Razlika između verzija stranice "Michel Foucault"

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Pregled historije
[nepregledana izmjena][nepregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
No edit summary
No edit summary
Red 19: Red 19:
|država za kategoriju=Francuska
|država za kategoriju=Francuska
}}
}}
'''Michel Foucault''' (''Mišel Fuko''; [[15. oktobar]] [[1926]]., [[Poitiers]], [[Francuska]] - [[25. juni]]. [[1984]]., [[Pariz]], Francuska), [[Francuska|francuski]] [[Filozofija|filozof]], [[sociologija|sociolog]] i [[historija|historičar]]. Držao je katedru "Historija sistema misli" na [[Koledž Francuske|Koledžu Francuske]] ([[francuski jezik|fr]]:Collège de France), a predavao je i na [[Kalifornijski univerzitet u Berkleyju|Kalifornijskom univerzitetu u Berkleyju]].
'''Michel Foucault''' (''Mišel Fuko''; [[15. oktobar]] [[1926]]., [[Poitiers]], [[Francuska]] - [[25. juni]]. [[1984]]., [[Pariz]], Francuska), [[Francuska|francuski]] [[Filozofija|filozof]], [[sociologija|sociolog]] i [[historija|historičar]]. Vodio je katedru "Historija sistema misli" na [[Koledž Francuske|Koledžu Francuske]] ([[francuski jezik|fr]]:Collège de France), a predavao je i na [[Kalifornijski univerzitet u Berkleyju|Kalifornijskom univerzitetu u Berkleyju]].


Foucault je najpoznatiji po svojim [[Kritička teorija|kritičkim studijama]] društvenih institucija , ponajprije psihijatrije, medicine, [[nauke o čovjeku]] (ili: [[antropološke nauke]]) i [[zatvor]]skog sistema, kao i po svom radu na [[Historija ljudske seksualnosti|historiji ljudske seksualnosti]]. O Foucaultovim teorijama o moći i odnosima između moći, [[Znanje|znanja]] i diskursa naširoko se raspravljalo. U 1960-im Foucault je često povezivan s [[Strukturalizam|strukturalističkim]] pokretom, da bi se kasnije sam Foucault distancirao od strukturalizma. Iako se obično Foucault opisuje kao poststrukturalist i postmodernist, on sam je odbacio [[Postmodernizam|postmodernističke]] i [[Poststrukturalizam|poststrukturalističke]] oznake, preferirajući klasificiranje svojih teorija kao kritičke historije [[Modernitet|moderniteta]] zasnovanog u Kantu.<ref>[http://www.michel-foucault.com/concepts/index.html link]</ref>
Foucault je najpoznatiji po svojim [[Kritička teorija|kritičkim studijama]] društvenih institucija , ponajprije psihijatrije, medicine, [[nauke o čovjeku]] (ili: [[antropološke nauke]]) i [[zatvor]]skog sistema, kao i po svom radu na [[Historija ljudske seksualnosti|historiji ljudske seksualnosti]]. O Foucaultovim teorijama o moći i odnosima između moći, [[Znanje|znanja]] i diskursa naširoko se raspravljalo. U 1960-im Foucault je često povezivan s [[Strukturalizam|strukturalističkim]] pokretom, da bi se kasnije sam Foucault distancirao od strukturalizma. Iako se obično Foucault opisuje kao poststrukturalist i postmodernist, on sam je odbacio [[Postmodernizam|postmodernističke]] i [[Poststrukturalizam|poststrukturalističke]] oznake, preferirajući klasificiranje svojih teorija kao kritičke historije [[Modernitet|moderniteta]] zasnovanog u Kantu.<ref>[http://www.michel-foucault.com/concepts/index.html link]</ref>
Red 36: Red 36:
Svoju prvu knjigu ''Mentalna bolest i ličnost'' ([[francuski jezik|fr]]: ''Maladie mentale et personnalité''), djelo kojeg se kasnije odrekao, Foucault je objavio 1954. godine. U tom periodu svoga života Foucault nije bio zainteresiran za predavanje, te je duže vrijeme izbivao iz Francuske: prvo je od 1954. do 1958. služio Francuskoj kao izaslanik za kulturu na [[Univerzitet u Uppsali|Univerzitetu u Uppsali]] u [[Švedska|Švedskoj]], da bi nakon toga u kraćim periodima predavao na [[Univerzitet u Varšavi|Univerzitetu u Varšavi]] i na [[Univerzitet u Hamburgu|Univerzitetu u Hamburgu]].
Svoju prvu knjigu ''Mentalna bolest i ličnost'' ([[francuski jezik|fr]]: ''Maladie mentale et personnalité''), djelo kojeg se kasnije odrekao, Foucault je objavio 1954. godine. U tom periodu svoga života Foucault nije bio zainteresiran za predavanje, te je duže vrijeme izbivao iz Francuske: prvo je od 1954. do 1958. služio Francuskoj kao izaslanik za kulturu na [[Univerzitet u Uppsali|Univerzitetu u Uppsali]] u [[Švedska|Švedskoj]], da bi nakon toga u kraćim periodima predavao na [[Univerzitet u Varšavi|Univerzitetu u Varšavi]] i na [[Univerzitet u Hamburgu|Univerzitetu u Hamburgu]].


