Manastir Papraća

Manastir Papraća je manastir Srpske pravoslavne crkve, Eparhija zvorničko-tuzlanska, a posvećen je blagovijesti Bogorodice. Nalazi se u selu Papraća na izvoru istoimene rijeke, općina Šekovići, uz put Vlasenica-Šekovići-Zvornik, na putnoj udaljenosti od oko 16 km od Šekovića. Proglašen je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.^[1] Nacionalni spomenik sastoji se od manastirske crkva Blagoveštenja, zgrade starog konaka i zvonika.

Historija[uredi | uredi izvor]

U turskom popisu iz 1540. govori se o postojanju crkve. Postoji i zapis na jevanđelju koje je 1550-1551. godine ruski protoprezviter poklonio papraćkom igumanu prilikom njegovog boravka u Rusiji. Pisma ruskih vladara srpskim manastirima su dragocjen izvor podataka o vezama manastira sa tadašnjim Ruskim Carstvom, pozivima i dozvolama ruskih careva za putovanje i traženje novca po Rusiji, milodarima i slično. Manastir je zapušten između 1717. i 1723. Godine. Poslije Austrijsko-turskog rata (1816-1718) manastirsko imanje je napušteno 1717. godine, a dobio ga je spahija Ferhat-beg iz okoline Budima, koji se, poslije gubitka osmanlijskih posjeda u Ugarskoj, naselio u Bosanskom pašaluku. Njegovi potomci Ferhat-begovići poslije su dugo živjeli u Papraći. Crkva je obnovljena 1853. godine.

Prilikom pravljenja manastirskog kompleksa upotrebljavani su stećci. U zapadnom zidu crkve, lijevo od ulaza u pripratu, uzidan je veći komad od jednog srednjovjekovnog stećka sa mačem u reljefu. Stećaka ima i u zidovima oko crkve.^[1]

Manastir[uredi | uredi izvor]

U dispozicionom smislu crkva se sastoji od naosa sa oltarskim prostorom, priprate i egzonarteksa. Osnova crkve u obliku trikonhosa vezuje papraćku crkvu za arhitekturu srednjovjekovne srpske Moravske škole koja je iznikla pod snažnim utjecajima bizantijske arhitekture. U oltarskom dijelu i oko pjevnice je 30 fresaka. Rad su majstora bliskih grupi slikara koji su okupljeni na inicijativu 1557. godine obnovljene Pećke patrijaršije, vjerovatno prema nalogu samog patrijarha Makarija Sokolovića, koji su stvarali 60. i 70. godina XVI vijeka kao prvorazredni srpski zografi (nastavljači tradicije najznačajnijeg srpskog ikonopisca Zografa Longina), vaspitani na tada najnaprednijem postbizantijskom slikarstvu. Sačuvani su fragmenti papraćkog ikonostasa sa predstavom Nedremanog oka i careva Davida i Solomona na nadverju, kao i desni dio arhitravnog deizisa. Danas se nalaze u eparhijskom dvoru u Bijeljini.^[1]

Literatura[uredi | uredi izvor]

Đoko Mazalić, GLASNIK ZEMALJSKOG MUZEJA, 01.01.1938 -Kratak izvještaj o ispitivanju starina crkava manastira Ozrena, Tamne, Papraće i Lomnice
Ljiljana Ševo, Biblioteka Baština, Banja Luka, 2002. - Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1978. godine