masa 4.80 &times; 10<sup>22</sup>kg.
+[[Datoteka:Europa-moon.jpg|desno|mini|275 px|Europa]]
+'''Evropa''' je satelit [[Jupiter|Jupiter]]a. Kruži oko Jupitera na udaljenosti od 670 900 km. Evropin poluprečnik iznosi 1569 km, a masa 4.80 &times; 10<sup>22</sup>kg.
 == Fizička svojstva ==
-Europa, kao i [[Io (mjesec)|Io]], za razliku od ostalih planetnih satelita, ima fizička svojstva donekle slična terestričkim planetima ([[Merkur (planeta)|Merkur]], [[Venera]], [[Zemlja (planeta)|Zemlja]] i [[Mars]]), što znači da je građena uglavnom od otopljenih silikata. Europa, međutim, za razliku od Ioa, ima sloj leda na površini. Posljednji podaci s letjelice [[Galileo (letjelica)|Galileo]] upućuju na postojanje male željezne jezgre.
+Evropa, kao i [[Io (mjesec)|Io]], za razliku od ostalih planetnih satelita, ima fizička svojstva donekle slična terestričkim planetima ([[Merkur (planeta)|Merkur]], [[Venera]], [[Zemlja (planeta)|Zemlja]] i [[Mars]]), što znači da je građena uglavnom od otopljenih silikata. Evropa, međutim, za razliku od Ioa, ima sloj leda na površini. Posljednji podaci s letjelice [[Galileo (letjelica)|Galileo]] upućuju na postojanje male željezne jezgre.
-Ono što je karakteristično za Europu je vrlo vjerojatno postojanje [[voda|vodenog]] oceana ispod površine, dubine oko 50 km. Ako bi se ove pretpostavke pokazale tačnim, bilo bi to prvo otkriće većih količina vode u tekućem stanju, izvan Zemlje. Zamrzavanje oceana, koji se zapravo sastoji od poluotopljenog leda, priječi toplotna energija oslobođena plimnim silama. Toplota oslobođena u Europinoj površini je oko 10 puta manja od one unutar Ioa.
+Ono što je karakteristično za Evropu je vrlo vjerojatno postojanje [[voda|vodenog]] okeana ispod površine, dubine oko 50 km. Ako bi se ove pretpostavke pokazale tačnim, bilo bi to prvo otkriće većih količina vode u tekućem stanju, izvan Zemlje. Zamrzavanje okeana, koji se zapravo sastoji od poluotopljenog leda, priječi toplotna energija oslobođena plimnim silama. Toplota oslobođena u Evropinoj površini je oko 10 puta manja od one unutar Ioa.
-Posljednje fotografije [[Svemirski teleskop Hubble|teleskopa Hubble]] otkrivaju postojanje vrlo slabašne atmosfere (10-11 bara) koja sadrži i [[kisik]]. Europin kisik nije biološkog porijekla, već nastaje djelovanjem Sunca i nabijenih čestica na površinski led.
+Posljednje fotografije [[Svemirski teleskop Hubble|teleskopa Hubble]] otkrivaju postojanje vrlo slabašne atmosfere (10-11 bara) koja sadrži i [[kisik]]. Evropin kisik nije biološkog porijekla, već nastaje djelovanjem Sunca i nabijenih čestica na površinski led.
+[[Datoteka:Ruddy "Freckles" on Europa.jpg|lijevo|mini|200px| Detalj površine Evrope: paralelni hrptovi ("flexi")]]
-[[Datoteka:Ruddy "Freckles" on Europa.jpg|lijevo|mini|200px| Detalj površine Europe: paralelni hrptovi ("flexi")]]
 === Reljef ===
-Europina je površina jedinstvena u Sunčevom sistemu. Vrlo je glatka - nema planina iznad nekoliko stotina metara visine. Krateri su također vrlo rijetki - uočena su samo tri s prečnicima većim od 5 km. Sve ovo upućuje na vrlo mladu i aktivnu površinu. Fotografije Europine površine podsjećaju na fotografije zemaljskih ledenih mora.
+Evropina je površina jedinstvena u Sunčevom sistemu. Vrlo je glatka - nema planina iznad nekoliko stotina metara visine. Krateri su također vrlo rijetki - uočena su samo tri s prečnicima većim od 5 km. Sve ovo upućuje na vrlo mladu i aktivnu površinu. Fotografije Evropine površine podsjećaju na fotografije zemaljskih ledenih mora.