Foucault se vratio u [[Francuska|Francusku]] 1960. godine kako bi završio svoj doktorat i preuzeo mjesto profesora filozofije na Univerzitetu u [[Clermont-Ferrand]]u. Tu je upoznao filozofa [[Daniel Defert|Daniela Deferta]] s kojim je bio u ljubavnoj vezi 20 godina.<ref>{{cite book | last = Halperin | first = David | title = Saint Foucault | publisher = Oxford University Press, USA | year = 1997 | isbn = 0195111273 |page=214}}</ref> Doktorat je odbranio podnošenjem dvaju doktorskih radova (kao što je uobičajeno u [[Francuska|Francuskoj]]): glavni rad pod naslovom ''Folie et déraison: Histoire de la folie à l'âge classique'' i sekundarni rad koji je sadržavao prijevod i komentare [[Immanuel Kant|Kantovog]] eseja iz [[1798]]. ''Antropologija u pragmatičnom pogledu''. Knjiga ''Folie et déraison'' (na našem govornom području prevedena kao [[srpski jezik|sr]]: ''Istorija ludila u doba klasicizma'', doslovan prijevod s [[francuski jezik|francuskog jezika]]: ''Ludilo i bezumnost: Historija ludila u doba klasicizma'') je bila izuzetno dobro primljena, a Foucault je nastavio izdavati knjige užurbanim tempom. Godine 1963. objavio je knjige ''Naissance de la Clinique'' (''Rađanje klinike'') i ''Raymond Russel'', kao i reizdanje svoje prve knjige sada s promijenjenim naslovom ''Maladie mentale et psychologie'' (''Mentalna bolest i psihologija''), koje se zatim ponovo odrekao.
Foucault se vratio u [[Francuska|Francusku]] 1960. godine kako bi završio svoj doktorat i preuzeo mjesto profesora filozofije na Univerzitetu u [[Clermont-Ferrand]]u. Tu je upoznao filozofa [[Daniel Defert|Daniela Deferta]] s kojim je bio u ljubavnoj vezi 20 godina.<ref>{{cite book | last = Halperin | first = David | title = Saint Foucault | publisher = Oxford University Press, USA | year = 1997 | isbn = 0195111273 |page=214}}</ref> Doktorat je odbranio podnošenjem dvaju doktorskih radova (kao što je uobičajeno u [[Francuska|Francuskoj]]): glavni rad pod naslovom ''Folie et déraison: Histoire de la folie à l'âge classique'' i sekundarni rad koji je sadržavao prijevod i komentare [[Immanuel Kant|Kantovog]] eseja iz [[1798]]. ''Antropologija u pragmatičnom pogledu''. Knjiga ''Folie et déraison'' (na našem govornom području prevedena kao [[srpski jezik|sr]]: ''Istorija ludila u doba klasicizma'', doslovan prijevod s [[francuski jezik|francuskog jezika]]: ''Ludilo i bezumlje: Historija ludila u doba klasicizma'') je bila izuzetno dobro primljena, a Foucault je nastavio izdavati knjige užurbanim tempom. Godine 1963. objavio je knjige ''Naissance de la Clinique'' (''Rađanje klinike'') i ''Raymond Russel'', kao i reizdanje svoje prve knjige sada s promijenjenim naslovom ''Maladie mentale et psychologie'' (''Mentalna bolest i psihologija''), koje se zatim ponovo odrekao.


