Prirodni resursi
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Prirodni resursi su supstance, koje se nalaze u prirodi, a koje se smatraju vrijednim u njihovoj relativno nemodificiranoj prirodnoj formi. Za proizvod se smatra da je prirodni resurs uz primarne aktivnosti prerade, poput ekstrakcije i pročišćavanja. Zbog toga, rudarstvo, vađenje plina, ribarstvo i šumarstvo se smatraju industrijama prirodnih resursa, dok agrikultura to nije.[1] Termin je prvi put, široj publici, objavio E.F. Schumacher u svojoj knjizi iz 70-tih godina 20. vijeka, po imeni Small is Beautiful.[2]
Prirodni resursi su, najčešće, podijeljeni na obnovljive, stalne i neobnovljive resurse. Obnovljivi resursi su većinom "živi resursi", kao što su (riba, kafa i šume, i oni se mogu samostalno obnavljati, osim ako nisu zloupotrebljeni, tj. prekomjerno eksploatisani. Prirodni resursi se obnavljaju, te se mogu koristiti neograničeno samo ako se pravilno i planski eksploatišu. Kada se obnovljivi resursi konzumiraju na takav način da to prelazi stopu brzine obnavljanja, vremenom će rezerve tog resursa potpuno nestati. Stopa moguće iskoristivosti se određuje po stopi obnove i po količini rezervi tog određenog resursa. Neki od "neživih" obnovljivih resursa su zemljište i voda.
Stalni obnovljivi resursi su poput obnovljivih resursa, samo što ne trebaju regeneraciju, kao obnovljivi resursi. Najbolji primjeri ove vrste resura su vjetar, plime i solarno zračenje.
Resursi se, također, dijele na osnovu njihovog porijekla na biotičke i abiotičke. Biotički resursi se dobijaju iz životinja i biljaka (živi svijet). Abiotički resursi se dobijaju iz neživog svijeta, npr. iz zemlje, vode ili zraka. Minerali i energetski resursi su, također, abiotički resursi, koji se dobijaju iz prirode.
I ekstrakcija osnovne sirovine, kao i rafiniranje u čistiju formu, koja je direktno iskoristiva (npr., metali, rafinirana nafta), se smatraju za procese obrade prirodnih resursa.
Prirodni resursi su prirodni kapital pretvoren u proizvodne jedinice koje ulaze u proces infrastrukturnog kapitala. U ovo se ubrajaju zemljište, drvo, nafta, minerali, kao i ostala dobra, koja se, manje-više, vade iz zemlje.
Prirodni resursi jedne zemlje često određuju njeno bogatstvo i status u svjetskom ekonomskom sistemu, ali određuju i politički uticaj te zemlje.
Prošlih godina, crpljenje prirodnog kapitala, te pokušaj da se pređe na održivi razvoj, su bili glavni fokus razvojnih agencija. Ovaj problem je posebno zastupljen u regionima sa prašumama, koji sadrže većinu zemljine bioraznolikosti - nezamjenjivog genetičkog prirodnog kapitala. Očuvanje prirodnih resursa je glavni fokus u prirodnom kapitalizmu, ekologizmu, ekološkom pokretu stranke zelenih. Neki vide crpljenje resursa kao glavni izbor nemira i sukoba u zemljama u razvoju.
Neki resursi su obnovljivi, ali im je potrebno mnogo vremena da se obnove. Primjer su fosilna goriva, kojim trebaju milioni godina.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]- Ekoregion
- Zemlja (ekonomija)
- Spisak minerala
- Spisak polja prorodnog gasa
- Spisak polja nafte
- Prirodo okruženje
- Neobnovljivi resursi
- Obnovljivi resursi
- Održivi menadžment šuma
- The Ultimate Resource, knjiga Julian Simona koja govori o ekonomiji prorodnih resrusa
- Drvo
- Fosilna goriva
- ^ "Natural Resources". wwf.panda.org (jezik: engleski). Pristupljeno 20. 2. 2022.
- ^ "Small Is Beautiful. A Study of Economics As If People Mattered". Environment & Society Portal (jezik: engleski). 26. 11. 2014. Pristupljeno 20. 2. 2022.