Spolne oznake
Spolne oznake su fizičke osobine ili osobine ponašanja organizama (tipski za seksualno dimorfne organizme) koje ukazuju na njegov biološki spol. To može uključivati spolni organ koji se koristi za reprodukciju i sekundarne spolne oznake koje razlikuju spolove vrste, ali koji nisu direktno dio reproduktivnog sistema.
Ljudi[uredi | uredi izvor]
Kod ljudi, spolni organi ili primarne seksualne karakteristike, koje su one sa kojima je osoba rođena, mogu se razlikovati od sekundarnih polnih karakteristika, koje se razvijaju kasnije u životu, obično tokom pubertet. Razvoj oba je kontroliran seksualnim hormonima koje proizvodi tijelo nakon početne fetalne faze gdje prisustvo ili odsustvo Y-hromosoma i/ili SRY gena određuju razvoj.
Hormoni koji izražavaju spolnu diferencijaciju kod ljudi uključuju:
- estrogeni
- progesteron
- androgeni kao što je testosteron
Tipska spolna obilježja[uredi | uredi izvor]
Sljedeća tabela navodi tipske seksualne karakteristike kod ljudi:
| Nivo definicije | Žena | Muškarac |
|---|---|---|
| Biološki nivoi (Spol) | ||
| Spolni hromosomi | XX kod ljudi | XY kod ljudi |
| Primarne seksualne oznake (spol) | ||
| Gonade | Jajnici | Sjemenici |
| Nivo spolnih hormona | Estrogen, gestagen | Androgen, testosteron |
| Anatomija unutrašnjih genitalija | Klitorisna krura, vagina, maternica, jajovodi | Corpora cavernosa, prostata, vas deferens, sjemenske vezikule |
| Anatomija vanjskih genitalija |
glans clitoridis, labia, vulva, klitorisna kapa perineusni mokraćovod |
glans penis, mošnice, falus, prepucij spojena međica |
| Sekundarne spolne oznake (spol) | ||
| Žene imaju veće dojke, menstruacijski ciklus, šire bokove, manju visinu, više tjelesne masti, 10 do 12% manji kapacitet pluća,[1] manje srce[2] | Dlakavost lica i tjelesna dlakavost, manje dojke, manji pad frekvencije glasa, razvoj "trokutastog" oblika tijela, veća visina, manje tjelesne masti, uži bokovi, veći kapacitet pluća | |
| Oba spola | Stidna dlakavost, pazušna dlakavost | |
Beskičmenjaci i biljke[uredi | uredi izvor]
Kod beskičmenjaka i biljki, hermafroditi (koji imaju i muške i ženske reproduktivne organe bilo u isto vrijeme ili tokom svog životnog ciklusa) su uobičajeni, a u mnogim slučajevima i norma.
U drugim varijantama višećelijskog života (npr. gljive, Basidiomycota) seksualne karakteristike mogu biti mnogo složenije i mogu uključivati mnogo više od dva spola. Za detalje o seksualnim karakteristikama gljiva, pogledajte: Hifa i Plazmogamija.
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Bellemare F, Jeanneret A, Couture J (2003). "Sex differences in thoracic dimensions and configuration". Am J Respir Crit Care Med. 168: 305–12. doi:10.1164/rccm.200208-876OC. PMID 12773331.
- ^ Glucksman A (1981). Sexual Dimorphism in Human and Mammalian Biology and Pathology. Academic Press. str. 66–75.