Nakon što je Defertu dodijeljeno odsluženje vojnog roka u Tunisu, Foucault je 1965. preuzeo profesorsko mjesto na [[Univerzitet u Tunisu|Univerzitetu u Tunisu]]. Kada je objavio svoju knjigu ''Les Mots et les choses'' (''Riječi i stvari'') za vrijeme vrhunca interesiranja za [[strukturalizam]] 1966. godine, Foucault je ubrzo svrstan u grupu mislilaca poput [[Jacques Lacan|Jacquesa Lacana]], [[Claude Lévi-Strauss|Claudea Lévi-Straussa]] i [[Roland Barthes|Rolanda Barthesa]] koji su predstavljali najnoviji val mislilaca odlučan da svrgnu s trona [[egzistencijalizam]] populariziran od strane [Jean-Paul Sartre|Jean-Paula Sartrea]]. Foucault je izrekao brojne skeptične primjedbe o [[Marksizam|marksizmu]], što je razbjesnilo velik broj ljevičarskih kritičara, ali kasnije je Foucault čvrsto odbacio ideju da ga se označi kao 'strukturalista'.<ref>{{cite book | last = Dosse | first = François | title = History of Structuralism | publisher = University of Minnesota Press | location = Minneapolis | year = 1997 | isbn = 0816623708 |page=79}}</ref> Boravio je u [[Tunis]]u i u maju 1968. za vrijeme studentskih pobuna, gdje je na njega snažan utjecaj ostavio lokalni studentski protest koji se desio ranije iste godine. Najesen 1968. godine vraća se u Francusku, gdje 1969. godine objavljuje ''L'archéologie du savoir'' (''[[Arheologija znanja]]''), metodološki odgovor svojim kritičarima.
Nakon što je Defertu dodijeljeno odsluženje vojnog roka u Tunisu, Foucault je 1965. preuzeo profesorsko mjesto na [[Univerzitet u Tunisu|Univerzitetu u Tunisu]]. Kada je objavio svoju knjigu ''Les Mots et les choses'' (''Riječi i stvari'') za vrijeme vrhunca interesiranja za [[strukturalizam]] 1966. godine, Foucault je ubrzo svrstan u grupu mislilaca poput [[Jacques Lacan|Jacquesa Lacana]], [[Claude Lévi-Strauss|Claudea Lévi-Straussa]] i [[Roland Barthes|Rolanda Barthesa]] koji su predstavljali najnoviji val mislilaca odlučan da svrgnu s trona [[egzistencijalizam]] populariziran od strane [Jean-Paul Sartre|Jean-Paula Sartrea]]. Foucault je izrekao brojne skeptične primjedbe o [[Marksizam|marksizmu]], što je razbjesnilo velik broj ljevičarskih kritičara, ali kasnije je Foucault čvrsto odbacio ideju da ga se označi kao 'strukturalista'.<ref>{{cite book | last = Dosse | first = François | title = History of Structuralism | publisher = University of Minnesota Press | location = Minneapolis | year = 1997 | isbn = 0816623708 |page=79}}</ref> Boravio je u [[Tunis]]u i u maju 1968. za vrijeme studentskih protesta, gdje je na njega snažan utjecaj ostavio lokalni studentski protest koji se desio ranije iste godine. Najesen 1968. godine vraća se u Francusku, gdje 1969. godine objavljuje ''L'archéologie du savoir'' (''[[Arheologija znanja]]''), metodološki odgovor svojim kritičarima.

== Poslije 1968. ==

Nakon dešavanja iz 1968. godine [[francuska]] vlada je osnovala novi eksperimentalni univerzitet ''Paris VII'' u [[Vincennes]]u, a Foucault je u decembru iste godine postavljen za šefa odsjeka za filozofiju.<ref>{{cite book | last = Hitchcock | first = Louise | title = Theory for Classics | publisher = Routledge | location = New York | year = 2008 | isbn = 0415454972 |page=124}}</ref> Foucault je uposlio većinom mlade ljevičarske profesore poput [[Judith Miller]]. Radikalizam ovih mladih profesora isprovocirao je [[Francuska|francusko]] ministarstvo obrazovanja koje se suprotstavilo činjenici da mnogi predmeti u nazivu sadrže odrednicu "marksistički/lenjinistički" i koje je donijelo odredbu kojom studenti iz Vincennesa neće biti kvalificirani da predaju u srednjim školama.<ref>{{cite book | last = Mills | first = Sara | title = Michel Foucault | publisher = Routledge | location = New York | year = 2003 | isbn = 0415245699 |page=18}}</ref> Foucault se pridružio studentima i učestvovao u okupiranju upravnih zgrada i u borbama s policijom.