-Najupečatljiviji detalji Europine površine su grupe tamnih linija koje obuhvaćaju cijeli satelit - takozvani '''flexi'''. Veće su oko 20 km široke, s nejasnim rubovima i središnjom linijom svjetlijeg materijala. Flexi nastaju uslijed skupljanja i rastezanja Europe pod djelovanjem plimnih sila promjenjivog intenziteta. Simulacije pokazuju da bi ovakve linije mogle nastati upravo u slučaju postojanja oceana ispod površine.
+Najupečatljiviji detalji Evropine površine su grupe tamnih linija koje obuhvaćaju cijeli satelit - takozvani '''flexi'''. Veće su oko 20 km široke, s nejasnim rubovima i središnjom linijom svjetlijeg materijala. Flexi nastaju uslijed skupljanja i rastezanja Europe pod djelovanjem plimnih sila promjenjivog intenziteta. Simulacije pokazuju da bi ovakve linije mogle nastati upravo u slučaju postojanja oceana ispod površine.
-Možda najuvjerljiviji dokaz da Europina kora pluta na oceanu su slike razbijenih i ispremještanih santi leda. U tim područjima europina kora izgleda kao razbijena slagalica. Simulacije su pokazale da se razbijeni dijelovi kore nisu mogli okrenuti naopako ili zarotirati samo klizanjem, već je bilo potrebno da plutaju. Jedno od novijih istraživanja pokazalo je, na temelju morfologije (oblika) kratera različitih dimenzija, da ocean u Europinoj unutrašnjosti vjerojatno postoji (ili je postojao), ali se skriva iza najmanje 19 km debele kore.
+Možda najuvjerljiviji dokaz da Evropina kora pluta na okeanu su slike razbijenih i ispremještanih santi leda. U tim područjima Evropina kora izgleda kao razbijena slagalica. Simulacije su pokazale da se razbijeni dijelovi kore nisu mogli okrenuti naopako ili zarotirati samo klizanjem, već je bilo potrebno da plutaju. Jedno od novijih istraživanja pokazalo je, na temelju morfologije (oblika) kratera različitih dimenzija, da okean u Evropinoj unutrašnjosti vjerojatno postoji (ili je postojao), ali se skriva iza najmanje 19 km debele kore.
-Za oko 2.5 milijardi godina, kada se [[Sunce]] pretvori u crvenog diva, Europina bi se površina mogla ponovno otopiti.
+Za oko 2,5 milijardi godina, kada se [[Sunce]] pretvori u crvenog diva, Evropina bi se površina mogla ponovno otopiti.
 === Magnetsko polje ===
-Letjelica "Galileo" pronašala je slabo Europino magnetsko polje, oko 4 puta slabije od [[Ganimed (mjesec)|Ganimed]]ovog. Njeno magnetsko polje je promjenjivo - mijenja se kako Europa prolazi kroz različita područja Jupiterovog magnetskog polja. Ovo je jak dokaz postojanju vodljivog materijala u unutrašnjosti Europe - možda slanog oceana.
+Letjelica "Galileo" pronašala je slabo Evropino magnetsko polje, oko 4 puta slabije od [[Ganimed (mjesec)|Ganimed]]ovog. Njeno magnetsko polje je promjenjivo - mijenja se kako Evropa prolazi kroz različita područja Jupiterovog magnetskog polja. Ovo je jak dokaz postojanju vodljivog materijala u unutrašnjosti Evrope - možda slanog okeana.
 == Historija istraživanja ==
-[[Galileo Galilej]] je [[1610]]. godine prvi uperio teleskop prema Jupiteru i otkrio 4 Jupiterova satelita (Io, Europa, Ganimed i Kalisto), koji se po njemu zovu ''galilejanski''. To je bio dokaz [[Nikola Kopernik|Kopernikove]] heliocentrične teorije jer se dokazalo da se ne vrti sve oko Zemlje.
+[[Galileo Galilej]] je [[1610]]. godine prvi uperio teleskop prema Jupiteru i otkrio 4 Jupiterova satelita (Io, Evropa, Ganimed i Kalisto), koji se po njemu zovu ''galilejanski''. To je bio dokaz [[Nikola Kopernik|Kopernikove]] heliocentrične teorije jer se dokazalo da se ne vrti sve oko Zemlje.
 Tri su letjelice poslale na Zemlju fotografije ovog satelita: [[Voyager 1]], [[Voyager 2]], te [[Galileo (letjelica)|Galileo]], a u pripremi je [[Europa Orbiter]].
+{{Jupiterovi prirodni sateliti}}
 [[Kategorija:Jupiter]]