Idi na sadržaj

Receptor (čulo)

S Wikipedije, slobodne enciklopedije

Receptor – u čulnom sistemu – je završetak čulnog nerva koji odgovara na podražaj iz unutrašnjeg ili vanjskog okruženja organizma. U odgovoru na takve stimulanse, čulni receptgor pokreće čulnu transdukciju stvarajućio gradijent potencijala ili akcijski potencijal u istoj ili susjednoj ćeliji.[1]

Struktura ljudskog čulnog sistema

Funkcije

[uredi | uredi izvor]

Čulni receptori za u okus i miris sadrže receptorske molekule koji se vežu za specifične hemikalije. Mirisni receptori u neuronima mirisnih receptora, naprimjer, aktiviraju se u interakciji sa molekulskom strukturom mirisnih molekula. Slično tome, okusni receptori (gustatorni receptori) u okusnim pupoljcima, pri stvaranju akcijskog potencijala, ulaze u interakciju sa hemikalijama iz hrane.

Ostali, kao što su mehanoreceptori i fotoreceptori, odgovaraju na fizičke nadražaje. Na primjer, fotoreceptorska ćelija sadrži specijalizirane proteine kao što su rodopsin u pretvaranju fizičke energije u svjetlu u električne signale. Neke vrste mehanoreceptora pale akcijske potencijale kada im je membrana pod fizičkim pritiskom.

Funkcije senzornih receptora su prva komponenta u čulnom sistemu.

Čulni receptori odgovaraju na specifične modaliteta stimulansa. Podsticajni modalitet, u kojem senzorni receptor odgovara određen je adekvatniom draži čulnih receptora.

Senzorne receptor odgovara na odgovarajući modalitet poticaja, pokretanjem senzornog prijenosa. To se može postići neto pomakom u početnom stanja receptora (vidi sliku ovih pretpostavljenih stanja [1] sa biofizičkih opis .bio-balance.com/Graphics.htm).

Klasifikacija

[uredi | uredi izvor]

Adekvatnni stimulus

[uredi | uredi izvor]

Adekvatna draž datog čulnog receptora je onaj modalitet stimulansa za koje posjeduje adekvatan aparat za prenos nadražaja. Adekvatna podsticaj se može koristiti i za klasifikaciju senzornih receptora:

[2]

Raspored

[uredi | uredi izvor]

Prema lokaciji, čulni receptori mogu biti:

Morfologija

[uredi | uredi izvor]

Tjelesni čulni receptori koji su blizu površine kože obično se dijele u dvije morfološke grupe:

Zaštićeni receptori se sastoje od preostalih tipova kožnih receptora. Enkapsulacija (zaštita) postoji za specijalizirano funkcioniranje.

Stopa adaptacije

[uredi | uredi izvor]
  • Tonusni receptori su čulni receptori koji se polahko prilagođavaju na stimulus i stvaranje akcijskih potencijala tokom trajanja djejstva stimulusa. Na ovaj način se prenose informacije o trajanju stimulusa.[4] Neki tonusni receptori su stalno aktivni i ukazuju na razinu tkivne pozadine. Primjeri takvih receptora su receptor bola, zglobna kapsula i mišićno vreteno.[5]
  • Fazni receptor je senzorni receptor koji se brzo prilagođava stimulansu. Odgovor ćelije smanjuje vrlo brzo, a zatim se zaustavlja.[4] Takvi ne daju informacije o trajanju stimulusa, a umjesto toga, neki od njih, prenose informacije o brzim promjenama u intenzitetu i stopi stimulusa. .[5] Primjer faznog receptora je Pacinijeva korpuskula.

Inervacija

[uredi | uredi izvor]

Različiti čulni receptori su oživčeni različitim tipovima nervnih vlakana. Mišići i njima pčridruženi čulni receptori su inervirani čulnim vlaknima tipa I i II, dok su kožni receptor oživčeni Aβ, Aδ i C vlaknima.

Dodatne slike

[uredi | uredi izvor]

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

References

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Voet D., Voet J. G. Biochemistry, 3rd Ed.[publisher= Wiley. ISBN 978-0-471-19350-0.
  2. ^ Michael J. Gregory. "Sensory Systems". Clinton Community College. Zanemaren tekst "http://faculty.clintoncc.suny.edu/faculty/michael.gregory/files/bio%20102/bio%20102%20lectures/sensory%20systems/sensory.htm" (pomoć); Parametar |url= nedostaje ili je prazan (pomoć)
  3. ^ http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/Cutaneous+receptor
  4. ^ a b mentor.lscf.ucsb.edu/course/fall/eemb157/lecture/Lectures%2016,%2017%2018.ppt [mrtav link]
  5. ^ a b "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 3. 8. 2008. Pristupljeno 23. 4. 2016.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
[uredi | uredi izvor]