Foucaultova profesura na Univerzitetu u Vincennesu bila je kratkog vijeka, budući da je 1970. izabran za profesora historije sistema misli na [[Koledž Francuske|Koledžu Francuske]], najprestižnijoj akademskoj instituciji u [[Francuska|Francuskoj]]. Njegov politički angažman se povećao , a njegov partner Defert se pridružio ultra[[Maoizam|maoističkoj]] Proleterskoj ljevici ([[francuski jezik|fr]]: Gauche Proletarienne). Foucault je pomogao pri osnivanju Grupe za zatvorsko informiranje ([[francuski jezik|fr]]: Groupe d'Information sur les Prisons) kako bi se zatvorenicima obezbijedio način da izražavaju svoje probleme. Ovo se podudara s Foucaultovim povratkom proučavanju kaznenih institucija i s objavljivanjem knjige ''Nadzor i kazna'' ([[francuski jezik|fr]]: ''Surveiller et Punir''), koja "pripovijeda" o strukturama mikromoći koje su se od 18. stoljeća razvijale u društvima Zapada uz poseban fokus na [[zatvor]]ima i [[škola]]ma.

== Kasniji život ==

U kasnim 70-im politički aktivizam u Francuskoj je postepeno gubio na važnosti ostavljajući mnoge ljevičarske intelektualce razočaranim.<ref>{{cite book | last = Hazareesingh | first = Sudhir | title = Intellectuals and the French Communist Party | publisher = Clarendon Press | location = Oxford | year = 1991 | isbn = 0198278705 |page=166}}</ref> Određeni broj mladih maoista napustio je svoja uvjerenja kako bi postali takozvani [[Novi filozofi]], često citirajući Foucaulta kao svoj glavni utjecaj, status o kojem je Foucault imao pomiješane osjećaje.<ref>Peter Dews, "The Nouvelle Philosophie and Foucault," ''Economy and Society'' '''8'''(2) (May 1979), pp. 127-71.</ref> Foucault je u ovom periodu započeo s radom na svom projektu od šest tomova ''[[Historija seksualnosti]]'', koji nikad nije završen. Prvi tom je u Francuskoj objavljen 1976. godine pod naslovom ''La Volonté de Savoir'' (prevođeno kao ''Volja za znanjem'' i kao ''O znanju i moći''). Drugi i treći tom su se pojavili tek nakon osam godina i iznenadili su čitaoce svojom temom (antički grčki i latinski tekstovi), svojim pristupom i stilom, naročito Foucaultovim fokusom na subjektu, koncept za koji su mnogi pogrešno vjerovali da je Foucault prije zanemarivao.

Foucault je počeo više svog vremena provoditi u [[Sjedinjene Američke Države|Sjedinjenim Američkim Državama]] na [[Univerzitet u Buffalu|Univerzitetu u Buffalu]] (gdje je predavao tokom svoje prve posjete [[Sjedinjene Američke Države|SAD-u]]) te naročito na [[Kalifornijski univerzitet u Berkleyju|Kalifornijskom univerzitetu u Berkleyju]]. U [[Zabriskie Point]]u u Nacionalnom parku [[Dolina smrti]] koristio je [[LSD]], što je poslije nazvao najboljim iskustvom u svom životu.<ref>{{cite book|title=The Lives of Michel Foucault: A Biography|author=David Macey|year=1995|publisher=Vintage|isbn=0679757929}}</ref>

Tokom 1979. godine Foucault je dvaput posjetio [[Iran]], vodeći obimne razgovore s vodećim političkim akterima koji su podržavali novu privremenu vladu uspostavljenu ubrzo nakon [[Iranska revolucija|Iranske revolucije]]. Njegovi brojni eseji o Iranu objavljivani u italijanskom dnevnom listu ''[[Corriere della Sera]]'' objavljeni su na francuskom tek 1994. a na engleskom tek 2005. godine. Ovi članci su izazvali dosta kontroverzi, a neki komentatori su tvrdili da Foucault nije dovoljno kritičan prema novom režimu.<ref>O kontroverzama oko Irana često se raspravlja u Foucaultovoj literaturi. Pogledajte, naprimjer, {{cite book|title=Michel Foucault|author=Eribon, Didier|year=(1989)1991|publisher=Harvard University Press}} {{cite book|title=Foucault. Sa pensée, sa personne|author=Paul Veyne|year=2008|publisher=Albin Michel}}</ref>

