M1924 (puška)

Puška M1924 ili u zapadnoj literaturi često nazvana mauzer M1924 ili jugoslavenski mauzer je puška repetirka, kalibra 7,92×57 mm. Bila je osnovno oružje vojske Kraljevine SHS, odnosno Kraljevine Jugoslavije. Po konstrukciji je slična čehoslovačkom modelu 24 (vz. 24). Razvijena je za potrebe jugoslavenske vojske u (franc. Fabrique Nationale de Herstal) u Belgiji na bazi brzometnih pušaka „Mauzerovog” sistema Gew 98 ili M98 (1898-1935). Za pušku M1924 konstruisan je i bajonet M24. Puška M1924 se odlikuje boljim nišanima i kraćom dužinom u odnosu na mauzerove modele što je čini lakšom i kompaktnijom za upotrebu. Prvih 100.000 primjeraka je proizvedeno u Belgiji, a od 1928-41 VTZ Kragujevac je proizveo još 680.000 komada.

M1924 je prva moderna puška proizvedena na Balkanu, a u vrijeme uvođenja bila je jedna od najmodernijih i najboljih pušaka tog doba. Jedan broj kragujevačkih pušaka je prije rata izvezen u Tursku.

Opis[uredi | uredi izvor]

M1924 je robustno i pouzdano oružje, izrađeno od kvalitetnih materijala, zasnovano na provjerenom mauzerovom konceptu obrtno - čepnog zatvarača, ali mada se najčešće naziva „jugoslavenskim mauzerom”, nema nikakve direktne tehnološke veze sa fabrikom „Mauzer”. Razvijena je u FN Herstal, prema tehničko - taktičkim zahtjevima Ministarstva vojske i mornarice Kraljevine SHS.

Puška je dobro balansirana i precizna. Nije sklona zastojima i kvarovima. Sastoji se od cijevi sa sandukom, mehanizma za okidanje, zatvarača i drvenog kundaka sa potkundakom. Ručica zatvarača je ravna. Prednji nišan nema zaštitu mušice, a zadnji je tangencijalni sa podjelom od 1 do 20, gdje svaka oznaka predstavlja stotinu metara. Puni se sa pet metaka, pojedinačno ili pomoću okvira za punjenje. Praktična brzina dejstva je oko trideset metaka u minuti, a praktična nišanska daljina sa mehaničkim nišanom je oko petsto metara. Krajnji domet je oko dvije hiljade metara.

Označena je državnim grbom i natpisom „MODEL 1924” na glavi sanduka, kao i natpisima „КРАЉЕВИНА СХС” i „АРТ ТЕХ. ЗАВОД КРАГУЈЕВАЦ” sa lijeve strane. Nakon 1929. signatura je promijenjena u „КРАЉЕВИНА ЈУГОСЛАВИЈА”, a nakon 1931. u „ВОЈНОТЕХ. ЗАВОД КРАГУЈЕВАЦ”. Belgijski kontingent je nosio oznaku „FAB.NAT. D'ARMES de GUERRE / HERSTAL - BELGIQUE”

Razlike između belgijske i jugoslavenske verzije su neznatne.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Bogdanović, Branko (2005). Serbian and Yugoslav Mauser Rifles. North Cape Publications, Inc. str. 278. ISBN 1882391357.CS1 održavanje: ref=harv (link)
Branislav V. Stanković and John P. Sheehan (2018). Serbian Army: Weapons of Victory 1914-1918 (Volume I).CS1 održavanje: ref=harv (link)

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]