Svila
| Tradicionalna proizvodnja svile | |
|---|---|
_by_Emperor_Huizong.jpg) Žene "lupaju" svilu (Hui Tsung, Kina, 12. vijek | |
| Nematerijalna kulturna baština | |
| Regija | Evropa, Azija |
| Država |  Afganistan Azerbejdžan Iran Tadžikistan Turkmenistan Turska Uzbekistan |
| Predlagač | Ministarstvo kulture i turizma Turske |
| Svjetska baština | |
| Lista upisa | Reprezentativna lista nematerijalne kulturne baštine čovječanstva |
| UNESCO oznaka | 01685 |
| Datum upisa | 2022. |
| Lokacija upisa | UNESCO |
Svila je fino tekstilno vlakno koje se dobija od čaure svilene bube (Bombyx mori). Potiče iz Kine i bila je važna trgovačka roba koja je u Evropu stizala putem svile.
U Kini je pod prijetnjom smrtne kazne bilo zabranjeno iz zemlje iznijeti gusjenicu ili jaja svilene bube. Godine 555. dva fratra su uspjela prokrijumčariti jajašca dudovog svilca bizantskom caru Justinijanu. S tim jajima i znanjem o načinu uzgoja svilenih buba koje su stekli za vrijeme svog boravka u Kini, sad je bilo moguće i izvan Kine proizvesti svilu. Svi dudovi svilci u Evropi i danas vode porijeklo od tih prokrijumčarenih jajašaca.[1]
Osobine[uredi | uredi izvor]
Hemijski sastav sirove svile zavisi od vrste svilene bube, ishrane, klime i uslova gajenja. Svila je otporna na većinu mineralnih kiselina, osim na sumpornu kiselinu. Požuti pod uticajem znoja, jer brzo i vrlo dobro upija znoj. Zbog svoje postojanosti na dejstvo mikroorganizama (gljivice i bakterije) koristi se kao tekstilni materijal.
Vrlo je prijatna za kožu, odvaja vrućinu ili suvišnu vlagu, s osobinama antialergika. Ima vrlo veliku zateznu tvrdoću (u istim dimenzijama jača je od čelika), pa se koristi kod supersoničnih aviona, u proizvodnji guma za profesionalne bicikle. Čista svila je teško zapaljiva.
Nematerijalna kulturna baština[uredi | uredi izvor]
Tradicionalna proizvodnja svile se nalazi na UNESCO-voj Reprezentativnoj listi nematerijalnog kulturnog nasljeđa čovječanstva kao zajednički element nematerijalnog kulturnog nasleđa u Afganistanu, Azerbejdžanu, Iranu, Tadžikistanu, Turkmenistanu, Turskoj i Uzbekistanu.[2] Odluku o upisu donio je Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog naslijeđa na zasjedanju koje je održano od 28 novembra do 4. decembra 2022. god. u Rabatu, Maroko[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
 |
Commons ima datoteke na temu: Svila |
- Tekstil
- Vlakna
- Nematerijalna kulturna baština u Afganistanu
- Nematerijalna kulturna baština u Azerbejdžanu
- Nematerijalna kulturna baština u Iranu
- Nematerijalna kulturna baština u Tadžikistanu
- Nematerijalna kulturna baština u Turskoj
- Nematerijalna kulturna baština u Turkmenistanu
- Nematerijalna kulturna baština u Uzbekistanu