U kasnijim Foucaultovim godinama tumači njegovog pokušali su da se pozabave problemima predstavljenim u činjenici da je kasni Foucault izgleda bio u sukobu sa svojim ranijim djelom. Kada je ovo pitanje postavljeno u intervjuu iz 1982. godine Foucault je primijetio "Kada ljudi kažu: 'Pa mislio si ovo prije nekoliko godina a sad govoriš nešto drugo' moj odgovor je… [smijeh] 'Pa zar mislite da sam naporno radio sve ove godine da bih govorio iste stvari i da ne bih bio promijenjen?'"<ref name=dg>David Gauntlett. ''Media, Gender and Identity'', London: Routledge, 2002.</ref> Odbio je da se identificira kao filozof, historičar, strukturalist ili marksist, tvrdeći da "glavni cilj u životu i radu jeste da postaneš neko ko nisi bio na početku".<ref name=dg/> Na sličan način je preferirao da ne tvrdi za sebe da predstavlja koherentan i bezvremenski skup znanja, već je radije posmatrao svoje knjige kao "neka vrsta kutije za alat kroz koju drugi mogu preturati kako bi pronašli pravu alatku koju mogu koristiti kako god žele na svom vlastitom području… Ne pišem za publike, pišem za korisnike, ne čitaoce."<ref>Michel Foucault (1974). 'Prisons et asiles dans le mécanisme du pouvoir' in Dits et Ecrits, t. II. Paris: Gallimard, 1994, pp. 523–4).</ref>

Foucault je umro od bolesti povezane sa [[Sida|AIDS-om]] u Parizu 25. juna 1984. Bio je prva visokoprofilna osoba u Francuskoj za koju se objavilo da ima AIDS. Malo je bilo poznato o toj bolesti u to vrijeme<ref> "[http://www.aegis.com/topics/timeline/ So Little Time: A year-by-year history of the AIDS epidemic]". AIDS Education Global Information System. Retrieved on 4 February 2008.</ref> i otada se pojavio izvjestan broj kontroverzi.<ref>O'Farrell, Claire. "[http://www.michel-foucault.com/ecrits/tls.pdf Pismo Timesovom književnom prilogu (The Times Literary Supplement) (neobjavljeno)]". Pismo je napisano 2002. godine u kontekstu kontroverze oko Foucaultove smrti od AIDS-a. (engleski) Retrieved on 04 February 2008.</ref> U članku s naslovnice ''[[Le Monde]]'' je objavio njegovu smrt, nije bilo spominjanja AIDS-a, iako je implicirano da je umro od velike infekcije. Neposredno pred svoju smrt Foucault je uništio većinu svojih rukopisa i svojim testamentom zabranio objavljivanje onog što je možda izostavio.<ref name=JMiller>{{cite book|title=The Passion of Michel Foucault|author=James Miller|year=1993|publisher=HarperCollins|isbn=0-00-255267-1}}</ref>




Verzija na dan 30 juni 2009 u 23:56

Michel

Michel Foucault (Mišel Fuko; 15. oktobar 1926., Poitiers, Francuska - 25. juni. 1984., Pariz, Francuska), francuski filozof, sociolog i historičar. Vodio je katedru "Historija sistema misli" na Koledžu Francuske (fr:Collège de France), a predavao je i na Kalifornijskom univerzitetu u Berkleyju.

Foucault je najpoznatiji po svojim kritičkim studijama društvenih institucija , ponajprije psihijatrije, medicine, nauke o čovjeku (ili: antropološke nauke) i zatvorskog sistema, kao i po svom radu na historiji ljudske seksualnosti. O Foucaultovim teorijama o moći i odnosima između moći, znanja i diskursa naširoko se raspravljalo. U 1960-im Foucault je često povezivan s strukturalističkim pokretom, da bi se kasnije sam Foucault distancirao od strukturalizma. Iako se obično Foucault opisuje kao poststrukturalist i postmodernist, on sam je odbacio postmodernističke i poststrukturalističke oznake, preferirajući klasificiranje svojih teorija kao kritičke historije moderniteta zasnovanog u Kantu.[1]

Rani život

Foucault, punim imenom Paul-Michel Foucault, rođen je u Poitiersu 15. oktobra 1926. u uglednoj provincijskoj porodici. Njegovo rano obrazovanje bilo je mješavina uspjeha i mediokriteta, sve dok nije počeo pohađati jezuitski koledž Saint-Stanislas, gdje je briljirao.[2][3] Nakon Drugog svjetskog rata, tokom kojeg je Poitiers bio pod njemačkom okupacijom, Foucault se upisuje u prestižnu školu École Normale Supérieure (rue d'Ulm), koja je predstavljala tradicionalnu odskočnu dasku za akademsku karijeru u humanističkim naukama u Francuskoj.

