Proslava buđenja proljeća
| Hiderles | |
|---|---|
 Proslava Hiderlesa 6. maja | |
| Nematerijalna kulturna baština | |
| Regija | Evropa |
| Država |  Sjeverna Makedonija,  Turska |
| Svjetska baština | |
| Lista upisa | Reprezentativna lista nematerijalne kulturne baštine čovječanstva |
| UNESCO oznaka | 01284 |
| Datum upisa | 2017. |
| Lokacija upisa | UNESCO |
Hiderles (makedonski: Hiderles; turski: hıdırellez ili hıdrellez) je proslava buđenja proljeća koje se slavi svakog 6. maja na teritoriji Osmanskog Carstva, kada su se proroci Hidir i Ilija susreli na zemlji.[1]
Etimologija
[uredi | uredi izvor]Rituali povezani sa poštovanjem paganskog božanstva, čija je obilježja u hrišćanstvu bio Sveti Đorđe, a u islamu prorok al-Kadir (arap. ٱلْخَضِر, tur. Hızır), bili su veoma rašireni među mnogim narodima u Osmanskom Carstvu.
Ime praznika Hiderle nastalo je od imena religijskih likova Hizir i Ilias (prorok Ilija). Ovaj muslimanski naziv praznika Hederlez znači „dan proroka Ilije - dan Hizir Iliasa“. Mitološki lik Hizir povezan je sa izvorima vode i deluje kao svetac zaštitnik radnika, davalac obilja i sreće.
Smatra se da je Hizir mitska ličnost o kojoj se ponavljaju narativi u različitim mitologijama i kulturama. Turski teolog Mahmut Erol Kilič zastupa ideju da su Idris, Ilias i Hizir različita imena za jednu istu ličnost, preuzeta u različitim vremenima i iz različitih kultura i da je ovaj lik identičan liku boga Teuta u starom Egiptu, Enoha kod Jevreja ili Hermesa kod Starih Grka.[2]
.jpg)
Nematerijalna kulturna baština
[uredi | uredi izvor]Tokom proslave ovog praznika izvode se razne ceremonije i rituali povezani sa prirodom, koji garantuju dobrobit, plodnost i prosperitet porodice i zajednice i štite stoku i usjeve za narednu godinu. Praznik pripada svim učesnicima: porodicama, djeci, omladini, odraslima, plesačima i pjevačima. Rituali imaju duboko ukorijenjena kulturna značenja i pružaju učesnicima osjećaj pripadnosti i kulturnog identiteta i priliku za jačanje odnosa. Praznik se prepoznje kao dio kulturnog identiteta lokalne zajednice koji se prenosi unutar porodice i između članova šire zajednice kroz usmenu komunikaciju, posmatranje i učešće u proslavi.
Hiderles se nalazi na UNESCO-voj Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovječanstva kao zajednički element nematerijalnog kulturnog nasleđa u Sjevernoj Makedoniji i Turskoj. Odluku o upisu donio je Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog nasleđa na zasjedanju koje je održano od 13. do 18. decembra 2017. na Islandu[3][4][5]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ UNESCO - Nematerijalna kulturna baština u Sjevernoj Makedoniji - ich.unesco.org, Pristupljeno, 17.12.2022
- ^ The vanished kurban: Modern dimensions of the celebration of Kakava, Hıdırellez among the Gypsies in Eastern Thrace (Turkey) Bilijana Sikimić i Petko Hristov: Institut Balkanskih studija, Beograd, str. 33.–50. Pristupljeno 17.12.2022engleski: '
- ^ UNESCO Hiderles - ich.unesco.org, Pristupljeno, 17.12.2022
- ^ Saglasnosti
- ^ Kršćanska simbolika