École Normale Supérieure

Tokom školovanja na École Normale Supérieure Foucault je imao težak privatni život te je patio od akutne depresije. Tokom posjeta psihijatru Foucault je postao fasciniran psihologijom. Uz diplomu iz filozofije 1952. godine dobio je i diplomu iz psihologije. Bio je uključen u kliničku granu psihologije, što ga je dovelo do mislioca poput Ludwiga Binswangera. Foucault je bio član Francuske komunističke stranke od 1950. do 1953. godine. Uskoro je postao razočaran kako politikom tako i filozofijom stranke.[4]

Rana karijera

Foucault nije bio uspješan na državnom ispitu za viša mjesta u obrazovnom sistemu (fr: agrégation) 1950. godine, ali sljedeće godine je ispit uspješno položio. Nakon kratkog perioda kada je predavao na École Normale Supérieure, Foucault je preuzeo mjesto predavača na Univerzitetu u Lille (fr: Université Lille Nord de France), gdje je od 1953. do 1954. podučavao psihologiju. Svoju prvu knjigu Mentalna bolest i ličnost (fr: Maladie mentale et personnalité), djelo kojeg se kasnije odrekao, Foucault je objavio 1954. godine. U tom periodu svoga života Foucault nije bio zainteresiran za predavanje, te je duže vrijeme izbivao iz Francuske: prvo je od 1954. do 1958. služio Francuskoj kao izaslanik za kulturu na Univerzitetu u Uppsali u Švedskoj, da bi nakon toga u kraćim periodima predavao na Univerzitetu u Varšavi i na Univerzitetu u Hamburgu.

Foucault se vratio u Francusku 1960. godine kako bi završio svoj doktorat i preuzeo mjesto profesora filozofije na Univerzitetu u Clermont-Ferrandu. Tu je upoznao filozofa Daniela Deferta s kojim je bio u ljubavnoj vezi 20 godina.[5] Doktorat je odbranio podnošenjem dvaju doktorskih radova (kao što je uobičajeno u Francuskoj): glavni rad pod naslovom Folie et déraison: Histoire de la folie à l'âge classique i sekundarni rad koji je sadržavao prijevod i komentare Kantovog eseja iz 1798. Antropologija u pragmatičnom pogledu. Knjiga Folie et déraison (na našem govornom području prevedena kao sr: Istorija ludila u doba klasicizma, doslovan prijevod s francuskog jezika: Ludilo i bezumlje: Historija ludila u doba klasicizma) je bila izuzetno dobro primljena, a Foucault je nastavio izdavati knjige užurbanim tempom. Godine 1963. objavio je knjige Naissance de la Clinique (Rađanje klinike) i Raymond Russel, kao i reizdanje svoje prve knjige sada s promijenjenim naslovom Maladie mentale et psychologie (Mentalna bolest i psihologija), koje se zatim ponovo odrekao.

Nakon što je Defertu dodijeljeno odsluženje vojnog roka u Tunisu, Foucault je 1965. preuzeo profesorsko mjesto na Univerzitetu u Tunisu. Kada je objavio svoju knjigu Les Mots et les choses (Riječi i stvari) za vrijeme vrhunca interesiranja za strukturalizam 1966. godine, Foucault je ubrzo svrstan u grupu mislilaca poput Jacquesa Lacana, Claudea Lévi-Straussa i Rolanda Barthesa koji su predstavljali najnoviji val mislilaca odlučan da svrgnu s trona egzistencijalizam populariziran od strane [Jean-Paul Sartre|Jean-Paula Sartrea]]. Foucault je izrekao brojne skeptične primjedbe o marksizmu, što je razbjesnilo velik broj ljevičarskih kritičara, ali kasnije je Foucault čvrsto odbacio ideju da ga se označi kao 'strukturalista'.[6] Boravio je u Tunisu i u maju 1968. za vrijeme studentskih protesta, gdje je na njega snažan utjecaj ostavio lokalni studentski protest koji se desio ranije iste godine. Najesen 1968. godine vraća se u Francusku, gdje 1969. godine objavljuje L'archéologie du savoir (Arheologija znanja), metodološki odgovor svojim kritičarima.

Poslije 1968.

Nakon dešavanja iz 1968. godine francuska vlada je osnovala novi eksperimentalni univerzitet Paris VII u Vincennesu, a Foucault je u decembru iste godine postavljen za šefa odsjeka za filozofiju.[7] Foucault je uposlio većinom mlade ljevičarske profesore poput Judith Miller. Radikalizam ovih mladih profesora isprovocirao je francusko ministarstvo obrazovanja koje se suprotstavilo činjenici da mnogi predmeti u nazivu sadrže odrednicu "marksistički/lenjinistički" i koje je donijelo odredbu kojom studenti iz Vincennesa neće biti kvalificirani da predaju u srednjim školama.[8] Foucault se pridružio studentima i učestvovao u okupiranju upravnih zgrada i u borbama s policijom.

Foucaultova profesura na Univerzitetu u Vincennesu bila je kratkog vijeka, budući da je 1970. izabran za profesora historije sistema misli na Koledžu Francuske, najprestižnijoj akademskoj instituciji u Francuskoj. Njegov politički angažman se povećao , a njegov partner Defert se pridružio ultramaoističkoj Proleterskoj ljevici (fr: Gauche Proletarienne). Foucault je pomogao pri osnivanju Grupe za zatvorsko informiranje (fr: Groupe d'Information sur les Prisons) kako bi se zatvorenicima obezbijedio način da izražavaju svoje probleme. Ovo se podudara s Foucaultovim povratkom proučavanju kaznenih institucija i s objavljivanjem knjige Nadzor i kazna (fr: Surveiller et Punir), koja "pripovijeda" o strukturama mikromoći koje su se od 18. stoljeća razvijale u društvima Zapada uz poseban fokus na zatvorima i školama.

Kasniji život

U kasnim 70-im politički aktivizam u Francuskoj je postepeno gubio na važnosti ostavljajući mnoge ljevičarske intelektualce razočaranim.[9] Određeni broj mladih maoista napustio je svoja uvjerenja kako bi postali takozvani Novi filozofi, često citirajući Foucaulta kao svoj glavni utjecaj, status o kojem je Foucault imao pomiješane osjećaje.[10] Foucault je u ovom periodu započeo s radom na svom projektu od šest tomova Historija seksualnosti, koji nikad nije završen. Prvi tom je u Francuskoj objavljen 1976. godine pod naslovom La Volonté de Savoir (prevođeno kao Volja za znanjem i kao O znanju i moći). Drugi i treći tom su se pojavili tek nakon osam godina i iznenadili su čitaoce svojom temom (antički grčki i latinski tekstovi), svojim pristupom i stilom, naročito Foucaultovim fokusom na subjektu, koncept za koji su mnogi pogrešno vjerovali da je Foucault prije zanemarivao.

Foucault je počeo više svog vremena provoditi u Sjedinjenim Američkim Državama na Univerzitetu u Buffalu (gdje je predavao tokom svoje prve posjete SAD-u) te naročito na Kalifornijskom univerzitetu u Berkleyju. U Zabriskie Pointu u Nacionalnom parku Dolina smrti koristio je LSD, što je poslije nazvao najboljim iskustvom u svom životu.[11]

Tokom 1979. godine Foucault je dvaput posjetio Iran, vodeći obimne razgovore s vodećim političkim akterima koji su podržavali novu privremenu vladu uspostavljenu ubrzo nakon Iranske revolucije. Njegovi brojni eseji o Iranu objavljivani u italijanskom dnevnom listu Corriere della Sera objavljeni su na francuskom tek 1994. a na engleskom tek 2005. godine. Ovi članci su izazvali dosta kontroverzi, a neki komentatori su tvrdili da Foucault nije dovoljno kritičan prema novom režimu.[12]

U kasnijim Foucaultovim godinama tumači njegovog pokušali su da se pozabave problemima predstavljenim u činjenici da je kasni Foucault izgleda bio u sukobu sa svojim ranijim djelom. Kada je ovo pitanje postavljeno u intervjuu iz 1982. godine Foucault je primijetio "Kada ljudi kažu: 'Pa mislio si ovo prije nekoliko godina a sad govoriš nešto drugo' moj odgovor je… [smijeh] 'Pa zar mislite da sam naporno radio sve ove godine da bih govorio iste stvari i da ne bih bio promijenjen?'"[13] Odbio je da se identificira kao filozof, historičar, strukturalist ili marksist, tvrdeći da "glavni cilj u životu i radu jeste da postaneš neko ko nisi bio na početku".[13] Na sličan način je preferirao da ne tvrdi za sebe da predstavlja koherentan i bezvremenski skup znanja, već je radije posmatrao svoje knjige kao "neka vrsta kutije za alat kroz koju drugi mogu preturati kako bi pronašli pravu alatku koju mogu koristiti kako god žele na svom vlastitom području… Ne pišem za publike, pišem za korisnike, ne čitaoce."[14]

Foucault je umro od bolesti povezane sa AIDS-om u Parizu 25. juna 1984. Bio je prva visokoprofilna osoba u Francuskoj za koju se objavilo da ima AIDS. Malo je bilo poznato o toj bolesti u to vrijeme[15] i otada se pojavio izvjestan broj kontroverzi.[16] U članku s naslovnice Le Monde je objavio njegovu smrt, nije bilo spominjanja AIDS-a, iako je implicirano da je umro od velike infekcije. Neposredno pred svoju smrt Foucault je uništio većinu svojih rukopisa i svojim testamentom zabranio objavljivanje onog što je možda izostavio.[17]


Također pogledajte

Vanjski linkovi

Opće stranice:

Drugo o Foucaultu:

Bibliografije:

Relevantni linkovi:

Razno:

Reference

  1. ^ link
  2. ^ Smart, Barry (1994). Michel Foucault. New York: Routledge. str. 19. ISBN 0415088879.
  3. ^ Dosse, François (1997). History of Structuralism. Minneapolis: University of Minnesota Press. str. 148. ISBN 0816622418.
  4. ^ Morris, Brian (1991). Western Conceptions of the Individual. Oxford: Berg. str. 428. ISBN 0854968016.
  5. ^ Halperin, David (1997). Saint Foucault. Oxford University Press, USA. str. 214. ISBN 0195111273.
  6. ^ Dosse, François (1997). History of Structuralism. Minneapolis: University of Minnesota Press. str. 79. ISBN 0816623708.
  7. ^ Hitchcock, Louise (2008). Theory for Classics. New York: Routledge. str. 124. ISBN 0415454972.
  8. ^ Mills, Sara (2003). Michel Foucault. New York: Routledge. str. 18. ISBN 0415245699.
  9. ^ Hazareesingh, Sudhir (1991). Intellectuals and the French Communist Party. Oxford: Clarendon Press. str. 166. ISBN 0198278705.
  10. ^ Peter Dews, "The Nouvelle Philosophie and Foucault," Economy and Society 8(2) (May 1979), pp. 127-71.
  11. ^ David Macey (1995). The Lives of Michel Foucault: A Biography. Vintage. ISBN 0679757929.
  12. ^ O kontroverzama oko Irana često se raspravlja u Foucaultovoj literaturi. Pogledajte, naprimjer, Eribon, Didier ((1989)1991). Michel Foucault. Harvard University Press. Provjerite vrijednost datuma u parametru: |year= (pomoć) Paul Veyne (2008). Foucault. Sa pensée, sa personne. Albin Michel.
  13. ^ a b David Gauntlett. Media, Gender and Identity, London: Routledge, 2002.
  14. ^ Michel Foucault (1974). 'Prisons et asiles dans le mécanisme du pouvoir' in Dits et Ecrits, t. II. Paris: Gallimard, 1994, pp. 523–4).
  15. ^ "So Little Time: A year-by-year history of the AIDS epidemic". AIDS Education Global Information System. Retrieved on 4 February 2008.
  16. ^ O'Farrell, Claire. "Pismo Timesovom književnom prilogu (The Times Literary Supplement) (neobjavljeno)". Pismo je napisano 2002. godine u kontekstu kontroverze oko Foucaultove smrti od AIDS-a. (engleski) Retrieved on 04 February 2008.
  17. ^ James Miller (1993). The Passion of Michel Foucault. HarperCollins. ISBN 0-00-255267-1.


Šablon:Link FA

Šablon:Link FA

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Michel_Foucault&oldid=965724"